Οι θέσεις των κοινωνικών εταίρων για ένα νέο συνταξιοδοτικό μοντέλο

Mία έντονη, αλλά παραγωγική συζήτηση με κεντρικό άξονα το κατά πόσο έχουν (ή όχι) ωριμάσει οι συνθήκες για υποχρεωτικότητα των Ταμείων Συνταξιοδότησης στην Κύπρο, επιφύλασσε το 13ο Συνταξιοδοτικό Φόρουμ που διεξήχθη με επιτυχία στη Λευκωσία και παρουσίασε η Aon Wealth Solutions. 

Συμμετέχοντες στο πάνελ ήταν εκπρόσωποι των εργοδοτικών συνδέσμων και του συνδικαλιστικού κινήματος.  

Διαβάστε ακόμα: 

• Εμφύλιος πόλεμος πολλών ντεσιμπέλ στην εστίαση για το ωράριο  
• Η νέα γραφειακή ανάπτυξη της Λάρνακας κοντά στο Metropolis Mall
• Πού βρίσκεται και πότε ολοκληρώνεται ο νέος δρόμος Λεμεσού-Σαϊττά

Συγκεκριμένα, τις απόψεις τους αντάλλαξαν οι Μιχάλης Αντωνίου, Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μάριος Τσιακκής, Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ, Ανδρέας Μάτσας, Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ, Σωτηρούλα Χαραλάμπους, Γενική Γραμματέας της ΠΕΟ και Στέλιος Γαβριήλ, πρόεδρος του Ταμείου Προνοίας των Εργατοϋπαλλήλων της Οικοδομικής Βιομηχανίας και Συναφών Κλάδων Κύπρου.

Ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ Μιχάλης Αντωνίου έκανε αναφορά στον 1ο πυλώνα ο οποίος, όπως είπε, δέχτηκε αποσπασματικές παρεμβάσεις, χωρίς να έχει υπάρξει ολιστική προσέγγιση των αναγκών και της κοινότητας για τη διαχείριση των ωφελημάτων. «Είδαμε στρεβλώσεις», ανέφερε εμφαντικά, για να καλέσει τους αρμοδίους να δουν μαζί, ολιστικά, τον 1ο πυλώνα.

Σχολιάζοντας το αυξημένο προσδόκιμο ζωής που καταγράφεται παγκοσμίως, ο κ. Αντωνίου υποστήριξε πως είναι καιρός να αυξηθεί το όριο συνταξιοδότησης και στην Κύπρο. «Με τις υφιστάμενες διεθνείς τάσεις, την αύξηση στο προσδόκιμο ζωής, την αργοπορημένη ένταξη στην αγορά εργασίας και άλλα γεγονότα, είναι μονόδρομος η σταδιακή αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης», είπε χαρακτηριστικά.

Ακολούθησε τοποθέτησή του αναφορικά με τον 2ο πυλώνα, σχετικά με τον οποίο δήλωσε: «Επικρατεί διαχρονικά μια αδικία, το να διατίθενται εθνικοί πόροι στον πυλώνα με μόνο κριτήριο ότι κάποιοι συμπολίτες μας έχουν ως εργοδότη τους το κράτος και όχι βάσει της αποδοτικότητάς τους». Αφού εξέφρασε την άποψη ότι επικρατεί αδικία μεταξύ δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ, είπε: «’’Καίγονται’’ οι επιχειρήσεις και γι’ αυτό λάμπει ο τόπος. Πρέπει να δοθούν λόγοι και κίνητρα σε εργαζομένους και επιχειρήσεις για να ξεκινήσουν με τον 2ο πυλώνα».

Ξεκαθάρισε ακολούθως ότι η καταναλωτική δυνατότητα του συνταξιούχου είναι σημαντική για την οικονομία. «Δουλεύομε όμως πολύ λιγότερο και ζούμε μετά τη συνταξιοδότηση πολύ περισσότερο. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Αυτή τη στιγμή φορτώνουμε το δικό μας συνταξιοδοτικό έλλειμα σε παιδιά και εγγόνια. Ας απαλλαγούμε από πολιτικές παραμέτρους και να αφήσουμε τις αποφάσεις στους επιστήμονες, με κοινωνικές εντολές που συμφωνούν όλοι», τόνισε καταληκτικά.

