Πόσο επιρρεπής είναι η Κύπρος για ξέπλυμα

Υψηλού κινδύνου θεωρείται ο τραπεζικός τομέας για εμπλοκή σε περιπτώσεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, με βάση την πρώτη Εθνική Αξιολόγηση Κινδύνων (ΕΑΚ) η οποία πραγματοποιήθηκε για τον εντοπισμό, την αξιολόγηση και την κατανόηση των απειλών και ευάλωτων σημείων της Κύπρου.

Διαβάστε ακόμα: Έργα €65 εκατ για καταπολέμηση της κίνησης στη Λευκωσία

Συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην αξιολόγηση, λόγω της διεθνούς έκθεση του ο κυπριακός τραπεζικός τομέας θεωρείται περισσότερο ευάλωτος σε απειλές από διεθνείς παράνομες δραστηριότητες και όχι από εθνικές παράνομες δραστηριότητες. Η πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα από νομικά πρόσωπα με ασαφή οικονομικά στοιχεία, η έλλειψη φυσικής παρουσίας, η εγγραφή σε δικαιοδοσίες με περιορισμένη φορολογική διαφάνεια, η απουσία υπαλλήλων κ.ο.κ. κρίθηκε ως έναν από τους παράγοντες που εισάγουν υψηλότερο κίνδυνο.

Σε ό,τι αφορά εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στην Κύπρο και παρουσιάζουν τα πιο πάνω χαρακτηριστικά, η αξιολόγηση κατέγραψε ορισμένα θετικά στοιχεία όπως η υποχρέωση δήλωσης του ιδιοκτήτη και η ύπαρξη ελεγμένων οικονομικών καταστάσεων. Ωστόσο, η αξιολόγηση αναφέρει πως ο υψηλός κίνδυνος που εντοπίστηκε δεν πρέπει να παραγνωρίζεται και να λαμβάνεται υπόψη. Την ίδια ώρα, η αξιολόγηση σημειώνει το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι ξένες καταθέσεις ως ποσοστό των συνολικών καταθέσεων καταγράφει πτωτική τάση κάτι το οποίο αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.

Μέτριου ως χαμηλού κινδύνου θεωρείται και ο τομέας παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών, καθώς λογιστές και δικηγόροι παρέχοντας διοικητικές υπηρεσίες εκτίθενται σε κίνδυνο νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς απευθύνονται σε πελατεία με διεθνή δραστηριότητα.  

Διαβάστε ακόμα: Έτσι θα μειώσει η Αγλαντζιά το κυκλοφοριακό πρόβλημα

Μέτριου ως χαμηλού κινδύνου θεωρείται ο τομέας κινητών αξιών, ένας τομέας ο οποίος εποπτεύεται επαρκώς από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου. Η ευπάθεια του τομέα σε περιπτώσεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες έγκειται στη φύση ορισμένων επενδυτικών εταιρειών οι οποίες ενεργούν ως brokers σε online πλατφόρμες για binary options, δεν εμπλέκονται σε πρόσωπο με πρόσωπο συναλλαγές και η βαθιά ρευστότητα των προϊόντων που προσφέρουν μπορούν να προσελκύσουν εγκληματίες. Ωστόσο, η εν λόγω ευπάθεια μετριάζεται από το γεγονός ότι επιβάλλονται πρόσθετοι έλεγχοι προς αυτές τις επιχειρήσεις.

Ο ασφαλιστικός τομέας θεωρήθηκε ως χαμηλού ρίσκου σε έκθεση περιπτώσεων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Αξίζει να σημειωθεί πως σε ό,τι αφορά την έκθεση της Κύπρου σε δραστηριότητες νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες η ΕΑΚ εντόπισε ορισμένους παράγοντες μετριασμού του κινδύνου στο σύστημα, όπως είναι οι εξής: 

• Μέτρα μετριασμού των κινδύνων που εφαρμόστηκαν μεταξύ των ετών 2012-2017, όπως i) ενίσχυση της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, σε σχέση με τις αρμοδιότητες της ΜΟΚΑΣ και των αρμόδιων εποπτικών αρχών, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες Συστάσεις της FATF και τη νομοθεσία της ΕΕ ii ) ενίσχυση των προληπτικών μέτρων και της ικανότητας των αρμόδιων εποπτικών αρχών για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, η οποία περιελάμβανε την εφαρμογή συστημάτων εποπτείας με βάση τον κίνδυνο και επένδυσης σε συστήματα πληροφορικής και ανθρώπινο δυναμικό. 
• Ολοκληρωμένο νομικό σύστημα περιλαμβανομένων των νόμων για τη δέσμευση και δήμευση περιουσιακών στοιχείων που απορρέουν από εγκληματικές ενέργειες. 
• Στενή συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των αρχών και της Αστυνομίας, μέσω διμερών και πολυμερών σχέσεων, καθώς και μέσω της Συμβουλευτικής Αρχής. 
• Φορολογική διαφάνεια και αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών με τις αντίστοιχες φορολογικές αρχές του εξωτερικού, όπως καταδεικνύεται από την αξιολόγηση της Κύπρου, από το Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Διαφάνεια και την Ανταλλαγή Πληροφοριών για Φορολογικούς Σκοπούς (Global Forum), καθώς και τη παρουσία ανεξάρτητου οικονομικού ελέγχου. 
• Διαθεσιμότητα και πρόσβαση σε πληροφόρηση για τους τελικούς δικαιούχους εταιρειών και άλλων οντοτήτων, καθώς και στοιχείων των τραπεζικών λογαριασμών. 
   

Παράλληλα, ορισμένοι τομείς, κρίθηκε ότι χρήζουν ενίσχυσης, στη βάση των πορισμάτων της ΕΑΚ, με σκοπό τον περαιτέρω περιορισμό των κινδύνων. Οι σχετικές δράσεις έχουν ετοιμαστεί από τις αρμόδιες κυπριακές Αρχές, ενώ η εφαρμογή τους, η οποία άρχισε από τις αρχές του 2018, παρακολουθείται από τη Συμβουλευτική Αρχή.

Τέτοιες ενέργειες περιλαμβάνουν τα εξής: 

• Έκδοση οδηγιών προς τις τράπεζες, για συγκεκριμένα θέματα, με σκοπό την ενίσχυση των προληπτικών μέτρων κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, όπως η εξάρτηση από τρίτα μέρη και οι κίνδυνοι που προέρχονται από το εξωτερικό. 
• Ενίσχυση των προληπτικών μέτρων στον τομέα των διοικητικών υπηρεσιών, με την αναβάθμιση των εσωτερικών ελέγχων των υπόχρεων οντοτήτων, καθώς της συχνότητας των αξιολογήσεων από τις εποπτικές αρχές. 
• Ενίσχυση της δομής, κατάρτισης και δυνατότητας των ανακριτικών, εισαγγελικών και δικαστικών αρχών, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της δίωξης αδικημάτων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και η δήμευση των παράνομων εσόδων τους. 
• Περαιτέρω ενίσχυση των πόρων των αρμόδιων εποπτικών αρχών και της ΜΟΚΑΣ. 
• Ανάπτυξη διαδικασιών συλλογής δεδομένων και στατιστικών για να εντοπίζονται οι απειλές και οι αδυναμίες του συστήματος, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η στενότερη παρακολούθηση και η κατανομή των πόρων. 
• Παροχή εξειδικευμένης εκπαίδευσης σε εποπτευόμενους, όπως αναφορικά με την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.