Ικανότητες που χρειάζεται η Κύπρος στον τομέα των Επενδυτικών Ταμείων

Παρά την οικονομική κρίση που περνούμε και την ύφεση που βιώνουμε, ένας τομέας της οικονομίας που παραμένει όρθιος, είναι ανθεκτικός και ακόμα αναπτύσσεται, είναι οι Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες. Παρά την όποια βλάβη έχει υποστεί η φήμη της Κύπρου ως αποτέλεσμα των γεγονότων του Μαρτίου του 2013, πολλά από τα οφέλη που καθιστούσαν την Κύπρο ως ένα ελκυστικό επενδυτικό προορισμό δεν έχουν χαθεί και εξακολουθούν να αποτελούν παράγοντα προσέλκυσης ξένων επενδυτών. Ποια είναι όμως τα οφέλη αυτά; Η στρατηγική μας θέση, το γεγονός ότι είμαστε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά συνέπεια πλήρως εναρμονισμένο με το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο όσον αφορά την χρηματοοικονομική εποπτεία, το ότι διαθέτουμε άρτια εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό με προσόντα υψηλού επιπέδου που προσφέρουν χρηματοοικονομικές και επαγγελματικές υπηρεσίες, καθώς και ένα «φιλικό» φορολογικό σύστημα. Σημειώνεται ότι παρά τις αυξήσεις που επιβλήθηκαν πρόσφατα, η χώρα μας έχει ακόμα τον χαμηλότερο συντελεστή εταιρικού φόρου στο 12.5%, μηδενικό δείκτη φορολογίας επί των κεφαλαιουχικών κερδών, και όχι παρακράτηση φόρου σε διανεμηθέντα μερίσματα και εισπραχθέντες τόκους, καθώς και συμβάσεις αποφυγής της διπλής φορολογίας με γύρω στις πενήντα χώρες.

Ένας συναρπαστικός και πολλά υποσχόμενος τομέας στο όλο φάσμα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών είναι αυτός των Επενδυτικών Ταμείων. Κατά τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην ανάπτυξη και προώθηση του τομέα αυτού από τα διάφορα εμπλεκόμενα μέρη, τις ρυθμιστικές αρχές και τις κρατικές υπηρεσίες, καθώς και από τον ιδιωτικό τομέα. Εντούτοις, χρειάζεται να γίνουν πολύ περισσότερα και ένα σημαντικό πεδίο που θα πρέπει να βελτιώσουμε και που θα μπορούσε να μας προσφέρει συγκριτικό πλεονέκτημα, είναι να διασφαλίσουμε ότι όλοι όσοι ασχολούνται και εμπλέκονται στον τομέα αυτό, και αυτοί που προσφέρουν υπηρεσίες, διαθέτουν τα προσόντα και τις δεξιότητες που απαιτούνται, ώστε να καταστεί η Κύπρος δικαιωματικά και επάξια χώρα Επενδυτικών Ταμείων. Αν θέλουμε να γίνεται από Κύπριους η διαχείριση, η διοίκηση αλλά και εργασίες σε άλλα επίπεδα αυτών των Ταμείων, τα οποία θα μπορούσαν να εγγραφούν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, είναι ουσιώδους σημασίας, όσοι θα απασχολούνται να διαθέτουν γενικές αλλά και εξειδικευμένες γνώσεις για το θέμα.

Κατά την άποψή μου, θα πρέπει, μεταξύ άλλων, οι ασχολούμενοι να έχουν μια σαφή αντίληψη των αρχών χρηματοδότησης, να κατανοούν τις έννοιες της διαχρονικής αξίας του χρήματος, του ρίσκου και της απόδοσης, της δομής της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής βιομηχανίας και των διαφόρων φορέων που συμμετέχουν σε αυτήν, των διαφόρων κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων, του τρόπου με τον οποίο επιμετρείται και  τυγχάνει διαχείρισης, καθώς και της εκτίμησης της αξίας των διαφόρων μορφών κινητών επενδυτικών αξιών. Ένα άλλο θέμα το οποίο θα πρέπει να μελετήσουν και να κατέχουν, έχει να κάνει με την έννοια της ηθικής δεοντολογίας στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Στις μέρες μας το θέμα αυτό αποκτά όλο και αυξανόμενη σημασία ανά το παγκόσμιο, ένεκα των τελευταίων οικονομικών κρίσεων που έχουμε βιώσει.

