Οι μεγάλες προκλήσεις της νέας Κυβέρνησης στην οικονομία

Τις μεγάλες προκλήσεις που θα κληθεί να διαχειριστεί και τα στοιχήματα που θα πρέπει να κερδίσει η νέα κυβέρνηση σε ό,τι αφορά την οικονομία, περιγράφουν και αναλύουν μιλώντας στο InBusinessNews δύο επιφανείς οικονομολόγοι. Ο Μάριος Χρίστου, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και ο Τάσος Γιασεμίδης, διοικητικός σύμβουλος της KPMG Κύπρου. 

Κοινή παράδοχη αποτελεί πως το διακύβευμα είναι μεγάλο, τόσο για την οικονομία στο σύνολό της όσο και σε επί μέρους παραμέτρους της, αλλά βεβαίως και για το επιχειρείν.

Διαβάστε ακόμα:

VitaTrace Nutrition: Ίδρυσε θυγατρική στην Αίγυπτο

Αλλαγές σε ιατρικό κέντρο και νέο ιδιωτικό νοσοκομείο στη Λευκωσία

Οι δύο οικονομολόγοι καλέστηκαν από το InBusinessNews να απαντήσουν στα τρία εξής ερωτήματα: 

• Πόσο μεγάλο είναι το διακύβευμα των προεδρικών εκλογών αναφορικά με την οικονομία και την επόμενη μέρα της;
• Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει σε ό,τι αφορά την οικονομία ο επόμενος Πρόεδρος και ο υπουργός Οικονομικών που θα διορίσει;
• Ποιο είναι το ζητούμενο από την επόμενη Κυβέρνηση στις ακόλουθες τρεις παραμέτρους: Δημοσιονομική σταθερότητα, επενδύσεις και χρηματοπιστωτικός τομέας…

Από πλευράς του, ο κ. Χρίστου τονίζει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε τομείς και πυλώνες που να συμβαδίζουν με τα διεθνή δεδομένα και θα επιφέρουν θετικό αντίκτυπο, όπως είναι η ναυτιλία, η προσέλκυση επενδυτικών ταμείων, η μετάβαση σε πράσινη ενέργεια και ΑΠΕ.

«Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως την ψηφιακή μετάβαση που είναι απαραίτητη, καθώς και την πράσινη οικονομία, που αυτά όμως εμπίπτουν στους πιο μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους που θα πρέπει να επικεντρωθεί η επόμενη κυβέρνηση», υποδεικνύει ο κ. Χρίστου.

Με τη σειρά του, ο κ. Γιασεμίδης αναφέρει ότι η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, η διευκόλυνση των διαδικασιών με έλεγχο και διαφάνεια αποτελούν προτεραιότητες για τη δημιουργία ενός σύγχρονου κράτους.  

«Προϋπόθεση για την ευημερία της κοινωνίας αποτελεί η ισχυρή οικονομία με μηχανισμούς ελέγχου και λογοδοσίας, ίσες ευκαιρίες για όλους και δημιουργία ενός φιλικού και επενδυτικού περιβάλλοντος», υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων.

Ακολουθούν πιο κάτω οι απαντήσεις των δύο οικονομολόγων: 

Πόσο μεγάλο είναι το διακύβευμα των προεδρικών εκλογών αναφορικά με την οικονομία και την επόμενη μέρα της;

Μ.Χ.: Το μεγάλο διακύβευμα είναι ότι απαιτείται να υπάρξει εκσυγχρονισμός της οικονομίας. Το αναπτυξιακό μοντέλο της οικονομίας λογικά θα πρέπει να αλλάξει.

Είχαμε βασίσει την οικονομία πάνω στις κατασκευές, που είναι ένας βασικός πυλώνας για την κυπριακή οικονομία, καθώς και την ανάπτυξη στα διαβατήρια.

Υπάρχει όμως μεγάλη ανάγκη, να δώσουμε έμφαση και ώθηση και σε άλλους τομείς, οι οποίοι με την ανάπτυξή τους, μπορούν να συνεισφέρουν τα μέγιστα στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου.

Τέτοιοι τομείς είναι η ναυτιλία και η προσέλκυση επενδυτικών ταμείων. Είναι τομείς που ήδη έχουμε αρκετή επιτυχία και έχουν ήδη γίνει βήματα, αλλά η περαιτέρω ανάπτυξή τους θα επιφέρει σίγουρα θετικό αντίκτυπο.

Ουσιαστικά, θα πρέπει η οικονομία της Κύπρου να βασιστεί σε νέους πυλώνες που να συμβαδίζουν με τα σύγχρονα διεθνή δεδομένα.

Παράλληλα, η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί με την ακρίβεια, αλλά και την ενέργεια. Ειδικότερα, η ενέργεια είναι ένα σοβαρότατο θέμα στο οποίο ως χώρα έχουμε παραμένουμε στάσιμοι.

