Δ. Κουκούνη: Έτσι θα στηριχθεί η γυναίκα στις επιχειρήσεις

Τα εμπόδια, με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωπες οι Κύπριες επαγγελματίες απαριθμεί σε συνέντευξη της στο «Σ’ επαφή», η Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας Φύλων της ΚΟΓΕΕ, Δημήτρια Κουκούνη.  

Στη συνέντευξη της, η κα Κουκούνη κάνει λόγο για σοβαρή ανισότητα στον κόσμο των επιχειρήσεων μεταξύ γυναικών και ανδρών, αναλύει τα υφιστάμενα δεδομένα και παραθέτει σειρά εισηγήσεων προκειμένου να υπάρξει πραγματική ισότητα για τις γυναίκες. Η υιοθέτηση καλών πρακτικών δια νόμου, η ποσόστωση και η αλλαγή των στερεοτύπων είναι μερικά από τα βήματα που θα πρέπει να υιοθετηθούν.

Διαβάστε ακόμα: Ποιος θα είναι ο επόμενος CEO της Cyta;

Διαβάστε ακόμα: Α/φοι Λανίτη: Νέα εποχή επενδύσεων, καινοτομίας και ανάπτυξης
 

Πόσο πίσω βρίσκεται η Κύπρος σε ότι αφορά τα θέματα ισότητας γυναικών στις επιχειρήσεις; Έχετε κάποια ποσοστά;
Θα πρέπει να πούμε ότι στην Κύπρο τα πράγματα έχουν βελτιωθεί στον τομέα αυτό, εάν σκεφτεί κανείς που βρισκόμασταν πριν μία δεκαετία, όμως σαφώς δεν είναι καθόλου ικανοποιητικά ακόμη. Παλαιότερες έρευνες, γύρω στο 2011, έδειχναν ότι παρόλο που η θέση της γυναίκας στην κυπριακή επιχειρηματική κοινωνία παρουσίαζε βελτίωση και παρόλο που η αυτοπεποίθηση της ίδιας της γυναίκας αναφορικά με τον επαγγελματικό της ρόλο είχε ενισχυθεί, εντούτοις οι ίδιες έρευνες έδειχναν ότι δεν δίνονταν ίσες ευκαιρίες ανέλιξης σε άνδρες και γυναίκες. Ο κυριότερος λόγος που προέβαλαν οι κυπριακές επιχειρήσεις στην επιλογή τους να μην προτιμήσουν γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις ήταν οι οικογενειακές υποχρεώσεις των γυναικών. Στην πλειοψηφία των οργανισμών που λάμβαναν μέρος σε παλαιότερες έρευνες δεν υπήρχε γυναίκα στο Διοικητικό Συμβούλιο, ενώ στους οργανισμούς όπου υπήρχαν γυναίκες, η παρουσία τους βρισκόταν σε πολύ χαμηλά ποσοστά. Επιπλέον, παλαιότερα πολύ λίγοι οργανισμοί διέθεταν οργανωμένο σύστημα αξιολόγησης του προσωπικού τους, κάτι που από μόνο του οδηγούσε τις επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν κριτήρια τα οποία μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα μεταξύ των εργοδοτουμένων αφού τέτοια κριτήρια ενθάρρυναν την αναξιοκρατία και την αδιαφάνεια σε αποφάσεις για προαγωγή γυναικών σε διευθυντικές θέσεις. Πιο πρόσφατη έρευνα, την πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή της οποίας είχε η Κυπριακή Ομοσπονδία Γυναικών Επιχειρηματιών Επαγγελματιών (ΚΟΓΕΕ), αναφορικά με το βαθμό συμμετοχής των γυναικών στις κυπριακές επιχειρήσεις, τις ευκαιρίες ανέλιξης τους, την ισομισθία των γυναικών αλλά και αναφορικά με καλές πρακτικές που ακολουθούνται στις κυπριακές επιχειρήσεις, έδειξε ότι εξακολουθεί να υπάρχει σοβαρή ανισότητα στον κόσμο των επιχειρήσεων μεταξύ γυναικών και ανδρών. Για την εν λόγω έρευνα λήφθηκαν συνεντεύξεις από πολλές εταιρείες από όλο το φάσμα του επιχειρηματικού κόσμου της Κύπρου συμπεριλαμβανομένων του τομέα των Υπηρεσειών, της Βιομηχανίας των Εισαγωγών και Εξαγωγών κλπ. Ενδεικτικά να ανφέρω ότι η έρευνα έδειξε ότι το ποσοστό των γυναικών σε θέσεις λήψεων αποφάσεων κειμένεται στο 27,5% και είναι σαφώς πολύ χαμηλό σε σχέση με αυτό των ανδρών που κειμένεται στο 72.5%. Γυναίκες που έχουν ως προϊστάμενο άτομο γυναίκα είναι μόνο 12% ενώ γυναίκες των οποίων ο προιστάμενος είναι άντρας είναι 54.1%. Επιπλέον ποσοστό μόνο 4% των εταιρειών έχουν γυναίκες στα διοικητικά τους συμβούλια. Αν και η έρευνα κατέδειξε ότι οι διοικητικοί σύμβουλοι των κυπριακών επιχειρήσεων τονίζουν ότι εφαρμόζουν ό,τι προνοεί η νομοθεσία, οι κυπριακές επιχειρήσεις φαίνονται πρόθυμες να εφαρμόσουν καλές πρακτικές που να βοηθήσουν περαιτέρω τις γυναίκες και να προωθήσουν έτσι την δυνατότητα ισότητας στον εργασιακό χώρο των επιχειρήσεων όπως για παράδειγμα ευέλικτο ωράριο, καθυστέρηση στην ώρα έναρξης εργασίας ή πρόωρη αποχώρηση στην ώρα λήξης της εργασίας, χορήγηση γονικής άδειας, ώρες απουσίας για επίσκεψη στο σχολείο κλπ.
 

