Ο IBAN…εξαπλώνεται

Την αποκλειστική χρήση του διεθνούς αριθμού τραπεζικού λογαριασμού, του γνωστού IBAN (International Bank Account Number), για σκοπούς τραπεζικών συναλλαγών επιδιώκει τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και διεθνείς οργανισμοί προκειμένου να διευκολύνει τις διασυνοριακές αλλά και τις εγχώριες πράξεις.

Ο IBAN, μια διεθνώς συμφωνημένη μέθοδος αναγνώρισης τραπεζικών λογαριασμών, δημιουργήθηκε αρχικώς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τραπεζικών Προτύπων αλλά υιοθετήθηκε στη συνέχεια ως διεθνές πρότυπο. Μέχρι σήμερα εφαρμόστηκε από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Πληρωμών (SEPA – Single European Payment Area) καθώς επίσης και από χώρες της Μέσης Ανατολής και της Καραϊβικής.

Από την 1η Φεβρουαρίου 2014, ο IBAN θα είναι το αποκλειστικό εργαλείο διενέργειας διασυνοριακών και εγχώριων πληρωμών για  Εμβάσματα (Credit Transfers) και Άμεσες Χρεώσεις (Direct Debits) στις χώρες του SEPA, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για την «Καταληκτική Ημερομηνία Μετάπτωσης στο SEPA (EK260/2012)».
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκή Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη οφείλουν να λάβουν ενεργά μέτρα ούτως ώστε να διευκολύνουν την ομαλή χρήση του IBAN.

