Λ. Χριστοδούλου: Η προσβολή απόφασης δεν αφαιρεί την υποχρέωση συμμόρφωσης

07:01 - 18 Δεκεμβρίου 2017

Κύπρος

Άψυχο και απρόσωπο χαρακτηρίζεται σε αρκετές περιπτώσεις το γράμμα του Νόμου. Χαρακτηρισμός ο οποίος δεν αρμόζει σε καμία περίπτωση στην Πρόεδρο της Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού, Λουκία Χριστοδούλου, που αρχικώς πίσω από το τηλεφωνικό ακουστικό μας έδωσε την εντύπωση Σιδηράς Κυρίας, κάτι το οποίο άλλαξε άρδην στην κατ’ ιδίαν συνάντηση μας. Άνθρωπος χαμηλών τόνων που δεν θέλει να προκαλεί με δημόσιες δηλώσεις και τοποθετήσεις μεν, επαγγελματίας που επιθυμεί να τηρεί τις ισορροπίες, να είναι δίκαιος, να παίρνει αποφάσεις χωρίς έξωθεν παρεμβολές αλλά στη βάση του νόμου και με καθαρή συνείδηση δε.
'Related articles' position

Σε συνέντευξή της στο InBusinessNews, η κ. Χριστοδούλου μιλά για το δύσκολο και πολύπλοκο έργο που καλείται να επιτελέσει η ΕΠΑ, όχι επί ίσοις όροις με τις αντίστοιχες Επιτροπές της ΕΕ, λόγω έλλειψης προσωπικού πράγμα το οποίο προκαλεί πρακτικές δυσκολίες για λήψη αποφάσεων άμεσα.

Την ίδια ώρα, η Πρόεδρος της ΕΠΑ επισημαίνει πως οι αποφάσεις των Δικαστηρίων και οι χρονοβόρες διαδικασίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στο έργο της Επιτροπής, ενώ υπογραμμίζει πως αρχίζει δειλά αλλά σταθερά να εδραιώνεται κουλτούρα ανταγωνισμού στην Κύπρο.

Διαβάστε ακόμα: Αναπτυξιακά έργα που αγγίζουν το 22% του ΑΕΠ

Πως θα χαρακτηρίζατε το έργο της Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού;
Αδιαμφισβήτητα το έργο της Επιτροπής είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας και σίγουρα δεν είναι εύκολο αφού τόσο η φύση της δουλειάς όσο και η διεκπεραίωση του αντικειμένου της είναι πολύπλοκη και εξειδικευμένη. Το έργο της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού αποσκοπεί στην διασφάλιση και προστασία του ανταγωνισμού στη Δημοκρατία με σκοπό την οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο και την απόλαυση των πλεονεκτημάτων και οφελών που προσφέρει ο θεμιτός ανταγωνισμός σε επιχειρήσεις και καταναλωτές. Προς τούτο, απώτερος στόχος της Επιτροπής είναι η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, μέσω της αποτελεσματικής εφαρμογής των εθνικών και ενωσιακών κανόνων ανταγωνισμού, ήτοι την αξιολόγηση αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών, τον έλεγχο συγκεντρώσεων και την προώθηση της πολιτικής ανταγωνισμού γενικότερα.

Είναι επαρκώς στελεχωμένη για να διεκπεραιώσει το έργο της;
Επιτρέψτε μου πριν απαντήσω στο ερώτημα σας να αναφερθώ σον αριθμό των υποχρεώσεων και αρμοδιοτήτων της Επιτροπής οι οποίες καταγράφονται στους δύο Νόμους που καλείται να εφαρμόσει για να γίνει πρώτα απ’ όλα αντιληπτή η δουλειά της Επιτροπής και το μέγεθος της. Για ότι αφορά τους περί της Προστασία τους Ανταγωνισμού Νόμους 2008 και 2014, η Επιτροπή παρακολουθεί και εξετάζει τις συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων που στοχεύουν στον περιορισμό του ανταγωνισμού, δηλαδή τα καρτέλ ή άλλες αθέμιτες πρακτικές με τις οποίες π.χ. εταιρείες συμφωνούν να δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές επαρχίες μην ανταγωνίζονται η μια την άλλη ώστε να επιβάλλουν τους δικούς τους κανόνες στην αγορά. Ακόμα υπό παρακολούθηση και εξέταση τίθενται πρακτικές κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης, όπου μια επιχείρηση με μεγάλο μερίδιο στην αγορά επιχειρεί να εκτοπίσει τους ανταγωνιστές της ή να εκμεταλλευτεί αυτή της τη θέση.