Πως θεωρείτε ότι μπορεί να επιλυθεί το πρόβλημα;
Η επίσημη και αναγκαστική δια νομοθεσίας υιοθέτηση συγκεκριμμένων καλών πρακτικών από τις επιχειρήσεις που να προωθούν την ισότητα είναι ένας τρόπος να ανιμετωπιστεί το θέμα. Οι διαφανείς διαδικασίες πρόληψης αλλά και αξιολόγησης μπορούν επιπλέον να διασφαλίσουν περισσότερη ισότητα στο εργασιακό περιβάλλον.
Η παροχή διευκολύνσεων στις γυναίκες από τις επιχειρήσεις αλλά και η ενθάρρυνση των γυναικών να διεκδικούν διευθυντικές ή άλλες καίριες θέσεις χωρίς το αίσθημα της ενοχής ότι το κάνουν σε βάρος των άλλων πτυχών της ζωής του (ήτοι της συζυγικής ή οικογενειακής ζωής) είναι επίσης πολύ σημαντικό. Στην δική μας εποχή όπου η δύναμη της τεχνολογίας είναι τεράστια μία γυναίκα μπορεί ακόμη και από το σπίτι της πολλές φορές να συνεχίζει να εργάζεται ή/και να λαμβάνει μέρος σε διοικητικά συμβούλια όταν χρειάζεται. Η υποχρεωτική ποσόστωση επίσης είναι ένας σημαντικός παράγοντας μέσω του οποίου, εάν κάτι τέτοιο υιοθετηθεί, θα αναγκαστούν οι επιχειρήσεις να δουν διαφορετικά πλέον το θέμα, πολύ πιο πρακτικά και όχι μόνο θεωρητικά. Το κυριότερο όμως το οποίο μπορεί και θα κάνει την διαφορά είναι πιστεύω αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο όλοι βλέπουμε τη γυναίκα στην Κυπριακή κοινωνία και την Κυπριακή εργασιακή πραγματικότητα. Πρέπει να αλλάξουν τα στερεότυπα. Παρόλο που οι γυναίκες έχουν διεκδικήσει και έχουν πλέον σημαντική θέση στο ενεργό εργασιακό δυναμικό της Κύπρου, εντούτοις εξακολουθούν όλοι να βλέπουν τη γυναίκα ως υποδεέστερη παρόλο που οι γυναίκες έχουν πλειστάκις σωρευτικά όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα διευθυντικό στέλεχος επιχείρησης πέραν των ακαδημαϊκών γνώσεων, όπως για παράδειγμα και ανάμεσα σε άλλα, συνέπεια, επαγγελματισμό, αποφασιστικότητα, ψυχραιμία, ομαδικότητα και οργανωτική ικανότητα. Δυστυχώς όμως δεν είναι μόνο οι άντρες που θα πρέπει να βλέπουν διαφορετικά τις γυναίκες αλλά και οι ίδιες οι γυναίκες θα πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιες βλέπουν τον εαυτό τους. Η Κύπρια γυναίκα αναγκαστικά πρέπει να είναι ένας υπερήρωας, πρέπει να είναι και σύζυγος και μητέρα και να ασχολείται με το σπίτι και την οικογένειά της αλλά παράλληλα να εργάζεται και να συνεισφέρει στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Η Κύπρια γυναίκα είναι μία πολύ καλή επιχειρηματίας και εξαιρετική διοικητική σύμβουλος σε εταιρείες όταν της δίνεται η ευκαιρία. Τα δύο μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά, νοουμένου ότι παρέχεται βοήθεια και διευκολύνσεις στις γυναίκες αλλά και συνεργασία από τους άνδρες τόσο εντός όσο και εκτός του εργασιακού περιβάλλοντος.
Επιπλέον θα πρέπει να δοθούν και κίνητρα στις επιχειρήσεις που να τις ενθαρρύνουν να προωθούν την ισότητα ανδρών και γυναικών στον χώρο των επιχειρήσεων και της διεύθυνσης τους. Για παράδειγμα σε διαγωνισμούς αναφορικά με την ανάθεση έργων του κράτους θα μπορούσε στην αξιολόγηση να προστίθενται βαθμοί σε τέτοιες επιχειρήσεις.
 