Ο Μάριος Τσιακκής, Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ, είπε πως, όπως εξελίσσονται τα δεδομένα, μειώνονται οι εισφορείς και αυξάνονται οι συνταξιούχοι. Στο ερώτημα αν ωρίμασαν οι συνθήκες, το ΚΕΒΕ απαντά καταφατικά. «Να ξαναδούμε το μοντέλο, να το επανασχεδιάσουμε και να το αναπροσαρμόσουμε, ώστε οι συνταξιούχοι να έχουν ένα αξιοπρεπές σύστημα. Κανείς δεν θέλει συμπολίτες μας να ζουν στα όρια της φτώχειας. Εξάλλου, εμείς θέλουμε καταναλωτές που να έχουν αγοραστική δύναμη», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Όσο αφορά τον 1ο πυλώνα, ο κ. Τσιακκής παραδέχθηκε πως παρουσιάζονται «παθογένειες». Μεταξύ άλλων, σχολίασε το γεγονός ότι διευρύνθηκαν οι δικαιούχοι με κάποιες νομοθεσίες, καλώς ή κακώς, με αποτέλεσμα την πίεση στα ταμεία. Έμφαση έδωσε και στο φαινόμενο της υποδήλωσης, καθώς «όταν κάποιος υποδηλώνει τα εισοδήματά του τότε, μετά, θα έχει πολύ λιγότερο ποσό».

Όσο αφορά τον 2ο και 3ο πυλώνα, ο γενικός γραμματέας του ΚΕΒΕ εξέφρασε τη διαφωνία του ως προς την υποχρεωτικότητα των ταμείων προνοίας, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο πως «δεν σημαίνει ότι είμαστε εναντίον».  Ο κ. Τσιακκής πρότεινε να γίνει ενημέρωση των νέων και επιμόρφωσή τους για τα οφέλη από την αποταμίευση. Είπε επίσης πως χρειάζονται φορολογικά κίνητρα όπως η αύξηση του αφορολογήτου στο 1/5. Όσον αφορά στην αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης, το Επιμελητήριο, διά του γενικού του γραμματέα, εμφανίστηκε σύμφωνο.

Ο Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ Ανδρέας Μάτσας, σχολιάζοντας τον τίτλο της συζήτησης στρογγυλής τραπέζης, εξέφρασε την εκτίμηση ότι «έχουμε ωριμάσει εμείς οι ίδιοι» (σ.σ. οι αρμόδιοι φορείς) και πως ξεκινά ένας διάλογος για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Ανέφερε, μάλιστα, ότι τον Δεκέμβρη θα δοθούν τα πρώτα  στοιχεία από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας για καλύτερη γνώση της πραγματικής κατάστασης και που περιλαμβάνουν, προσδόκιμο, άλλα δημογραφικά δεδομένα και τις κοινωνικές ανάγκες.

Στη διαδικασία αναπροσαρμογής του συστήματος, πέραν από τις γενικότερες μελέτες είναι σημαντικό, όπως είπε, να γίνεται αξιολόγηση συστημάτων άλλων μελών της Ε.Ε. Ενημέρωσε ακόμη το κοινό πως η ΣΕΚ έκανε μελέτη σε δύο μοντέλα, το δανέζικο και το ολλανδικό, τα οποία «παρουσιάζουν κάποια προβλήματα που πρέπει να μας ανησυχήσουν, αλλά και κάποιες παραμέτρους που προσομοιάζουν με τα δικά μας δεδομένα».

Κάλεσε επίσης τους εμπλεκομένους να δουν τι ισχύει στα ΤΚΑ και να γίνει αναπροσαρμογή των συνεισφορών, ώστε να διαφανεί πως κανένας εργαζόμενος δεν θα λαμβάνει συντάξεις πιο κάτω από το όριο της φτώχειας. Έκανε λόγο για προοπτικές, ώστε οι μελλοντικοί αξιωματούχοι να έχουν ποιότητα και αξιοπρέπεια με την συνταξιοδότησή τους. «Το ΤΚΑ είναι βιώσιμο τουλάχιστον ως το 2080. Είναι η ώρα να μπούμε σε έναν συγκροτημένο προβληματισμό όσο αφορά την εξέλιξή του και να σχεδιάσουμε σωστά την επόμενη μέρα», τόνισε.