Για ό,τι αφορά τον περί Ελέγχου των Συγκεντρώσεων Επιχειρήσεων Νόμο του 2014, η Επιτροπή εξετάσει τις συγκεντρώσεις όπως συγχωνεύσεις, εξαγορές ή δημιουργία κοινών επιχειρήσεων. Επίσης, επισημαίνεται ότι η Επιτροπή συνιστά την Αρχή Ανταγωνισμού της Δημοκρατίας για την εφαρμογή των άρθρων 101 ΣΛΕΕ και 102 ΣΛΕΕ σύμφωνα με τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1/2003. Και επιπρόσθετα η Επιτροπή έχει επιφορτιστεί και με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού σχετικά με τις διατραπεζικές προμήθειες για πράξεις πληρωμών με κάρτες. Σε αυτά προστίθενται και οι υποχρεώσεις της Επιτροπής ως Εθνικής Αρχής Ανταγωνισμού σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο όπου καλείται να παραστεί στα αρμόδια σώματα καθορισμού πολιτικής ανταγωνισμού.

Όλα αυτά λοιπόν διεκπεραιώνονται από το υφιστάμενο ανθρώπινο της δυναμικό που σήμερα αριθμεί στους 15 μόνιμους λειτουργούς, πλέον 2 έκτακτους και η λειτουργούς της Ελεγκτικής Υπηρεσίας Συνεργατικών εταιρειών. Πρέπει όμως να αναφέρω πως το Υπουργείο Οικονομικών αναγνωρίζοντας τα διαχρονικά προβλήματα υποστελέχωσης της Υπηρεσίας έχει εγκρίνει τη δημιουργία 7 επιπρόσθετων θέσεων.

Κατά τη διάρκεια της θητείας σας ως πρόεδρος δεχθήκατε οποιεσδήποτε παρεμβάσεις στο έργο σας; Πόσο ανεξάρτητη θεωρείται πως είναι η ΕΠΑ;
Η Επιτροπή αποτελεί ανεξάρτητο συλλογικό διοικητικό όργανο το οποίο λειτουργεί στη βάση των περί της Προστασίας Νόμων του 2008 και 2014 και του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου. Συνεπώς, η ανεξαρτησία της Επιτροπής ως διοικητικό όργανο και έκαστου των μελών αυτής διασφαλίζεται στη βάση των εν ισχύ νόμων και κανόνων, του τρόπου λήψης των αποφάσεων όπου κάθε μέλος έχει ένα ψήφο και σε περίπτωση ισοψηφίας η εκάστοτε Πρόεδρος έχει την νικώσα ψήφο, και της δυνατότητας που παρέχεται από το ίδιο το Σύνταγμα της Δημοκρατίας σε κάθε πρόσωπο για προσβολή των αποφάσεών της στο Διοικητικό Δικαστήριο.

Πόσο εύκολη είναι η πρόσβαση που έχετε σε στοιχεία όταν απαιτείται;
Η πρόσβαση σε στοιχεία, όταν αυτό απαιτείται, διασφαλίζεται από τους νόμους που εφαρμόζει η Επιτροπή. Για παράδειγμα σε ό,τι αφορά τους περί Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου του 2008 και 2014 προνοείται ότι η Επιτροπή δύναται να ζητήσει πληροφορίες και ότι η επιχείρηση οφείλει να τις αποστείλει. Σε αντίθετη περίπτωση μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις. Συνήθως, πλείστες επιχειρήσεις συνεργάζονται με την Επιτροπή αν και παρουσιάζεται κάποιες φορές δυσκολία στη συλλογή στατιστικών στοιχείων ή στη συλλογή στοιχείων που αφορούν έρευνες που σχετίζονται με παλαιότερα έτη. Φυσικά η πρόσβαση σε στοιχεία γίνεται δυσκολότερη αναλόγως της πολυπλοκότητας της υπόθεσης ή των παικτών της αγοράς από τους οποίους ζητούνται τα στοιχεία.