Θα πρέπει να γίνει μετάβαση σε πράσινη ενέργεια, ΑΠΕ και γενικότερα παραγωγή ενέργειας από άλλες πηγές.

Τ. Γ.: Είναι αντιληπτό ότι η διαχείριση της οικονομίας πρέπει να αποτελεί πρώτιστο μέλημα κάθε κυβέρνησής, εφόσον οι πολιτικές που καλείται να εφαρμόσει θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη δημοσιονομική σταθερότητα, να δημιουργούν συνθήκες ανάπτυξης και ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, προσέλκυσης επενδύσεων και διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής.

Σε ένα μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον, με σημαντικές προκλήσεις, οποιεσδήποτε λανθασμένες πολίτικές θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία και στους πολίτες. Οπότε στρατηγικός σχεδιασμός, αξιολόγηση του οικονομικού περιβάλλοντος, μετασχηματισμός της οικονομίας, μέσα από την προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, γρήγορα αντανακλαστικά και ενίσχυση της παραγωγικής βάσης, πρέπει να είναι μέσα στις προτεραιότητες.

Προϋπόθεση για την ευημερία της κοινωνίας αποτελεί η ισχυρή οικονομία με μηχανισμούς ελέγχου και λογοδοσίας, ίσες ευκαιρίες για όλους και δημιουργία ενός φιλικού και επενδυτικού περιβάλλοντος.

Οπότε το διακύβευμα των εκλογών είναι ιδιαίτερα μεγάλο, διότι οποιοσδήποτε δημοσιονομικός εκτροχιασμός, αποφάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ή δυσκολία στην ανάλυση του ευρωπαϊκού, αλλά και του διεθνούς πολιτικού και οικονομικού και το πώς επηρεάζει τη χώρα, μακριά από αγκυλώσεις, θα αποτελούν πισωγύρισμα, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στη χώρα.

Άμεσοι, μεσοπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει σε ό,τι αφορά την οικονομία ο επόμενος Πρόεδρος και ο υπουργός Οικονομικών που θα διορίσει;

Μ.Χ.: Υπάρχουν κάποια θέματα τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν και να επιλυθούν άμεσα, αφού αποτελούν τις λεγόμενες «καυτές πατάτες», όπως είναι η ΑΤΑ, τα επιτόκια και η ακρίβεια.

Αρχικά, το θέμα της ΑΤΑ εμπίπτει στα σοβαρά ζητήματα που βρίσκεται έντονα στο προσκήνιο και είναι κάτι που απειλεί την εργασιακή ειρήνη. Η ΑΤΑ είναι μια πρόκληση που θα πρέπει να αντιμετωπίσει ο επόμενος υπουργός Οικονομικών, αλλά και ο επόμενος υπουργός Εργασίας.

Επιπρόσθετα, ένα άλλο άκρως σημαντικό θέμα, είναι αυτό της επιθετικής πολιτικής με τα επιτόκια, που αλυσιδωτά προκαλεί μια σειρά προκλήσεων στους δανειολήπτες και τις τράπεζες. Η αύξηση των επιτοκίων σε συνδυασμό με τις πληθωριστικές πιέσεις δυσχεραίνουν τη θέση των νοικοκυριών, μειώνοντας την αγοραστική τους δύναμη και ενδεχομένως να υπάρξει ξανά πρόβλημα όσον αφορά την εξυπηρέτηση των δανείων.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως την ψηφιακή μετάβαση που είναι απαραίτητη, καθώς και την πράσινη οικονομία, που αυτά όμως εμπίπτουν στους πιο μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους που θα πρέπει να επικεντρωθεί η επόμενη κυβέρνηση.

Τ.Γ.: Η αύξηση των επιτοκίων, ο πληθωρισμός, η επιβράδυνση της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας, η μεταβλητότητα στις αγορές, όπως αυτές των προϊόντων, ο  εκσυγχρονισμός της οικονομίας μέσα από την τεχνολογική και πράσινη μετάβαση, η διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, ο φορολογικός μετασχηματισμός, η ενίσχυση των παραδοσιακών τομέων της οικονομίας και η προώθηση νέων, η επίσπευση των μεταρρυθμίσεων κυρίως μέσα από τις πολιτικές του Ταμείου Ανάκαμψης βελτιώνοντας το επιχειρηματικό περιβάλλον και την ποιότητα ζωής των πολιτών, είναι από τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση.

Οι τρεις πυλώνες και τα ζητούμενα  

Ποιο είναι το ζητούμενο από την επόμενη Κυβέρνηση στις ακόλουθες τρεις παραμέτρους: Δημοσιονομική σταθερότητα, επενδύσεις και χρηματοπιστωτικός τομέας…

Μ.Χ.: Η δημοσιονομική σταθερότητα είναι ένα διακύβευμα. Η απερχόμενη κυβέρνηση πέτυχε μια δημοσιονομική σταθερότητα παρόλο που υπάρχουν διάφορες φωνές και αντικρουόμενες απόψεις για το μαξιλαράκι στο οποίο αναφέρονται. Όμως, πιθανότατα να χρειαστεί, μεσοπρόθεσμα και όχι την επόμενη μέρα, μια φορολογική μεταρρύθμιση.