Η γενική γραμματέας της ΠΕΟ Σωτηρούλα Χαραλάμπους τόνισε πως αναφορικά με τα συστήματα συνταξιοδότησης, ναι μεν δεν μπορεί να υπάρχει στασιμότητα, εφόσον αλλάζουν οι ίδιες οι κοινωνικές συνθήκες, αλλά οι αλλαγές αυτές πρέπει να γίνονται στη βάση ενός πλαισίου. Το πλαίσιο, εξήγησε, πρέπει να διέπεται από βασικές αρχές και μέσω αυτού να προσεγγίζουμε το εν λόγω ζήτημα. Έκανε λόγο για το άρθρο 9 του Συντάγματος που καταγράφει την υποχρέωση της καθολικότητας της κοινωνικής ασφάλειας. «Η κοινωνική ασφάλεια, είναι βασική αρχή που πρέπει να έχει ο κάθε άνθρωπος. Άρα, υπάρχει ένα ζήτημα αρχών και αντίληψης πάνω στο οποίο πρέπει να συζητήσουμε», διευκρίνισε. Μίλησε για έναν βασικό πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης που να διασφαλίζει την κοινωνική επάρκεια. «Οι οικονομικές κρίσεις και οι μειώσεις των μισθών οδήγησαν στις λιγότερες εισφορές», σημείωσε, για να προσθέσει άλλους παράγοντες, όπως η εισφοροδιαφυγή, η ανεργία, η υποδήλωση και η αδήλωτη εργασία.

Ακολούθως είπε: «Δεν είμαστε της ιδεολογίας όσο αυξάνεται το προσδόκιμο να δουλεύουμε. Υπάρχει και η ζωή. Πώς μπορούν οι οικοδόμοι να αντέξουν ως τα 65; Δεν είναι λύση να μην έχουμε επαρκείς συντάξεις και να διαφημίζουμε ότι δεν πιάνει κανένας κάτω από 710 ευρώ και να επιδεινώνουμε μια αντίληψη του ‘γιατί να βάλω εφόσον είτε βάλω είτε όχι ίσως να μην τα πάρω’». Συνεπώς, όπως υποστήριξε η κ. Χαραλάμπους, πρέπει να γίνει συζήτηση για νέο συνταξιοδοτικό μοντέλο βάσει αρχών».

Συμπληρώνοντας, είπε πως πρέπει να δούμε πώς το ταμείο θα ανταποκρίνεται όταν θα χρειαστεί να έχει πραγματικό αποθεματικό. «Ας διασφαλίσουμε την επάρκεια μέσα από τον 1ο και 2ο πυλώνα και να λάβουμε υπόψη ότι δεν μπορεί να τιμωρούμε εργαζομένους επειδή δεν μπορούν να δουλέψουν όλοι. Μπορούμε να βρούμε λύσεις», ανέφερε καταλήγοντας.

Ο Στέλιος Γαβριήλ προέβη σε μια ανάλυση του ιστορικού του Ταμείου Προνοίας των Εργατοϋπαλλήλων της Οικοδομικής Βιομηχανίας και Συναφών Κλάδων Κύπρου και των εξελίξεων που ακολούθησαν. Ταμείο, που συστάθηκε το 1968. Το σύνολο ενεργού ταμείου προνοίας είναι στα  125 εκατ. ευρώ, με αριθμό πέραν των 10.000 μελών.

Σκοπός του ταμείου είναι να λειτουργεί ως 2ος πυλώνας για ένα καλό βιοτικό επίπεδο των μελών του και μετά τη συνταξιοδότηση. Σημαντική χρονιά στην ιστορία του ταμείου ήταν το 2020, όταν και αποφασίστηκε πως θα γινόταν υποχρεωτικό. «Το Ταμείο έγινε διαχρονικό μετά από σοβαρό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η κρίση του 2013. Τότε, είχαν μειωθεί τα μέλη στις 3,000 και με την υποχρεωτική εισφορά φτάσαμε στα 10.000 μέλη». Ως αποτέλεσμα  η υποχρεωτικότητα αύξησε την κάλυψη και τις εισφορές στο 200%.

Και πρόσθεσε: «Ο κλάδος μας είναι ιδιαίτερος, γι’ αυτό προχωρήσαμε και σε αυτή την νομοθέτηση. Ξεκινήσαμε κλιμακωτά από το1% για τα νέα μέλη, μέχρι το 3% ώστε να βοηθήσουμε τόσο τον εργαζόμενο όσο και τον εργοδότη. Ο στόχος είναι να προσπαθήσουμε ώστε να γίνει μέλημα και να βοηθήσουμε επιχειρήσεις και εργαζομένους».