Αποκαλύψεις Paradise Papers για Ρος και Ελισάβετ

Ο αμερικανός υπουργός Εμπορίου Ουίλμπουρ Ρος είναι μέτοχος σε μια εταιρεία θαλάσσιων μεταφορών η οποία συνδέεται με έναν ρώσο ολιγάρχη ο οποίος είναι στόχος αμερικανικών κυρώσεων, καθώς κι έναν γαμπρό του Βλαντίμιρ Πούτιν, σύμφωνα με αναλύσεις που βασίζονται στα νέα έγγραφα που διέρρευσαν από φορολογικούς παραδείσους. 

Αυτή είναι μια από τις πρώτες αποκαλύψεις των λεγόμενων Paradise Papers, της νέας έρευνας του Διεθνούς Οργανισμού Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και των μέσων ενημέρωσης που συνεργάζονται μαζί του, όπως η αμερικανική εφημερίδα New York Times, η γαλλική Le Monde ή η βρετανική The Guardian.

Οι αποκαλύψεις βασίζονται στα έγγραφα που διέρρευσαν από ένα διεθνές δικηγορικό γραφείο, την εταιρεία Appleby των Βερμούδων, και περιήλθαν αρχικά στην κατοχή της γερμανικής εφημερίδας Süddeutsche Zeitung.

Σύμφωνα με τους Τάιμς της Νέας Υόρκης, ο υπουργός Εμπορίου της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ μείωσε το ποσοστό της συμμετοχής του σε αυτή την εταιρεία, τη Navigator Holdings, αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Φεβρουάριο, αλλά συνεχίζει να κατέχει μέσω υπεράκτιων εταιρειών το 31% του μετοχικού της κεφαλαίου.

Ένας από τους κυριότερους πελάτες της Navigator Holdings είναι η ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου και πετροχημικών προϊόντων Sibur, η οποία συνεισέφερε πάνω από 23 εκατ. δολάρια στον κύκλο εργασιών της το 2016, σημειώνει η Μοντ.

Ανάμεσα στους μετόχους της Sibur φιγουράρουν ο Γκενάντι Τιμτσένκο, ένας ρώσος ολιγάρχης ο οποίος θεωρείται πως ανήκει στον στενό κύκλο του ρώσου προέδρου και στοχοθετήθηκε από τις κυρώσεις που επέβαλε το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα, καθώς και ο Κιρίλ Σαμάλαφ, ο σύζυγος της νεότερης κόρης του Βλαντίμιρ Πούτιν.

«Ο υπουργός (Εμπορίου των ΗΠΑ) Ρος δεν είχε συμμετάσχει στη λήψη της απόφασης της Navigator να συνεργαστεί με τη Sibur», στην οποία «δεν είχαν επιβληθεί κυρώσεις τότε και δεν επιβάλλονται τώρα», ήταν η αντίδραση του υπουργείου, το οποίο έστειλε μια ανακοίνωση στο Γαλλικό Πρακτορείο αφού το θέμα είδε το φως της δημοσιότητας. Δεν είχε εξάλλου «καμιά συνάντηση με τους μετόχους της Sibur που αναφέρονται», προστίθεται στην ανακοίνωση και διατυπώνεται η διαβεβαίωση ότι ο Ρος τηρεί τους δεοντολογικούς κανόνες της αμερικανικής κυβέρνησης.

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επικύρωσης του διορισμού του στο αξίωμα, προκειμένου να κάνει πράξη το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική» του Ντόναλντ Τραμπ, ο Ουίλμπουρ Ρος είχε καταλήξει τον Ιανουάριο σε μια συμφωνία με την ομοσπονδιακή υπηρεσία κυβερνητικής δεοντολογίας βάσει της οποίας έδωσε στοιχεία για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες που εννοούσε να διατηρήσει, αλλά όχι λεπτομερή στοιχεία για τις συμμετοχές του σε επιχειρήσεις, σύμφωνα με τους Τάιμς της Νέας Υόρκης.

Η μέχρι στιγμής θητεία του αμερικανού προέδρου, έναν χρόνο μετά την εκλογή του, συνεχίζει να δηλητηριάζεται από τις συνεχιζόμενες έρευνες για τις υποψίες περί αθέμιτης σύμπραξης της εκστρατείας του με τη Ρωσία πριν από τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2016.

Η Άπλμπι, η οποία αυτοπαρουσιάζεται ως μια από «τις μεγαλύτερες υπεράκτιες δικηγορικές εταιρείες» του κόσμου, είχε ανακοινώσει στα τέλη του Οκτωβρίου ότι περίμενε πως θα αποκαλύπτονταν οικονομικά στοιχεία για ορισμένα από τα πλουσιότερα πρόσωπα στον πλανήτη έπειτα από ένα «συμβάν» στα συστήματα πληροφορικής της.

