Η απότομη άνοδος των τιμών και ο αντίκτυπος στην οικονομία

Αντιμέτωποι με μεγάλες αυξήσεις σε προϊόντα και είδη πρώτης ανάγκης βρίσκονται οι καταναλωτές, την ίδια ώρα που οι επιχειρήσεις, ευρισκόμενες με τη σειρά τους απέναντι στη ραγδαία άνοδο των τιμών των πρώτων υλών και του μεταφορικού κόστους διεθνώς, προσπαθούν με κάθε τρόπο να αντιμετωπίσουν την όλη κατάσταση

Διαβάστε ακόμα:

Έτσι ξαναβρίσκει την αίγλη της η λεωφόρος Μακαρίου

Δημήτρης Γεωργιάδης: Γι’ αυτούς τους λόγους αποχωρώ

Ωστόσο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που γίνονται από παράγοντες της αγοράς, η ανοδική πορεία των τιμών όχι απλώς θα συνεχιστεί, αλλά και θα επιδεινωθεί ως φαινόμενο, επηρεάζοντας σχεδόν το σύνολο των τομέων της εμπορικής και γενικότερα επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Τι μπορεί να σημαίνουν όμως οι αυξήσεις αυτές ευρύτερα για την οικονομία της χώρας μας και ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις τους στην προσπάθεια για ανάκαμψη και επιστροφή στην ανάπτυξη μετά το πισωγύρισμα που επέφερε η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα που λήφθηκαν για αντιμετώπισή της; 

Τρεις επιφανείς οικονομολόγοι, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Σωφρόνης Κληρίδης, ο διοικητικός σύμβουλος της KPMG Κύπρου Τάσος Γιασεμίδης και ο επικεφαλής οικονομολόγος της Ελληνικής Τράπεζας Ανδρέας Ασσιώτης, μιλούν στο InBusinessNews, σκιαγραφούν και αναλύουν την διαμορφωθείσα κατάσταση, παραθέτοντας τις δικές εκτιμήσεις και προβλέψεις.

Η ακτινογραφία της αγοράς

Όπως υποδεικνύει ο Σωφρόνης Κληρίδης, οι αυξήσεις παρατηρούνται κυρίως στις τιμές ενέργειας και οικοδομικών υλικών, και προκύπτουν εξαιτίας των μεταφορικών. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον κ. Κληρίδη, καταγράφονται αυξήσεις σε προϊόντα που παρουσιάζουν ελλείψεις, όπως τα ηλεκτρονικά chip αυτοκινήτων και ψυγείων, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στις τιμές των τελικών προϊόντων.

Επισημαίνοντας ακριβώς ότι οι παράγοντες που τροφοδοτούν τις αυξήσεις είναι εξωγενείς και έχουν να κάνουν με το κόστος παραγωγής, εισαγωγής και μεταφορικών, ο κ. Κληρίδης αναφέρει πως δεν υπάρχει τρόπος συγκράτησής τους. Στο πλαίσιο αυτό, τονίζει πως θα πρέπει να είμαστε συγκροτημένοι και να αποφύγουμε να μπούμε σ’ ένα φαύλο κύκλο αυξήσεων τιμών και μισθών, γιατί αυτό εν τέλει θα ενισχύσει τον πληθωρισμό. «Ναι μεν η κυβέρνηση μπορεί να παρέμβει για να προστατεύσει τις ευάλωτες ομάδες, αλλά με άλλους τρόπους, οι οποίοι δεν θα τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό», υπογραμμίζει.

Από την πλευρά του, ο Τάσος Γιασεμίδης σημειώνει ότι οι φορείς του κατασκευαστικού κλάδου διαπιστώνουν ότι το κόστος κατασκευής, όπως για παράδειγμα οι τιμές του σιδήρου και του αλουμινίου, έχει φθάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα, κάτι που οδηγεί σε σημαντική συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους, αλλά και σε αύξηση των τιμών.

«Οι αυξήσεις», εξηγεί ο κ. Γιασεμίδης, «τροφοδοτούνται από τα προβλήματα τα οποία έχουν δημιουργηθεί στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, τα οποία όσο αίρονται οι περιορισμοί λόγω πανδημίας θα επιλύονται. Τα υψηλά κόστη μεταφοράς προέκυψαν λόγω έλλειψης εμπορευματοκιβωτίων, που εν καιρώ πανδημίας ξέμειναν σε συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει τόσο μεγάλη ζήτηση, όπως η Κίνα και η Άπω Ανατολή, και το κόστος μεταφοράς άδειων εμπορευματοκιβωτίων είναι υψηλό».

Σύμφωνα με τον κ. Γιασεμίδη, το τίμημα των αυξήσεων πληρώνουν ήδη οι καταναλωτές, που βλέπου το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος να αυξάνεται σε υψηλά για πολλούς επίπεδα, την τιμή του πετρελαίου θέρμανσης επίσης να αυξάνεται και γενικά την αύξηση των τιμών σε προϊόντα και αγαθά.