Η διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών επηρεάζουν καθόλου το έργο σας; Ποιες αποφάσεις της ΕΠΑ βρίσκονται ακόμη ενώπιον Δικαστηρίων;
Οι αποφάσεις των Δικαστηρίων παίζουν καθοριστικό ρόλο στο έργο της Επιτροπής, λαμβανομένου υπόψη ότι η Επιτροπή ως συλλογικό διοικητικό όργανο οφείλει να συμμορφώνεται με το δεδικασμένο. Παράλληλα, η Επιτροπή αντλεί καθοδήγηση από αυτές, εξ ου και πολύς χρόνος καθημερινά αφιερώνεται στη μελέτη και ανάλυση αποφάσεων τόσο των Κυπριακών Δικαστηρίων όσο και του Γενικού Δικαστηρίου αλλά και Δικαστηρίου της ΕΕ. Όσο πιο σύντομα εκδίδονται οι αποφάσεις των Δικαστηρίων τόσο πιο σύντομα αυτές μελετούνται από την Επιτροπή και τυγχάνουν απόλυτου σεβασμού και τόσο πιο εύκολα προχωρεί με το έργο της Επιτροπή, γνωρίζοντας την κατάληξη των Δικαστηρίων σχετικά με αριθμό πτυχών των αποφάσεών της, πτυχών οι οποίες δυνατό να αφορούν πολλές υποθέσεις.

Ενώπιον των Δικαστηρίων εκκρεμούν σήμερα περίπου 40 αποφάσεις της ΕΠΑ, συμπεριλαμβανομένων και εφέσεων.

Για ποιες αποφάσεις για τις οποίες υπήρξε οριστική απόφαση από δικαστήριο και δικαίωσαν την ΕΠΑ δεν έχει ακόμη εισπραχθεί το πρόστιμο; Σε ποιο ύψος ανέρχονται τα ανείσπρακτα πρόστιμα;
Τα ανείσπρακτα πρόστιμα της Επιτροπής ανέρχονται περίπου στα 57 εκατ. ευρώ. Στις αποφάσεις όπου υπάρχει επιβολή προστίμου, το οποίο δεν καταβάλλεται, η Επιτροπή ενημερώνει τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, ώστε να λαμβάνονται δικαστικά μέτρα και το οφειλόμενο ποσό να εισπραχτεί ως αστικό χρέος προς τη Δημοκρατία.

Μετά από αρκετά χρόνια αναβολής, υπήρξε τελικά απόφαση από την ΕΠΑ και την επιβολή προστίμου εναντίον των εταιρειών πετρελαιοειδών. Εσείς διαφωνήσατε με το ύψος του προστίμου. Γιατί; Που θα έπρεπε να κυμανθεί το πρόστιμα κατά την άποψή σας;

Κατ’ αρχή πρέπει να λεχθεί ότι η απόφαση που εκδόθηκε ήταν το αποτέλεσμα αριθμού διαδικασιών, οι οποίες ακολούθησαν ακυρωτική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, μέσω των οποίων έπρεπε να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των εμπλεκομένων επιχειρήσεων και ν οι οποίες έπρεπε να διασφαλιστεί ότι αποτελούσαν εφαρμογή των σχετικών εν ισχύ κανόνων και νόμων.

Αναφορικά με την ουσία της απόφασης, ως καταγράφεται και σε σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής, αυτή εκδόθηκε κατά πλειοψηφία σε ό,τι αφορά τη μη στοιχειοθέτης οριζόντιας σύμπραξης και σε ότι αφορά το ύψος του διοικητικού προστίμου σε σχέση με την παράβαση της κάθετης σύμπραξης, εμού και ενός μέλους διαφωνούντων. Ως έχει αναφερθεί και σε ανακοίνωση της Επιτροπής το κείμενο της απόφασης θα δημοσιευτεί εν ευθέτω χρόνο, οπότε θα μπορεί να καταστεί αντιληπτή τόσο η θέση της μειοψηφίας, όσο και η θέση της πλειοψηφίας. Αυτό που πρέπει ν τονιστεί είναι ότι η Επιτροπή, ως συλλογικό διοικητικό όργανο εξέδωσε την απόφασή της , ακολουθώντας τις επιταγές του Νόμου και πως η απόφαση της πλειοψηφίας είναι αυτή που υπερισχύει. Αναφορικά με το ύψος του διοικητικού προστίμου, τόσο εγώ όσο και άλλο ένα μέλος της Επιτροπής θεωρήσαμε ότι, στη βάση των ενώπιον μας στοιχείων, το διοικητικό πρόστιμο που θα επιβαλλόταν θα έπρεπε να ήταν μεγαλύτερο.