«Καίνε» και την βασίλισσα Ελισάβετ
Μεταξύ άλλων, αποκαλύπτεται ότι το σχήμα που διαχειρίζεται την ιδιωτική περιουσία της βασίλισσας Ελισάβετ, το Δουκάτο του Λάνκαστερ, επένδυσε την περίοδο 2004-2005 ένα ποσό της τάξης των 10 εκατ. λιρών σε δύο fund στα νησιά Κέιμαν και στις Βερμούδες.
 
Το fund των Νήσων Κέιμαν προέβη το 2007 σε επένδυση που αφορούσε μεταξύ άλλων την αγορά μετοχών σε δύο βρετανικές εταιρίες. Η αλυσίδα παντοπωλείων Threshers κήρυξε αργότερα πτώχευση έχοντας φορολογικές οφειλές 17,5 εκατ. λιρών και αφήνοντας 6.000 ανέργους.
 
Η δεύτερη επένδυση στη Βρετανία αφορούσε την αλυσίδα πολυκαταστημάτων ενοικίασης ηλεκτρικών και άλλων συσκευών BrightHouse, η οποία μόλις τον περασμένο μήνα υποχρεώθηκε να καταβάλει συνολική αποζημίωση περίπου 15 εκατ. λιρών σε 249.000 πελάτες καθώς κρίθηκε ότι εκμεταλλευόταν με υπέρογκες χρεώσεις φτωχές οικογένειες και ευάλωτους καταναλωτές.
 
Η επένδυση σε εξωχώρια fund δεν είναι παράνομη και στην περίπτωση του Δουκάτου του Λάνκαστερ δεν υπάρχει κάποια υπόνοια φοροαποφυγής. Παρόλα αυτά ήδη στη Βρετανία τίθενται ερωτήματα για την επιλογή επένδυσης μέρους της περιουσίας της βασίλισσας στα συγκεκριμένα fund. Το Δουκάτο του Λάνκαστερ σημειώνει ότι δεν είχε συμμετοχή στην επιλογή των επενδύσεων από το εξωχώριο fund και ότι η ίδια η βασίλισσα Ελισάβετ δεν είχε γνώση του συγκεκριμένου τρόπου αξιοποίησης της περιουσίας της.
 
Παρόλα αυτά, στο παρελθόν οι υπεύθυνοι του Δουκάτου του Λάνκαστερ έχουν αναφέρει ότι δίνουν συνεχή προσοχή σε ενέργειες που ίσως πλήξουν τη φήμη της βασίλισσας, διαβεβαιώνοντας ότι η ίδια «ενδιαφέρεται θερμά» για τη διαχείριση της περιουσίας της.

Τα Paradise Papers δείχνουν πόσο αδιάρρηκτος είναι ο offshore κόσμος με τα βιομηχανικά έθνη. Ο οικονομολόγος Γκάμπριελ Ζουκμάν έχει υπολογίσει πόσο μεγάλη είναι η διάσταση αυτού του κόσμου για την έρευνα αυτή: περισσότερα από 600 δισεκατομμύρια ευρώ μετατοπίζονται ετησίως από πολυεθνικές εταιρείες σε φορολογικούς παραδείσους.

 

Αλλά οι φορολογικοί παράδεισοι βοηθούν όχι μόνο τις εταιρείες να αποφύγουν τους φόρους αλλά και τους ιδιώτες. Δεν πρόκειται μόνο για φόρους, αλλά και για το γεγονός ότι οι πλούσιοι, ιδίως, μπορούν να παρακάμψουν τους νόμους που τους ενοχλούν - ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για φόρους κληρονομιάς, για θέματα ευθύνης ή για προστασία των πιστωτών.

 

"Για τους υπερ-πλούσιους, υπάρχει ένας κόσμος πέρα από το νόμο", λέει ο κοινωνιολόγος Μπρουκ Χάρινγτον συγγραφέας του βιβλίου Capital without Borders. Έτσι, από όλους τους ανθρώπους, οι πλουσιότεροι θα μπορούν να απολαύσουν "τα οφέλη της κοινωνίας" χωρίς να υπόκεινται στους περιορισμούς τους.

 

Η διάσταση του προβλήματος δείχνει έναν άλλο υπολογισμό του οικονομολόγου Γκαμπριέλ Ζουκμάν : Οι υπερ-πλούσιοι έχουν σταθμεύσει 7,9 τρισεκατομμύρια ευρώ στους φορολογικούς παραδείσους.

 

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΚΥΠΕ