Έκθεση Καλογήρου: Διεκπεραιωτής πολιτογραφήσεων το ΥΠΕΣ, χωρίς ικανότητες

Ρόλο διεκπεραιωτή στις πολιτογραφήσεις είχε το Υπουργείο Εσωτερικών, σύμφωνα με την Έκθεση της Τριμελούς Επιτροπής σε σχέση με τον έλεγχο των προσώπων που πολιτογραφήθηκαν στα πλαίσια του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.

Στην Έκθεση της Τριμελούς Επιτροπής, υπό την προεδρία της Δήμητρας Καλογήρου, τονίζεται ότι το Υπουργείο Εσωτερικών ουσιαστικά εκτελούσε χρέη διεκπεραιωτή, ήταν κάτι σαν γραφείο αρχειοθέτησης (filling office), χωρίς τις ουσιαστικές ικανότητες ελέγχου και αξιολόγησης των επενδυτών. «Για τους οποιουσδήποτε ελέγχους διενεργούνταν, το Υπουργείο Εσωτερικών φαίνεται να βασιζόταν αποκλειστικά σε τρίτους (τράπεζες, άλλα υπουργεία και υπηρεσίες) και ο ρόλος του περιοριζόταν στη συγκέντρωση των σχετικών εγγράφων χωρίς να γίνεται ουσιαστικός έλεγχος του περιεχομένου ή της γνησιότητας αυτών) και η σύνταξη του τυποποιημένου σημειώματος προς το Υπουργικό Συμβούλιο», σημειώνεται σχετικά.

Διαβάστε ακόμα: Πλήρωναν πάνω από τα διπλά οι επενδυτές για μία κατοικία στην Κύπρο

Η έμμεση διασύνδεση με καταπολέμηση νομιμοποίησης εσόδων
Ανάμεσα σε άλλα, η Έκθεση αναφέρεται στο γεγονός ότι σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις φαίνεται να υπήρχε επικοινωνία μεταξύ του ΥΠΕΣ και της Μονάδας Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ), η οποία με τη σειρά της ενημέρωνε το Υπουργείο στις περιπτώσεις που λάμβανε κάποια σχετική πληροφορία αναφορικά με άτομα που έχουν πολιτογραφηθεί μέσω του Κυπριακού Επενυδτικού Προγράμματος, χωρίς, όμως, αυτό να αποτελούσε συνήθη ή θεσμοθετημένη πρακτική.

Διαβάστε ακόμα: Δίνονταν υπηκοότητες με ελλιπή έλεγχο

Το Υπουργείο Εσωτερικών, σε κατ' ιδίαν συνάντηση με τα μέλη της Τριμελούς Επιτροπής, διευκρίνισε ότι τουλάχιστον από το 2013 και μετά, όλες οι επενδύσεις έπρεπε να γίνονται μέσω κυπριακών τρπαεζών που θεωρούνται «υπόχρεες οντοτητες» για σκοππούς του νόμου περί παρεμπόδισης και καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, όσον αφορά τον έλεγχο της προέλευσης των χρημάτων.

Συνεπώς, συμπεραίνει η Επιτροπή, το Υπουργείο θεωρούσε ότι έμμεσα το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα εφάρμοζε κανόνες καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

5-6 αιτήσεις κατ’ εξαίρεση πολιτογράφησης κάθε μέρα
Όπως φάνηκε από τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν, δεν υπήρχε εξειδικευμένο τμήμα που να ασχολείται με τον έλεγχο των αιτήσεων ή/και ήταν συνεχώς υποστελεχωμένο, χωρίς την κατάλληλη τεχνογνωσία ή/και εκπαίδευση, προστίθεται ακόμα.

«Με δεδομένη τη σημαντικότητα του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, ειδικά κατά τα έτη 2013-2018 που η κυπριακή οικονομία προσπαθούσε να ανακάμψει από την οικονομική κρίση, θα ανέμενε κανείς ότι το καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο θα επένδυε σε ανθρώπινο δυναμικό και συστήματα, ούτως ώστε να καταστήσει το επενδυτικό πρόγραμμα πιο αξιόπιστο», αναφέρει μεταξύ άλλων η Έκθεση.

Ενδεικτικά σημειώνεται ότι σε μία συνηθισμένη μέρα υποβάλλονταν περί τις 5-6 αιτήσεις κατ’ εξαίρεση πολιτογράφησης, για τις οποίες υπήρχε πίεση να διεκπεραιωθούν εντός σύντομου χρονικού διαστήματος, γεγονός που δεν άφηνε περιθώρια για ενδελεχή έλεγχο των αιτήσεων και κατάλληλη έρευνα για τους επενδυτές (background check).

