Γ. Μούντης: Ειδικά πρωτόκολλα για την αντιμετώπιση των νέων δεδομένων

Μεγάλη μείωση του ΑΕΠ βλέπει ο Γιώργος Μούντης, συνδιευθύνων συνέταιρος της Chrysostomides Law, καθώς, όπως επισημαίνει, κύριοι πυλώνες της κυπριακής οικονομίας έχουν για την ώρα τερματίσει την οποιαδήποτε δραστηριότητα.

Παράλληλα επισημαίνει πως και ο δικός τους τομέας δραστηριοτήτων δεν θα μείνει αλώβητος από αυτή την κρίση. Εισηγείται όπως σε μεταγενέστερο στάδιο εξαγγελθούν κίνητρα για την προώθηση του ντόπιου τουρισμού.

Οικονομετρική μελέτη
Είναι δύσκολο να προβλεφθεί πόσο θα επηρεαστεί αρνητικά το ΑΕΠ της Κύπρου για το 2020. Για να μπορεί να γίνει η οποιαδήποτε βάσιμη πρόβλεψη, θα πρέπει να προηγηθεί μια εις βάθος οικονομετρική μελέτη. Μια μελέτη, η οποία και πάλι θα εξαρτάται από πολλούς αστάθμητους παράγοντες, σε σχέση με την εξέλιξη της πανδημίας που περνάμε τώρα και τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση αυτής, όπως για παράδειγμα, παύση εργασιών σε διάφορους τομείς και απαγόρευση προσέλευσης μη Κύπριων στη χώρα μας.

Μεγάλη μείωση ΑΕΠ
Σε κάθε περίπτωση η μείωση του ΑΕΠ θα είναι σίγουρα μεγάλη, αφού κύριοι πυλώνες της κυπριακής οικονομίας, όπως για παράδειγμα, ο τουριστικός τομέας ή ο κατασκευαστικός, έχουν για την ώρα τερματίσει την οποιαδήποτε δραστηριότητα.

Σε ένα αισιόδοξο σενάριο, ίσως η οικονομία μας να αρχίσει να ανακάμπτει περί τον Ιούλιο, νοουμένου ότι τόσο εμείς όσο και οι πλείστες χώρες, από τις οποίες προέρχονται ο τουρισμός και οι επενδύσεις, θα έχουν ήδη αντιμετωπίσει ριζικά την πανδημία. 

Στα δύσκολα και ο κλάδος μας
Όπως οι πλείστοι τομείς, έτσι και ο δικός μας, δεν θα μείνει αλώβητος από αυτή την κρίση.

Τα δικαστήρια έχουν ήδη περιοριστεί στο να εξετάζουν μόνο ένα μικρό αριθμό υποθέσεων, οι οποίες λόγω της φύσης τους είναι άκρως επείγουσες. Επίσης, μεγάλο μέρος της παροχής νομικών υπηρεσιών συνδέεται και εξαρτάται από την οικονομική δραστηριότητα στο εξωτερικό, η οποία έχει ήδη επηρεαστεί άρδην. Συνεπώς, τόσο το δικαστηριακό όσο και το εταιρικό κομμάτι του τομέα μας θα επηρεαστεί αρνητικά, με τις μεγάλες εμπορικές συμφωνίες και συγχωνεύσεις να περιορίζονται αισθητά.

Εξ αποστάσεως εργασία
Ευτυχώς, είχαμε προβλέψει έγκαιρα το ενδεχόμενο ότι ένα μεγάλο μέρος του προσωπικού μας θα έπρεπε να δουλεύει εξ αποστάσεως και από πλευράς εξοπλισμού ήμασταν σχετικά έτοιμοι.  Αυτό βοήθησε την απόφασή μας να ζητήσουμε από τους συνεργάτες μας να δουλεύουν από το σπίτι και όπου αυτό δεν ήταν δυνατό, λόγω της φύσης της εργασίας, έχουμε μειώσει τις ώρες και τις μέρες κατά τις οποίες οι λοιποί συνεργάτες θα πρέπει να προσέρχονται και να παραμένουν στον χώρο εργασίας.

