Το αίνιγμα της ανάπτυξης: κυκλική ή διατηρήσιμη;

Η οικονομική ανάπτυξη για να είναι διατηρήσιμη πρέπει να είναι θεμελιωμένη στην καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Αντίθετα, η κυκλική ανάπτυξη οφείλεται στις συγκυρίες της συγκεκριμένης περιόδου.

Η καινοτομία: α)Δημιουργεί νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, νέες βιομηχανίες, νέες αγορές και νέες θέσεις εργασίας και β)βελτίωνει την αποδοτικότητα. 

Αυτό που διακρίνει την καινοτομία είναι η ικανότητά της να δημιουργεί σημαντική νέα αξία και να προσδίδει ένα βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η καινοτομία αναπτύσσει νέες λύσεις που συνδυάζουν την οικολογική, την κοινωνική και την οικονομική βιωσιμότητα.  

Η καινοτομία αποτελεί ένα στρατηγικό εργαλείο για την: α)Παραγωγή καλύτερων αποτελεσμάτων με λιγότερο κόστος, β)εφαρμογή μιας value-for-money πολιτικής, γ)γεφύρωση του χάσματος μεταξύ στρατηγικής και εκτέλεσης και δ)επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. 

Στην Έκθεση Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας για το 2016–2017, η Κύπρος έπεσε στη θέση 83 από τη θέση 65 τον προηγούμενο χρόνο, καταγράφοντας αρνητικό ρεκόρ δεκαετίας. Στον κεντρικό πυλώνα της καινοτομίας η χώρα μας κατρακύλησε στη θέση 85 από τη θέση 44. Σε ιστορικό χαμηλό ο κρίσιμος δείκτης «ικανότητα για καινοτομία» που βούλιαξε στην 119η  από την 90η θέση.

Στον Παγκόσμιο Δείκτη Βιώσιμης Ανταγωνιστικότητας 2016 η Κύπρος κατατάσσεται μόλις στην 105η θέση. 

Ιδιαίτερα χαμηλές είναι οι επιδόσεις της Κύπρου και στην «ψηφιακή» ανταγωνιστικότητα (IMD World Digital Competitiveness Ranking 2017).  

Σύμφωνα με την Έκθεση του ΟΟΣΑ για την Αειφόρο Διακυβέρνηση 2016, στο δείκτη απόδοσης των τριών διαστάσεων της βιωσιμότητας –οικονομική ανάπτυξη, προστασία του περιβάλλοντος και κοινωνικές πολιτικές– η Κύπρος κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις μαζί με την Τουρκία, το Μεξικό και την Ελλάδα.

Η Κύπρος βρίσκεται μπροστά σε ένα σταυροδρόμι. Ο ένας δρόμος οδηγεί σε βιώσιμη ανάκαμψη που δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, διαχέει τα οφέλη της ανάπτυξης σε όλους τους πολίτες και μειώνει την χρηματοπιστωτική αστάθεια. Ο άλλος είναι ο δρόμος της υποτονικής/κυκλικής ανάπτυξης, της υψηλής μακροχρόνιας ανεργίας και της διεύρυνσης των ανισοτήτων.          

Σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ρευστότητα, αβεβαιότητα, περιπλοκότητα, ασυμμετρίες και εκρηκτικά ρίσκα, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν πρωτόγνωρες προκλήσεις. Η καινοτομία διευρύνει τις επιλογές, ενισχύει την ανθεκτικότητα και αυξάνει την ευελιξία. Χρειάζονται καινοτόμες στρατηγικές που μειώνουν την πιθανότητα ενός αρνητικού αποτελέσματος και αυξάνουν την πιθανότητα ενός θετικού αποτελέσματος (ελαχιστοποιούν το ρίσκο και τη ζημιά από αρνητικές ασυμμετρίες και μεγιστοποιούν το όφελος από θετικές ασυμμετρίες).

Μέχρι σήμερα ο αντίκτυπος των ανατρεπτικών καινοτομιών έχει περιοριστεί στη θεαματική εμφάνιση ορισμένων νέων εταιρειών. Σύντομα, ο ευρύτερος αντίκτυπος των μετασχηματιστικών καινοτομιών θα διαμορφώσει το πεδίο της νέας οικονομίας.