Θα πρέπει επίσης να κατέχουν βασικές γνώσεις οικονομικών σε μικροοικονομικό και μακροοικονομικό επίπεδο, κατανόηση και ικανότητα να χρησιμοποιούν τεχνικές στατιστικής, περιλαμβανομένης της ικανότητας χρήσης λογισμικών προγραμμάτων για ανάλυση στοιχείων και δεδομένων, καθώς και τις βασικές λογιστικές αρχές, όπως ερμηνεία οικονομικών καταστάσεων, καθώς και την σύνταξη των σχετικών οικονομικών δεικτών. Πέραν αυτών των βασικών εννοιών, θα πρέπει να κατέχουν πιο εξειδικευμένες γνώσεις. Ένας τέτοιος τομέας σχετίζεται με το πεδίο της διαχείρισης χαρτοφυλακίων, στοιχείων ενεργητικού και διαχείριση πλούτου. Θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοούν πως δημιουργείται ένα χαρτοφυλάκιο από διάφορες κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και επενδυτικών αξιών και πως αποτιμάται η απόδοσή του. Άλλο ένα πεδίο σχετίζεται με την διαχείριση και την δημιουργία του Ταμείου, καθώς και με θέματα που αφορούν τις απαιτήσεις συμμόρφωσης, τους κανονισμούς κατά του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, την υποβολή οικονομικών εκθέσεων, και φυσικά τις φορολογικές και νομικές διαδικασίες.  

Όσον αφορά στα προσόντα, οι άνθρωποι που ασχολούνται με τα θέματα θα πρέπει να εξασφαλίσουν τις αναγκαίες άδειες από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚ), για απόκτηση των οποίων τώρα προσφέρονται δύο εξετάσεις, η βασική και προχωρημένου επιπέδου. Οι άδειες αυτές είναι για άτομα που ασχολούνται με την παραλαβή, προώθηση και εκτέλεση των εντολών των πελατών, αλλά επίσης για όσους διαχειρίζονται τις δικές τους επενδύσεις, για όσους διαχειρίζονται χαρτοφυλάκια, προσφέρουν επενδυτικές συμβουλές, αναλαμβάνουν τη διάθεση χρηματοοικονομικών τίτλων και γενικά ασχολούνται με δραστηριότητες διαχείρισης χαρτοφυλακίων και ρίσκων για ομαδικά επενδυτικά σχέδια (ΟΣΕΚΑ ή Οργανισμοί Εναλλακτικών Επενδύσεων).
 
Τα ακαδημαϊκά προσόντα, όπως τα σχετικά με το θέμα πτυχιακά και μεταπτυχιακά διπλώματα, είναι σημαντικά. Στο Διεθνές Ινστιτούτο Διεύθυνσης Κύπρου (CIIM) έχουμε πρόσφατα εισάξει δίπλωμα Μάστερ στις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες (Msc in Financial Services), το οποίο στόχο έχει να ικανοποιήσει τις συγκεκριμένες ανάγκες του τομέα και να προσφέρει σε αυτούς που θα το παρακολουθήσουν την δέσμη των προσόντων και δεξιοτήτων που είναι αναγκαία, για να επιτύχουν στη σταδιοδρομία τους. Πέραν των ακαδημαϊκών διπλωμάτων, είναι επίσης σημαντικό να κατέχουν και επαγγελματικά προσόντα. Τα Αναγνωρισμένα Πιστοποιητικά που παραχωρεί το Chartered Institute of Securities and Investments του Ηνωμένου Βασιλείου (CISI) είναι κατάλληλα προσόντα για τον σκοπό αυτό. Το CISI είναι το μεγαλύτερο και πλέον ευρέως αποδεκτό επαγγελματικό σώμα για αυτούς που εργάζονται στην βιομηχανία κινητών αξιών και επενδύσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και σε ένα αυξανόμενο αριθμό χρηματοοικονομικών κέντρων παγκόσμια.

Άλλο ένα εξαιρετικό επαγγελματικό προσόν είναι η απόκτηση του επαγγελματικού τίτλου του Ορκωτού Χρηματοοικονομικού Αναλυτή (Chartered Financial Analyst (CFA), που ίσως αποτελεί την πλέον καταξιωμένη και αναγνωρισμένη επαγγελματική πιστοποίηση για όσους ασχολούνται με τον τομέα των επενδυτικών υπηρεσιών παγκόσμια. Ο Κυπριακός Σύνδεσμος του CFA, παρόλο που τώρα είναι μικρός, αυξάνεται γρήγορα σε αριθμούς και πιστεύω, ότι αποτελεί ένα ακόμα επαγγελματικό σώμα που μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην προώθηση του τομέα των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών στην Κύπρο. Το Τμήμα Εκπαίδευσης Διευθυντικών Στελεχών του  CIIM (Executive Education Department), προσφέρει προπαρασκευαστικά σεμινάρια για ένα αριθμό πιστοποιητικών του CISI (Risk in Financial Services, Global Securities, Wealth and Investment Management), Πιστοποιητικά Χρηματοοικονομικού Αναλυτή Επιπέδου I και II (the CFA Levels I and II), μια εξειδικευμένη εκπαιδευτική σειρά στη Διαχείριση Επενδυτικών Ταμείων, καθώς και πιστοποιητικό Προχωρημένου Επιπέδου στην Διαχείριση Επενδυτικών Ταμείων που παραχωρείται σε συνεργασία με τη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου του Manchester και του CLT International.