Ειδικά πρωτόκολλα δράσης
Παράλληλα, έχουμε δημιουργήσει ειδικά πρωτόκολλα για την αντιμετώπιση των νέων δεδομένων και την απρόσκοπτη παροχή των υπηρεσιών μας στους πελάτες. Πάνω από όλα, βεβαίως, προέχει η διασφάλιση της υγείας των συνεργατών μας.

Το σημαντικότερο στοιχείο για την ομαλή συνέχιση των εργασιών του γραφείου μας είναι η σωστή και συχνή επικοινωνία μεταξύ των συνεργατών μας και το να νιώθουμε ότι παρά την αλλαγή περιβάλλοντος εργασίας είμαστε ακόμη μια ομάδα, η οποία μέσω συλλογικής προσπάθειας θα καταφέρει να ξεπεράσει κι αυτή τη δυσκολία.

Προτεραιότητα η στήριξη
Όσον αφορά τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για στήριξη της αγοράς, παρά το γεγονός ότι δεν είμαι ειδικός στο θέμα αυτό, θεωρώ ότι προτεραιότητα θα πρέπει να αποτελέσει η διατήρηση των θέσεων εργασίας και η στήριξη των επιχειρήσεων που έχουν υποστεί την περισσότερη ζημιά. Αυτό θα επιτρέψει στην οικονομία να ανακάμψει πιο γρήγορα, από τη στιγμή που θα αντιμετωπιστεί από τους ειδικούς η εξάπλωση του κορωνοϊού. 

Το στοίχημα των μέτρων
Τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί, όπως κι αυτά που μελετώνται από τις εμπορικές τράπεζες και την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, για την παροχή δανείων και σχετικών εγγυήσεων από το κράτος, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.  Το στοίχημα θα είναι η σωστή επιλογή και η πρακτική εφαρμογή των κριτηρίων τα οποία θα τεθούν.

Οι τράπεζες θα πρέπει να νιώσουν μια σχετική εποπτική χαλάρωση, για να μπορέσουν να λάβουν επωφελή μέτρα. Η παράταση αποπληρωμής δόσεων σε τράπεζες είναι ακόμη ένα μέτρο που ελπίζω ότι θα εφαρμοστεί, νοουμένου ότι θα διαφοροποιηθούν προσωρινά τα κριτήρια για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ώστε να μην υπάρξει απότομη αύξηση.

Ευρωπαϊκός συντονισμός 
Η σωστή επικοινωνία κι ο συντονισμός των κυπριακών τραπεζών και θεσμών με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι, επίσης, κλειδί για τη λήψη σωστών αποφάσεων.

Σήμερα, όλα τα κράτη της Ευρωζώνης επηρεάζονται με τον ίδιο τρόπο από έναν εξωγενή παράγοντα - εν αντιθέσει με την πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση που επηρέασε συγκεκριμένες χώρες - και γι’ αυτό είμαι αισιόδοξος ότι θα ληφθούν οι απαραίτητες τολμηρές αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο προς όφελος όλων των οικονομιών.
 
Πρόσθετες λύσεις και κίνητρα
Ένα άλλο μέτρο, ίσως σε μεταγενέστερο στάδιο, θα πρέπει να αποτελέσει η εξαγγελία κινήτρων για την προώθηση του ντόπιου τουρισμού. Επίσης, καλό θα  ήταν να εξεταστεί η καταβολή σχετικού τέλους σε επιχειρήσεις οι οποίες έχουν αυξήσει σε τεράστιο βαθμό τα κέρδη τους, λόγω της κρίσης, ώστε να μπορούν να διατεθούν τα οφέλη προς περαιτέρω στήριξη της οικονομίας.
Πολύ σημαντική είναι και η επιλογή τομέων, οι οποίοι θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω και να δοθούν μέσω της ΑνΑΔ επιμορφωτικά προγράμματα σε όσους έχουν χάσει την εργασία τους ή βρίσκονται προσωρινά εκτός εργασίας. Αυτό θα βελτιώσει τις πιθανότητες εργοδότησης αυτών που ενδεχομένως να χάσουν την εργασία τους, αλλά και θα ενδυναμώσει τους τομείς τους οποίους θα επιλέξει στρατηγικά η Κυβέρνηση να στηρίξει και να προωθήσει.