Τα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνουν:
•    Τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι πελάτες είναι ικανοί να εντοπίσουν εύκολα το IBAN τους. Επιτυγχάνεται με την αναγραφή του IBAN στις μηνιαίες καταστάσεις των τραπεζικών λογαριασμών ή με την εκτύπωσή του στις κάρτες πληρωμών ή στα βιβλιάρια επιταγών. Οι τράπεζες οφείλουν επίσης να παρέχουν στους πελάτες τους πληροφόρηση για τη χρήση του IBAN.
•    Τη δημιουργία εθνικής ιστοσελίδας για το IBAN η οποία θα περιλαμβάνει σχετική πληροφόρηση καθώς επίσης και εργαλεία μετατροπής των παραδοσιακών αριθμών τραπεζικών λογαριασμών σε IBAN.
•    Αναμένεται από τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους οργανισμούς να αναθεωρήσουν τις διαδικασίες τιμολόγησης και λογιστικής καταχώρησης, να εντοπίσουν και να προσαρμόσουν όλα τα λειτουργικά τους συστήματα στη βάση των αριθμών τραπεζικών λογαριασμών και των τραπεζικών κωδικών, και να επανακαθορίσουν τις τυποποιημένες διαδικασίες τους για διασυνοριακές πληρωμές, ώστε να περιλαμβάνουν όλους τους τραπεζικού λογαριασμούς σε μορφή IBAN.
•    Αναμένεται επίσης από τις επιχειρήσεις να ενημερώσουν για τον αριθμό IBAN των λογαριασμών τους όλους τους συνεργάτες και τους πελάτες τους.
Έχοντας όλα τα πιο πάνω υπόψη, ο Σύνδεσμος Τραπεζών Κύπρου και τα μέλη του έχουν συμφωνήσει να δημιουργήσουν ειδική σελίδα στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου, η οποία θα παρέχει γενική πληροφόρηση για το IBAN καθώς επίσης και εργαλεία μετατροπής του αριθμού λογαριασμού σε IBAN.
Η σελίδα θα περιλαμβάνει συνδέσμους στις ιστοσελίδες όλων των τραπεζών-μελών του SEPA στην Κύπρο. Με το πάτημα ενός κουμπιού, οι σύνδεσμοι θα παραπέμπουν στις ιστοσελίδες των τραπεζών όπου θα βρίσκονται και τα εργαλεία μετατροπής των αριθμών λογαριασμών σε IBAN.
Κατά αυτό τον τρόπο, οι αποστολείς ηλεκτρονικών πληρωμών θα μπορούν εύκολα να εντοπίζουν τους αριθμούς IBAN των συνεργατών τους εξοικονομώντας χρόνο.
Η προβλεπόμενη μέρα εφαρμογής του εργαλείου μετατροπής στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου είναι η 31η Μαρτίου  2013.
Πριν από τη χρήση του IBAN, η πληθώρα παραλλαγών ταυτοποίησης τραπεζικών λογαριασμών από χώρα σε χώρα και από τράπεζα σε τράπεζα με διαφορετικούς κώδικες και φόρμες, προκαλούσε σύγχυση σε εταιρικούς και λιανικούς πελάτες. Ταυτόχρονα οι παραδοσιακοί αριθμοί τραπεζικών λογαριασμών δεν περιελάμβαναν ψηφία ελέγχου με αποτέλεσμα απλά λάθη που προέκυπταν κατά τις συναλλαγές να περνούν απαρατήρητα. Το γεγονός ότι δεν υπήρχε τρόπος επικύρωσης των πληροφοριών πριν την υποβολή μιας εντολής πληρωμής, είχε ως αποτέλεσμα να παρατηρούνται καθυστερήσεις στις πληρωμές και επιπλέον κόστη για όλες τις τράπεζες που εμπλέκονταν σε μια συναλλαγή.
Η δημιουργία του SEPA κατέστησε τον IBAN ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο για τη διενέργεια διασυνοριακών πληρωμών αφού αντικατέστησε τους εγχώριους αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών η χρήση των οποίων, σε πολλές περιπτώσεις, κατέληγε σε λάθη, σύγχυση και όπως προαναφέρθηκε καθυστέρηση στις διασυνοριακές πληρωμές.
Τα κύρια πλεονεκτήματα από τη χρήση του IBAN από τις τράπεζες, τις εταιρείες και τους ιδιώτες είναι τα εξής:
•    Απλοποιεί τις διασυνοριακές συναλλαγές αναθέτοντας μια μοναδική μορφή αριθμών τραπεζικών λογαριασμών σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν. Επίσης παρέχει ομοιόμορφη παρουσίαση του αριθμού λογαριασμού, καθιστώντας το έτσι ευκολότερο να αναγνωριστεί η χώρα και η σχέση του ιδιοκτήτη του λογαριασμού με την τράπεζά του.
•    παρέχει ένα επίπεδο ασφάλειας στους συναλλασσόμενους ότι ο αριθμός λογαριασμού είναι πραγματικός και ότι μπορεί να επικυρωθεί έναντι των εθνικών αρχείων πληρωμών.
•    Μειώνει τα κόστη συναλλαγών υποστηρίζοντας μεγαλύτερο επίπεδο αυτοματοποίησης στη διαδικασία πληρωμής. Επίσης μειώνει το κόστος των ερευνών καθώς ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο λαθών.
Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμών Προτύπων (ISO – International Organization for Standardization), o ΙΒΑΝ μπορεί να αποτελείται από μέχρι και 34 αλφαριθμητικούς χαρακτήρες, οι οποίοι έχουν την εξής δομή:
•    Δύο γράμματα που αντιπροσωπεύουν τη χώρα προέλευσης της τράπεζας που τηρεί το λογαριασμό,
•    Δύο ψηφία ελέγχου τα οποία επιτρέπουν στην τράπεζα που στέλνει την εντολή να διενεργεί ελέγχους εγκυρότητας του αριθμού κατά την εισαγωγή των πληροφοριών και
•    Μάξιμουμ 30 αλφαριθμητικούς χαρακτήρες που αναφέρονται στην τράπεζα και στον εγχώριο αριθμό λογαριασμού.
Η τραπεζική κοινότητα της Κύπρου, σε συνεργασία με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, έχουν αποφασίσει την υιοθέτηση 28 χαρακτήρων για το κυπριακό IBAN. Συνεπώς, ένας τυπικός αριθμός τραπεζικού λογαριασμού στην Κύπρο θα έχει την ακόλουθη μορφή:
•    CY 51 0030 0013 0000 0013 2102 4363