Προς αύξηση των επιτοκίων

Πόσο όμως θα διαρκέσει η παρούσα κατάσταση και πόσο ενδεχομένως θα επιδεινωθεί; Ο Σωφρόνης Κληρίδης επισημαίνει πως, όσον αφορά το παγκόσμιο, δεν γνωρίζουμε επακριβώς και ότι υπάρχει μεγάλη συζήτηση ανάμεσα στους οικονομολόγους ως προς το κατά πόσο οι αυξήσεις είναι παροδικές ή όχι.

Ο κ. Κληρίδης τονίζει πως σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, φαίνεται ότι οι αυξήσεις είναι προσωρινές επειδή σχετίζονται με την πανδημία. Υπάρχει όμως, διευκρινίζει και η αντίθετη άποψη, που υποστηρίζει ότι οι αυξήσεις ήρθαν για να μείνουν και θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία, αφού θα αναγκάσουν τις Κεντρικές Τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια.  «Το ίδιο ισχύει και για την Κύπρο, αφού οι αυξήσεις των τιμών είναι σχετικά μικρές και οφείλονται στο γεγονός ότι πέρσι υπήρξε μείωση και άρα γενικά, στον συνολικό δείκτη τιμών, οι αυξήσεις ακόμα είναι μικρές. Όμως φαίνεται ότι θα συνεχιστούν και είναι κάτι που πρέπει να παρακολουθούμε», υπογραμμίζει.

Πεπεισμένος πως είναι θέμα χρόνου να δούμε αυξήσεις στα επιτόκια εμφανίζεται ο Τάσος Γιασεμίδης. Σημειώνοντας πως οι Κεντρικές Τράπεζες μελετούν το φαινόμενο της αύξησης των τιμών και της ανόδου του πληθωρισμού προσεγγίζοντας το φαινόμενο ως προσωρινό, ο κ. Γιασεμίδης διαμηνύει: «Θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχουμε δει αποφάσεις για περιορισμό των μέτρων προσωπικής χαλάρωσης και παραχώρησης ρευστότητας, ενώ θέμα χρόνου θεωρώ ότι είναι να δούμε αυξήσεις στα επιτόκια. Κάτι τέτοιο, όπως είναι φυσικό, θα αυξήσει το κόστος δανεισμού».

Η αγοραστική αξία του χρήματος

Ο κ. Γιασεμίδης επισημαίνει πως αυξημένες τιμές ενδεχομένως να επηρεάσουν τις καταναλωτικές συνήθειες των πολιτών, περιορίζοντας τη ζήτηση σε προϊόντα και υπηρεσίες, και συνεπώς την επιχειρηματική δραστηριότητα. Όπως εξηγεί συναφώς, τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού ουσιαστικά μειώνουν την αγοραστική αξία του χρήματος και επηρεάζουν αρνητικά, τόσο τους καταναλωτές όσο και τις επιχειρήσεις.

Από την άλλη, ο Ανδρέας Ασσιώτης εκφράζει τη θέση πως δεν μειώθηκε η αγοραστική αξία του χρήματος, αφού αυτό που παρατηρείται κατά την παρούσα περίοδο, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι μια περισσότερη από την κανονική ζήτηση, η οποία δεν είχε τη δυνατότητα να εκδηλωθεί το προηγούμενο διάστημα λόγω των περιορισμών της πανδημίας, με αποτέλεσμα η προσφορά να μην μπορεί να ακολουθήσει το επίπεδο της ζήτησης. «Δεν είναι κάτι το ανησυχητικό, αφού ο  ετήσιος πληθωρισμός στην Κύπρο, από τον Γενάρη μέχρι τον Αύγουστο, είναι ίσος με 1,2%. Ανησυχητικό θα γίνει, εάν αυτή η ανισορροπία μεταξύ ζήτησης και προσφοράς γίνει μόνιμη»,  πρόσθεσε.

«Η οικονομία κινείται»

Ως δικαιολογημένο, χαρακτήρισε ο κ. Ασσιώτης, ένα μικρό, κατά την έκφρασή του, πληθωρισμό στην περίπτωση που η αύξηση των τιμών οδηγείται από την ανάπτυξη της οικονομίας, δηλαδή από τη ζήτηση, εξηγώντας ότι αυτό σημαίνει πως η οικονομία κινείται. «Εάν όμως προέρχεται από την αύξηση του κόστους, από πλευράς προσφοράς, τότε αυτό είναι προβληματικό. Στην περίπτωσή μας, το κόστος αυξάνεται γενικά από τις τιμές ενέργειας και πετρελαίου, που πέρσι είχαν καθοδική τάση», τόνισε.

Ο κ. Ασσιώτης εξέφρασε καταληκτικά την εκτίμηση πως βρισκόμαστε σε μια περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός βρίσκεται λίγο πιο πάνω απ’ ότι θα αναμενόταν, ωστόσο, όπως είπε, αυτό είναι κάτι παροδικό και από το 2022 και μετά η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί.

Τι δείχνουν οι αριθμοί

Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, ο πληθωρισμός στην Κύπρο για την περίοδο Ιανουάριος-Αύγουστος 2021 ανήλθε στο 5%, ενώ ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή κατέγραψε αύξηση 1,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.