Παράλληλα, έχετε επιβάλει πρόστιμα στα τραπεζικά ιδρύματα σε ό,τι αφορά τις δραστηριότητες της JCC. Που βρίσκεται το όλο θέμα;

Η Επιτροπή, στη βάση της ομόφωνης απόφασης της, έχει επιβάλει διοικητικά πρόστιμα σε αριθμό επιχειρήσεων και στην JCC, ως ένωση επιχειρήσεων, για αριθμό παραβάσεων, οι οποίες καταγράφονται σε σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής, αλλά και στην ίδια την απόφαση που έχει πρόσφατα δημοσιευτεί και αριθμεί σε εκατοντάδες σελίδες. Οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις υπέβαλαν προσφυγές σε σχέση με την απόφαση της Επιτροπής και αυτές είναι ενώπιον Δικαστηρίου.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις για εσάς; Για ποιες σημαντικές καταγγελίες εκκρεμούν ακόμη αποφάσεις από την ΕΠΑ;
Οι προκλήσεις, λόγω της φύσης της εργασίας της Επιτροπής, είναι συνεχείς και πολλές. Από τη μια η Επιτροπή καλείται να εκτελεί τις πολλές αρμοδιότητες της έγκαιρα και έγκυρα με το λιγοστό ανθρώπινο της δυναμικό με σκοπό τη διασφάλιση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά, από την άλλη προσπαθεί να εδραιωθεί ση συνείδηση του κύπριου καταναλωτή ο οποίες πολλές την καλεί να επέμβει σε θέματα που δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της και έχει άλλες προσδοκίες από αυτήν. Μία από τις μεγάλες δυσκολίες της Επιτροπής είναι ότι το αποτέλεσμα της δράσης της δεν είναι ορατό από τους καταναλωτές επειδή δεν είναι άμεσο. Ο μέσος καταναλωτής δεν αντιλαμβάνεται πλήρως το ρόλο και τη λειτουργία της Επιτροπής και έχει προσδοκίες που δεν είναι εφικτές. Η σύγχυση ρόλων δημιουργεί αναπόφευκτα σύγχυση προσδοκιών.

Αγορές που τελούν υπό εξέταση στο πλαίσιο καταγγελιών αφορούν τις τηλεπικοινωνίες, τα αεροδρόμια, τον τομέα γάλακτος, το γενικό εμπόριο, τα φαρμακευτικά προϊόντα, την ανακύκλωση, τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας, τα γυαλιά οράσεως, τη χονδρική πώληση απορρυπαντικών πλυντηρίου βαρέως τύπου, τα καπνικά προϊόντα, την υδροδότηση, το έτοιμο σκυρόδεμα κ.α. Κάποιες από αυτές τις υποθέσεις βρίσκονται στο στάδιο της έρευνας ενώ κάποιες άλλες έχουν προχωρήσει στο στάδιο της αποστολής Εκθέσεων Αιτιάσεων αναφορικά με εκ πρώτης όψεως διαπιστωθείσες παραβάσεις.

Διαβάστε ακόμα: Τα γαλλικά αρτοζαχαροπλαστεία PAUL έρχονται στην Κύπρο

Η ΕΠΑ κρατά στα χέρια της το κλειδί για να υπάρχει υγιής ανταγωνισμός στην αγορά. Η καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων (πχ JCC) δεν επηρεάζει τον ανταγωνισμό στην αγορά;
Η ΕΠΑ είναι με η αρμόδια αρχή η οποία καλείται να εφαρμόσει το νόμο στις περιπτώσεις που υπάρχουν παραβάσεις αυτού, προς διασφάλιση υγιούς και ανόθευτου ανταγωνισμού στη Δημοκρατία, εντούτοις, δεν πρέπει να παραβλέπεται ο ρόλος άλλων σωμάτων ή Αρχών της Δημοκρατίας οι οποίες ελέγχουν εκ των προτέρων συγκεκριμένες αγορές όπως για παράδειγμα ο ΕΡΗΕΤ ή η ΡΑΕΚ, ο ρόλος των ίδιων των επιχειρήσεων κατ ά τη λειτουργία τους στην αγορά και τέλος, ο ρόλος του ίδιου του καταναλωτή ως κινητήρια δύναμη για τον ανταγωνισμό.