Γυναίκες στα κέντρα λήψεως αποφάσεων στην κυπριακή πραγματικότητα. Πώς μπορεί αυτό να ενισχυθεί;
Αλληλένδετο με τα θέματα ισότητας είναι και η ανάγκη να έχουμε περισσότερες γυναίκες σε κέντρα λήψεως αποφάσεων γιατί αυτό σίγουρα θα οδηγήσει περισσότερα θέματα που αφορούν την ισότητα μεταξύ των γυναικών και των ανδρών να αντιμετωπιστούν πιο άμεσα από την πολιτεία ενώ θα καταδεικνύουν έμπρακτα αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η γυναίκα γενικότερα από την κυπριακή κοινωνία.
Στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι γυναίκες κατέχουν το 25%-30% των εθνικών κοινοβουλίων, των υπουργικών συμβουλίων αλλά και των τοπικών ή περιφερειακών αρχών.
Στην Κύπρο δυστυχώς απέχουμε πολύ από αυτό αν και οι γυναίκες αριθμούν πέραν του 50% του πληθυσμού της πατρίδας μας. Να αναφέρω μόνο ότι στα 56 χρόνια της κυπριακής Βουλής μόλις 25 γυναίκες κατάφεραν να υπηρετήσουν αυτό το διάστημα ως βουλευτές και αυτό από μόνο του λέει πολλά. Δεν παραγνωρίζω ότι τα πράγματα βελτιώνονται και σημειώνω ότι στην παρούσα βουλή η παρουσία των γυναικών είναι σαφώς αυξημένη αφού με 11 γυναίκες βουλευτές οι γυναίκες αποτελούν πλέον το 20% του συνολικού αριθμού των βουλευτών έναντι ποσοστού 12.5% προηγουμένως. Ναι, έχουμε δει επίσης αύξηση του αριθμού των γυναικών στο Υπουργικό Συμβούλιο και γυναίκες να καταλαμβάνουν καίριες θέσεις όπως τη θέση Επιτρόπου Διοικήσεως, Επιτρόπου Νομοθεσίας και Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, Επιτρόπου Περιβάλλοντος, του Γενικού Λογιστή του Κράτους, τη Διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, όμως οφείλουμε να κάνουμε περισσότερα.
Για παράδειγμα, ενώ η τοπική αυτοδιοίκηση έχει άμεση σχέση με την ζωή του γυναικείου πληθυσμού, δεν γίνεται οι γυναίκες να αποτελούν μόλις το 19% των δημοτικών συμβούλων παγκυπρίως και από 36 δημάρχους οι τέσσερις μόνο να είναι γυναίκες. Ούτε και θα πρέπει να χαιρόμαστε όταν μόνο το 1/3 των κοινοτικών συμβουλίων έχει γυναικεία παρουσία, ενώ οι γυναίκες κοινοτάρχες αποτελούν μόνο το 7% του συνόλου. Έχουν κατά καιρούς λεχθεί διάφορα που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη γυναικεία παρουσία, όπως για παράδειγμα η αναγκαστική ουδέτερη ποσόστωση σε εκλογικές διαδικασίες η οποία να διασφαλίζει για παράδειγμα ότι και τα δύο φύλα θα αντιπροσωπεύονται με ποσοστό τουλάχιστον 40% στο συνολικό αριθμό προτεινόμενων υποψηφίων σε λίστες, ή η χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων αναλόγως του αριθμού των γυναικών που προωθούν σε κέντρα λήψεως αποφάσεων ή/και σε ανώτερα όργανα του κόμματος, ή η επιβολή χρηματικών προστίμων ή μείωση της κρατικής χορηγίας προς τα κόμματα εκεί όπου δεν προωθείται η ουδετερότητα στις λίστες υποψηφίων προς εκλογή.
 