Εξάλλου, επισημαίνεται ότι μετά την πολιτογράφηση, δεν φαίνεται να διεκπεραιωνόταν η οποιαδήποτε περαιτέρω ενέργεια συνεχούς ελέγχου (on-going monitoring) από πλευράς του Υπουργείου Εσωτερικών, ούτε καν στις περιπτώσεις όταν εκ των υστέρων λαμβάνονταν αρνητικά δημοσιεύματα ή άλλες αρνητικές πληροφορίες από άλλες υπηρεσίες της Δημοκρατίας.

Απαρχαιωμένο έντυπο, με άσχετες πληροφορίες
Όσον αφορά το έντυπο M127 που αποτελεί ουσιαστικά την αίτηση για κατ’ εξαίρεση πολιτογράφηση, σε πολλές περιπτώσεις δεν ήταν δεόντως συμπληρωμένα, δηλαδή υπήρχαν κενά, δεν αναγράφονταν τα τέκνα ή η/ο σύζυγος του επενδυτή ή τα άτομα που σύστηναν τον εν λόγω επενδυτή.

Η Έκθεση της Τριμελούς Επιτροπής τονίζει ότι το έντυπο γενικά φαίνεται να είναι απαρχαιωμένο και σε αυτό περιλαμβάνονται άσχετες πληροφορίες ή/και πληροφορίες που δεν είχαν καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Ενδεχομένως ψευδή ή/και παραπλανητική δήλωση
Το έντυπο περιλαμβάνει πεδίο για δημοσίευση της αίτησης μέσω αγγελίας σε ημερήσια εφημερίδα, κάτι που φαίνεται να ισχύει για τις πολιτογραφήσεις δυνάμει του άρθρου 111 του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου, που πρέπει να πληρούν τα προσοντα για πολιτογράφηση του τρίτου πίνακα του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου. «Με δεδομένο, όμως, ότι στις περιπτώσεις κατ' εξαίρεση πολιτογράφησης το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσιζε σε κάθε περίπτωση να μην τις δημοσιοποιήσει λόγω ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, ενδεχομένως αυτό το πεδίο να μην είναι τόσο σχετικό σε περίπτώσεις κατ' εξαίρεση πολιτογράφησης», τονίζει η Επιτροπή.

Την ίδια στιγμή, σημειώνεται ότι το εν λόγω έντυπο περιλαμβάνει πεδίο αναφοράς συστάσεων (references). «Σε αυτό, συνήθως 2-3 υπάλληλοι του γραφείου που προωθούσε την αίτηση (πάροχος υπηρεσιών/promoter), υπέγραφαν ότι γνωρίζουν τον επενδυτή», σημειώνεται στην Έκθεση, χαρακτηρίζοντας την εν λόγω δήλωση «ενδεχομένως ψευδή ή/και παραπλανητική, με δεδομένο ότι οι υπογράφντες ήταν συνήθως γραμματείς ή ασκούμενοι σε λογιστικά ή/και δικηγορικά γραφεία των παρόχων υπηρεσιών (promoters), χωρίς πραγματική γνώση των επενδυτών».

Το ίδιο έντυπο από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας
Αξίζει να αναφερθεί ότι το εν λόγω έντυπο φαίνεται να είναι το ίδιο έντυπο που χρησιμοποιείται στην Κυπριακή Δημοκρατία για σκοπούς πολιτογράφησης από την έναρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς αλλαγές ή οποιαδήποτε αναβάθμιση.

«Περιλαμβάνει βεβαίωση καλού χαρακτήρα και πεδίο αναφορικά με καταδίκες ή άλλα δικαστικά μέτρα εναντίον του αιτητή. Εντούτοις, τα πεδία αυτά στις περισσότερες περιπτώσεις έμεναν κενά και το ΥΠΕΣ δεν φαίνεται να επέμενε στη σχολαστική συμπλήρωση της αίτησης», σημειώνεται.

Η Τριμελής Επιτροπή εισηγείται την αναθεώρηση του εντύπου ούτως ώστε να περιληφθούν σε αυτό χρήσιμες πληροφορίες προς εξακρίβωση της πηγής εισοδημάτων των επενδυτών και των πραγματικών κινήτρων τους για το ενδιαφέρον που επιδεικνύουν για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.

Για παράδειγμα, αναφέρεται στην Έκθεση, θα μπορούσε το έντυπο να περιλαμβάνει σύντομο ερωτηματολόγιο, το οποίο να συμπληρώνεται από τον επενδυτή για σκοπούς δέουσας έρευνας και να ζητείται να προβεί σε δήλωση ότι δεν καταζητείται ή δεν έχει καταδικαστεί ποτέ για οποιοδήποτε αδίκημα ή να αναφέρει άλλα διαβατήρια, τα οποίο πιθανόν να κατέχει, ενώ εξηγείται ότι η παροχή ψευδών πληροφοριών κατά την υποβολή της αίτησης αποτελεί λόγο αποστέρησης της πολιτογράφησης.