Σε κάθε περίπτωση, η φύση του αντικειμένου των αρμοδιοτήτων της ΕΠΑ, οι υποχρεώσεις της στη βάση των εν ισχύ νόμων και κανόνων, το λιγοστό προσωπικό της που καλείται να εξετάζει πολλές φορές ταυτόχρονα δεκάδες υποθέσεις και η ανάγκη για διασφάλιση τόσο του δημόσιου συμφέροντος αλλά και των δικαιωμάτων των εμπλεκομένων μερών καθιστά το έργο της ΕΠΑ πολύπλοκο, περίπλοκο και χρονοβόρο στα πλείστα στάδια αυτού.

Τονίζεται ότι ούτε ο εντοπισμός ούτε η διερεύνηση ή και η απόδειξη των παραβάσεων είναι εύκολη υπόθεση. Η στοιχειοθέτηση παράβασης και η επιβολή κυρώσεων απαιτεί συλλογή μεγάλου όγκου στοιχείων και δεδομένων, η επεξεργασία και η ανάλυση των οποίων είναι και χρονοβόρα και επίπονη. Οι δε αποφάσεις της Επιτροπής απαιτούν επαρκή τεκμηρίωση και στοιχειοθέτηση. Εξ’ ου και ο λόγος για τον οποίο οι αποφάσεις της Επιτροπής, ιδιαίτερα οι πολυπτυχείς και πολύπλοκες, είναι μακροσκελείς και πολυσέλιδες.

Επιπροσθέτως, η Επιτροπή ως συλλογικό διοικητικό όργανο οφείλει να λειτουργεί στη βάση των εν ισχύ κανόνων και νόμων που εφαρμόζονται σε διοικητικά όργανα ενώ οι αποφάσεις της τυγχάνουν στις πλείστες των περιπτώσεων προσβολής στο Διοικητικό Δικαστήριο. Επίσης, επικυρώσεις των αποφάσεων της Επιτροπής στο Διοικητικό Δικαστήριο εφεσιβάλλονται στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Απαιτείται οποιοσδήποτε εκσυγχρονισμός της ΕΠΑ κατά την άποψη σας; Ποια μέτρα εισηγείστε;
Με πρωτοβουλία της Επιτροπής έχει ήδη προωθηθεί το 2014 αριθμός τροποποιήσεων σχετικά με τον περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμο του 2008 καθώς και έχει την ίδια χρονιά αντικατασταθεί ο περί του Ελέγχου των Συγκεντρώσεων Επιχειρήσεων Νόμος του 1999. Με τις αλλαγές αυτές, επιτεύχθηκε αφενός περαιτέρω σύγκλιση της εθνικής νομοθεσίας με το ευρωπαϊκό δίκαιο ανταγωνισμού και αφετέρου ενισχύθηκαν και διευρύνθηκαν οι εξουσίες της ΕΠΑ για τη ρύθμιση και προστασία του αποτελεσματικού ανταγωνισμού στη Δημοκρατία. Οι νομοθεσίες της ΕΠΑ ακολουθούν την εξέλιξη των νομοθεσιών σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο. Συνεπώς είναι πλήρως εναρμονισμένες με το Ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Πόσο σεβαστές γίνονται οι αποφάσεις της ΕΠΑ;
Η ΕΠΑ αποτελεί ένα σχετικά νέο θεσμό για τα δεδομένα της κυπριακή κοινωνίας, ο οποίος ολοένα φαίνεται ότι γίνεται πιο γνωστός και εδραιώνεται στη συνείδηση του κόσμου και, ως εκ τούτου βοηθείται με αυτό τον τρόπο η λειτουργία του εφόσον πολλά ζητήματα αποτελούν θέμα κουλτούρας. Με τη δημιουργία κουλτούρας ανταγωνισμού τόσο σε επίπεδο επιχειρήσεων όσο και σε επίπεδο καταναλωτή διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις της ΕΠΑ γίνονται σεβαστές. Σε κάθε περίπτωση, έκαστη επιχείρηση έχει το δικαίωμα να προσβάλει την απόφαση της Επιτροπής στο Διοικητικό Δικαστήριο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η επιχείρηση δύναται, χωρίς την άδεια δικαστηρίου, να μη συμμορφωθεί με την υπό προσφυγή απόφαση της Επιτροπής.

Λ. Χριστοδούλου: Η προσβολή απόφασης δεν αφαιρεί την υποχρέωση συμμόρφωσης

Ροη Ειδησεων

Δειτε Επισης