Ποιες οι δράσεις της ΚΟΓΕΕ για αντιμετώπιση των πιο πάνω φαινομένων;
Ένας από τους κύριους σκοπούς της ΚΟΓΕΕ διαχρονικά ήταν και παραμένει η προώθηση τις ισότητας των φύλων σε όλο τα φάσμα της κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής αλλά και η ενθάρρυνση της γυναικείας επιχειρηματικότητας σε όλες της τις εκφάνσεις. Μία από τις δράσεις λοιπόν της ΚΟΓΕΕ ήταν και η διαξαγωγή της επίσημης έρευνας που προαναφέραμε από το Πανεπιστημιακό Κέντρο Ερευνών Πεδίου (ΠΑΚΕΠΕ) η οποία έρευνα μπορεί και αποτελεί πλέον ένα πολύ δυνατό εργαλείο στην κατανόηση της ανάγκης για προώθηση των διεκδικήσεων των γυναικών σε θέματα ισότητας στην πυραμίδα των επιχειρήσεων.
Επιπλέον γίνονται σε συνεχή βάση επικοινωνίες με όλους τους αρμόδιους φορείς μέσω των οποίων προωθούνται τα θέματα της ισότητας αλλά και τα επαγγελμτατικά θέματα των γυναικών και της γυναικίας επιχειρηματικότητας ενώ η ΚΟΓΕΕ συμμετέχει με μέλη της σε μεγάλο αριθμό σχετικών οργανώσεων. Επιδιώκεται περαιτέρω να γίνεται ενημέρωση ατόμων της νομοθετικής αλλά και της εκτελεστικής εξουσίας πάνω σε θέματα τα οποία είναι πολύ σημαντικά για τη γυναίκα με σκοπό και την προώθηση θεμάτων ισότητας. Σημαντικές είναι επίσης οι εκδηλώσεις και η δράση πάνω σε ετήσια βάση αναφορικά με την προώθηση ‘Ίσης Αμοιβής για ίσης Αξίας Εργασία’. Πάνω από όλα βέβαια είναι και η συνεχείς διοργάνωση εκδηλώσεων από τα τοπικά ΟΓΕΕ αλλά και από την ΚΟΓΕΕ σε παγκύπρια βάση μέσω των οποίων δύνεται η ευκαιρία στις γυναίκες επαγγελματίες και επιχειρηματίες να ενημερώνονται για πολλά και ενδιαφέροντα θέματα που τις αφορούν αλλά και να ενδυναμώνονται στις διευκδικήσεις τους όσον αφορά τη θέση τους στον επιχειρηματικό κόσμο και το επαγγελματικό περιβάλλον.
 

*Το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στο Newsletter της ΚΟΓΕΕ "Σ' επαφή".