Ερευνητική για διαβατήρια: Δίνονταν πολιτογραφήσεις χωρίς κανονισμούς

Σοβαρό κενό εντοπίζουν τα μέλη της Ερευνητικής Επιτροπής για τις πολιτογραφήσεις επενδυτών, καθώς από το 2007 μέχρι και τον Αύγουστο του 2020 το πρόγραμμα λειτουργούσε χωρίς να υπάρχουν κανονισμοί που να καθορίζουν ξεκάθαρα κριτήρια για τους επενδυτές που θα μπορούσαν να λάβουν την κυπριακή υπηκοότητα, με αποτέλεσα το πρόγραμμα να καθίσταται ελλειμματικό.

Η επισήμανση αυτή έγινε κατά τη σημερινή ακροαματική διαδικασία της Ερευνητικής Επιτροπής, παρουσία του τέως Υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη. Η σημερινή ακρόαση ήταν η πρώτη που διεξήχθη παρουσία λειτουργών των μέσων μαζικής ενημέρωσης και διήρκεσε πέραν των τριών ωρών.

Το θέμα προέκυψε από παρατήρηση του μέλους της επιτροπής, Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου Παύλου Ιωάννου, ο οποίος διερωτήθηκε πώς από το 2007 που ξεκίνησε το πρόγραμμα κατ’ εξαίρεσης πολιτογραφήσεων δεν υπήρξαν κανονισμοί και μάλιστα από το 2013 όταν για πρώτη φορά το πρόγραμμα θεσπίστηκε νομοθετικά.

Παρατήρησε δε πως ελλείψει κανονισμών, τα κριτήρια βασίζονταν σε πρόνοιες δύο γραμμών στον νόμο περί αρχείου πληθυσμού. «Και δεν έγιναν κανονισμοί για να περιοριστούν οι κίνδυνοι», ανέφερε.

Και η πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και μέλος της επιτροπής, Δήμητρα Καλογήρου, παρατήρησε ότι το πρόγραμμα δεν ήταν νομικά κατοχυρωμένο αφού δεν υπήρχαν κανονισμοί, αλλά μόνο κριτήρια.

Απαντώντας, ο Χάρης Γεωργιάδης είπε πως θα έπρεπε να ζητηθεί γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα για αυτό το ερώτημα. Σημείωσε όμως ότι ο περί αρχείου πληθυσμού νόμος «έδινε σχεδόν απόλυτη ευχέρεια στο Υπουργικό Συμβούλιο να πολιτογραφήσει έναν διευθυντή, έναν νομικό, έναν επιχειρηματία».

«Αυτό είναι η δική μου αντίληψη, αλλά δεν μπορώ να επιχειρηματολογήσω για νομοτεχνικό ζήτημα. Να ζητήσετε από τον Γενικό Εισαγγελέα να γνωματεύει», είπε.

Αιχμές κατά Χάσικου

Ο Χάρης Γεωργιάδης ανέφερε πως δεν είχε διαπιστώσει ότι υπήρχαν αδυναμίες στις διαδικασίες ελέγχου των αιτήσεων για κατ’ εξαίρεση παραχώρηση πολιτογραφήσεων στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, παρά μόνο μετά τον διορισμό Κωνσταντίνου Πετρίδη στη θέση του Υπουργού Εσωτερικών το 2017. Ερωτηθείς για ποιους λόγους θεσπίστηκε το 2018 το μητρώο παρόχων για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε ότι μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στο ΥΠΕΣ, ο κ. Πετρίδης ενημέρωσε τον Χάρη Γεωργιάδη ότι διαπίστωσε «σοβαρές υστερήσεις», κατά την έκφραση του. Άρα, πρόσθεσε, «ζήτημα εγέρθη όταν ο  αρμόδιος υπουργός ενημέρωσε εμένα και νομίζω και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι οι διαδικασίες στο Υπουργείο του είχαν αδυναμίες, ότι οι διαδικασίες ελέγχου υστερούν και θεωρούσε ότι πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα», αφήνοντας ξεκάθαρες αιχμές για το τι γινόταν στο υπουργείο Εσωτερικών κατά τη θητεία του Σωκράτη Χάσικου.