Αναλυτικότερα, ίσως να χρειαστεί μια μεταρρύθμιση στο σύστημα που θα άπτεται της δημοσιονομικής σταθερότητας, αλλά ως πιο μεσοπρόθεσμος στόχος της επόμενης κυβέρνησης. Η μεταρρύθμιση αφορά τους φορολογικούς συντελεστές και πολλά κομμάτια του φορολογικού συστήματος. Οφείλουμε να πούμε ότι ήδη σημειώθηκε κάποια πρόοδος η οποία θα πρέπει να συνεχιστεί, που θα είναι και πιο ελκυστική για τους ξένους. Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει μια δημοσιονομική πειθαρχία στο σκέλος των δαπανών.

Θα πρέπει ταυτόχρονα, να επιδιωχθούν οι επενδύσεις. Να συγκεντρωθούμε στις υπηρεσίες, στις νέες τεχνολογίες, στην ψηφιακή τεχνολογία και στην καινοτομία, ώστε να πετύχουμε αποτελεσματικές και ουσιαστικές επενδύσεις.

Ο χρηματοπιστωτικός τομέας από την άλλη, έρχεται αντιμέτωπος με προκλήσεις που αναφέρονται και πιο πάνω, που αφορούν την αύξηση των επιτοκίων. Έχουν προηγηθεί κάποιες αναδιαρθρώσεις δανείων που έγιναν με γρήγορες-συνοπτικές διαδικασίες και τώρα που έχουν αυξηθεί τα επιτόκια, επήλθε και αύξηση της δόσης των δανειοληπτών. Αυτό, σε συνδυασμό με την ακρίβεια που αύξησε το κόστος μιας οικογένειας, πιθανό να επιφέρει προβλήματα, καθώς οι δανειολήπτες ενδεχομένως να μην μπορούν να ανταποκριθούν στους δανεισμούς.

Τ.Γ.: H δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα αποτελούν προϋποθέσεις για την ανάπτυξη, την επιχειρηματική σταθερότητα, την προσέλκυση επενδύσεων και την ευημερία της κοινωνίας.

Προτεραιότητα πρέπει να είναι η διασφάλιση βιώσιμων θετικών ρυθμών ανάπτυξης, μακριά από ευκαιριακού τύπου αποφάσεις, πλεονασμάτων και σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους. Η ενίσχυση των εσόδων μέσα από την επιχειρηματική δραστηριότητα και τις επενδύσεις θα δώσει τη δυνατότητα προώθησης στοχευμένων και οικονομικά κοστολογημένων μέτρων για ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

Είναι σημαντικό να εξετάζεται η πορεία κάθε τομέα, να αναλύονται οι ανάγκες, τα προβλήματα, αλλά και οι πρακτικές άλλων χωρών, ώστε να διασφαλίζεται η ανταγωνιστικότητα της χώρας. Νέοι τομείς αναπτύσσονται μέσα τέτοιες προσπάθειες, ενώ  δημιουργούνται προοπτικές για τους τομείς που προσέφεραν και προσφέρουν παραδοσιακά στο ΑΕΠ της χώρας.

Η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, η διευκόλυνση των διαδικασιών με έλεγχο και διαφάνεια αποτελούν προτεραιότητες για τη δημιουργία ενός σύγχρονου κράτους. Στόχος πρέπει να είναι η προσέλκυση, από τη μια ξένων επενδύσεων πολλαπλασιαστικού χαρακτήρα, μέσα από τη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού οικονομικού περιβάλλοντος και βελτίωση της εικόνας της χώρας, και από την άλλη η στήριξη των κυπριακών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτου μεγέθους και τομέα, μέσα από την παροχή κινήτρων πλήρως εναρμονισμένων με τους  νόμους της χώρας και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, και αξιοποίηση των κονδυλίων από τους μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η παρουσία ενός ισχυρού χρηματοπιστωτικού συστήματος αποτελεί προϋπόθεση για μια ισχυρή οικονομία, καθώς και η συνεργασία Κυβέρνησης και Κεντρικής Τράπεζας. Η παροχή χρηματοδοτήσεων, με διασφάλιση της δυνατότητας αποπληρωμής και η γρήγορη διεκπεραίωση συναλλαγών είναι απαραίτητα για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. 

Ο τομέας αναδιαρθρώθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια ενώ σταδιακά προχωρεί στην τεχνολογική αναβάθμιση (digitalization) αντιλαμβανόμενος τον ανταγωνισμό και την αναγκαιότητα για διευκόλυνση των συναλλαγών.