Κατόπιν τούτου, ανέφερε ο κ. Γεωργιάδης, επειδή θεώρησε σοβαρές τις διαπιστώσεις Πετρίδη, εισηγήθηκε την ετοιμασία μέτρων σε συνεργασία με το ΥΠΕΣ για βελτίωση των διαδικασιών. Εξ ού, πρόσθεσε, και λήφθηκε σειρά αποφάσεων και το 2019.

Ο Χάρης Γεωργιάδης τόνισε ότι δεν είχε εμπλοκή σε ότι αφορά τις εισηγήσεις του υπουργείου Οικονομικών για το οικονομικό κομμάτι των αιτήσεων, το οποίο ήταν μια καθαρά τεχνοκρατική διαδικασία, στην ευθύνη του Γενικού Διευθυντή του ΥΠΟΙΚ. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι έρχονταν ενώπιον του περιπτώσεις αιτήσεων, στις οποίες έπρεπε να δοθεί κάποια παρέκκλιση, όπως για παράδειγμα η περίπτωση του καζίνο.

Ο τέως υπουργός Οικονομικών, σε πολλές από τις ερωτήσεις που δέχθηκε παρέπεμπε για απαντήσεις στο Υπουργείο Εσωτερικών, ως το αρμόδιο τμήμα που χειριζόταν τις αιτήσεις του ΚΕΠ.

Καμία σύγκρουση συμφέροντος από Υπουργικό Συμβούλιο

Ο τέως ΥΠΟΙΚ αναφέρθηκε, επίσης, στη διαδικασία που ακολουθούσε το Υπουργικό για την έγκριση των αιτήσεων για κατ’ εξαίρεση παραχώρηση πολιτογραφήσεων. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, ενώπιον του Υπουργικού ερχόταν μια πολυσέλιδη πρόταση από το ΥΠΕΣ, με θετική εισήγηση, καθώς επιβεβαίωνε ότι τα κριτήρια πληρούνται. Επομένως, πρόσθεσε, δεν γινόταν εκτενέστερη συζήτηση στο Υπουργικό, καθώς οι εν λόγω εκθέσεις ενέπιπταν στα θέματα που δεν απαιτούσαν εκτενή συζήτηση.

Ο ίδιος ο κ. Γεωργιάδης δήλωσε πως δεν χρειάστηκε σε οποιασδήποτε περίπτωση να δηλώσει κόλλημα για πιθανή σύγκρουση συμφερόντων κατά την εξέταση κάποιας υπόθεσης πολιτογράφησης, προσθέτοντας παράλληλα πως δεν θυμάται να έπραξε κάτι τέτοιο οποιοδήποτε άλλο μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο έχει σχέση με δικηγορικό ή άλλο γραφείο που χειριζόταν υποθέσεις πολιτογραφήσεων. Απάντησε επίσης πως δεν θυμόταν να έχει τεθεί τέτοιο θέμα ούτε από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

"Έχω μερίδιο ευθύνης ως μέλος του Υπουργικού"

Απαντώντας σε ερωτήσεις των μελών της επιτροπής ο κ. Γεωργιάδης αναγνώρισε πως δεν απετράπηκε η κατάχρηση του προγράμματος από παρόχους.

«Δυστυχώς ένα πρόγραμμα που έγινε με καλή πρόθεση για να βοηθήσει την ανάκαμψη και τη ανάπτυξη της οικονομίας αφέθηκε να τύχει τέτοιας κατάχρησης από κάποιους και δεν υπονοώ ότι είναι η πλειοψηφία…Υπήρχαν κάποιες περιπτώσεις τόσο κτυπητές που μας έχουν εκθέσει», είπε και αναφέρθηκε στην περίπτωση του Μαλαισιανού, Τζο Λόου.

«Δεν μπορώ να καταλάβω πώς ήρθε ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου θετική σύσταση. Είναι παράδειγμα λανθασμένου χειρισμού που μας εξέθεσε. Αν τα έβαζα στη ζυγαριά….έπρεπε νωρίτερα να γίνονταν κάποιες κινήσεις», είπε, προσθέτοντας ότι μετά αυτές τις περιπτώσεις ο ίδιος είχε τοποθετηθεί ότι δεν θα διατηρούσε το πρόγραμμα. «Αυτή ήταν η θέση μου. Στο πλαίσιο των πολιτικών διαβουλεύσεων η θέση μου ήταν να καταργηθεί».

Ως προς τις ευθύνες του, ο Χάρης Γεωργιάδης είπε πως έχει μερίδιο ευθύνης ως μέλος του Υπουργικού. Σημείωσε ωστόσο ότι όταν διαπιστώθηκαν τα προβλήματα και ειδικά πως οι έλεγχοι του ΥΠΕΣ δεν ήταν αξιόπιστοι, ο ίδιος θορυβήθηκε. Επανέλαβε πως είχε πει στον Κωνσταντίνο Πετρίδη πως «ό,τι χρειαστεί από το ΥΠΟΙΚ θα το έχει, του είπα ότι αν χρειαζόταν κονδύλι θα το είχε για τους ενισχυμένους ελέγχους δέουσας εποπτείας, για να κλείσουν τα παραθυράκια».

Τα νομικά κενά

Στο πλαίσιο της συνεδρίας, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Μύρων Νικολάτος ρώτησε τον κ. Γεωργιάδη αν κατά τη θητεία του ζητήθηκε ποτέ από το Υπουργικό Συμβούλιο γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα για τη νομιμότητα ειδικότερα της παραχώρησης πολιτογράφησης σε μέλη οικογενειών των επενδυτών και ποιος μπορεί να θεωρηθεί επενδυτής/επιχειρηματίας βάσει του νόμου.

Απαντώντας, ο τέως ΥΠΟΙΚ είπε ότι ποτέ το Υπουργικό δεν ζήτησε συλλογικά γνωμάτευση και ότι οι γνωματεύσεις ζητούνται από τα Υπουργεία για θέματα αρμοδιότητας τους και συμπλήρωσε: «Αυτό δεν ήταν πρόγραμμα, το οποίο δεν ήταν γνωστό, ήταν ένα από τα πιο συζητημένα θέματα των τελευταίων ετών. Αν κάποιος είχε την άποψη ότι υπάρχει αυτό το νομικό κενό δεν θα έπρεπε να το πει; Η Βουλή που είναι; Ο Γενικός Εισαγγελέας, κάποιος, ένας δικηγόρος, ένας δημοσιογράφος, να πει ότι είναι παράνομο».

Πάντως, ο κ. Νικολάτος, σε άλλο σημείο της συνεδρίας ανέφερε ότι στα δύο αυτά σημεία, η επιτροπή θεωρεί ως υψίστης σημασίας ότι θα έπρεπε να ζητηθεί νομική συμβουλή.

Κλείνοντας τη συνεδρία, ο πρόεδρος της επιτροπής ανέφερε ότι λόγω του ότι η επιτροπή λειτουργεί ως οιονεί δικαστική διαδικασία, οποιαδήποτε σχόλια ή παρατηρήσεις έγιναν από τα μέλη της, είναι προκαταρκτικές σκέψεις χωρίς να προδικάζουν το αποτέλεσμα δικαστικά πριν ακούσει ολόκληρη την υπόθεση συμπληρωμένη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ενώπιον της επιτροπής θα καταθέσει στις 26 Ιανουαρίου ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, Χρυσόστομος και στις 2 Φεβρουαρίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.