Michael Bolliger: Η Κύπρος έχει γίνει πολύ επιτυχημένη

Η Κύπρος έχει καταστεί πολύ επιτυχημένη, ενώ συχνά «επιστρέφει»  με ένα νέο ενδιαφέρον τρόπο προσέλκυσης παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ή επενδυτών, διαμηνύει ο Michael Bolliger, επικεφαλής της ομάδας emerging markets asset allocation της Ελβετικής UBS (Chief Investment Office). 

 

Σε συνέντευξη που παραχώρηση στο περιοδικό Gold, με αφορμή πρόσφατο ταξίδι του στην Κύπρο, ο κ. Bolliger μιλά για τις επενδυτικές τάσεις διεθνώς, το ενδεχόμενο μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, το μέλλον της Ευρωζώνης αλλά και το Brexit.

 

Διαβάστε ακόμα: Periyiali Residence Resort: Το μεγαλύτερο έργο του Πρωταρά (φωτογραφίες)
  
Στο τεύχος Απριλίου της έκθεσης UBS Global Wealth Management σημειώνεται ότι οι επενδυτές ανησυχούν για την "επόμενη ύφεση". Είναι κάτι που σας ανησυχεί;
Αν θεωρήσουμε ότι η ιστορία είναι οδηγός –είχαμε εννέα ή δέκα υφέσεις από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι σήμερα – ίσως κάτι να συμβεί τελικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η επόμενη ύφεση βρίσκεται στη γωνία. Υπάρχει μια σοβαρή πιθανότητα ο κόσμος να συνεχίσει να αναπτύσσεται για τους επόμενους 12 με 18 μήνες, αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με την ικανότητά μας να προλαμβάνουμε τα πράγματα στο μέλλον, ιδιαίτερα με δεδομένο τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, το Brexit καθώς επίσης και την αβέβαιη προοπτικής νομισματικής πολιτικής στο μέλλον. Ωστόσο, στο παρόν στάδιο  
οαρακολουθούμε την οικονομία των ΗΠΑ να αναπτύσσεται αρκετά καλά. Είναι μια οικονομία των 21 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Κίνα είναι επίσης μια πολύ μεγάλη οικονομία. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Αμερικής έχει το περιθώριο να διευκολύνει την κατάσταση, αν χρειαστεί και αν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να κάνει πολλά περισσότερα, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας μπορεί να προσφέρει κάποια ώθηση. Σε αυτούς τους αβέβαιους καιρούς, υπάρχουν δίκτυα ασφαλείας τα οποία πρέπει να αξιοποιηθούν για να διατηρήσουν (σε καλά επίπεδα) την παγκόσμια οικονομία. Επομένως, σε αυτή τη φάση, η ύφεση  αποτελεί μια περίπτωση κινδύνου, του οποίου η πιθανότητα είναι αυξημένη αλλά όχι για μεγάλο διάστημα.

 

Διαβάστε ακόμα: Λεμεσός: Διαμερίσματα, γραφεία και κατάστημα σε 10ώροφο κτήριο
 
Πιστεύετε ότι η ΕΕ κινδυνεύει ή θα καταφέρει να περιορίσει τα προβλήματα στην ευρωζώνη; 
Ως ερευνητές και επενδυτές, προφανώς βλέπουμε και τα δύο ενδεχόμενα, αλλά πρέπει να τονίσω ότι η Ευρωζώνη είναι πολύ πιο σημαντική λόγω της ΕΚΤ, του ευρώ και της συναλλαγματικής ισοτιμίας, η οποία έχει τη δική της σημασία λόγω και του τρόπου με τον οποίο μελετάμε τα ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία (assets). Οπότε, δίδεται μεγαλύτερη έμφαση στην ευρωζώνη από ό,τι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά οι δύο τους είναι στενά αλληλένδετες.
 
Μπορεί το ενιαίο νόμισμα να επιβιώσει και να καταφέρει να ευημερήσει;
Ναι, το πιστεύω, είναι εξάλλου αρκετά ασφαλές ως νόμισμα. Η κρίση στην Ελλάδα το 2011 ήταν μια μεγάλη δοκιμασία (για το ευρώ) και ακολούθησαν και άλλες, επομένως η συζήτηση για το ευρώ δεν είναι μάλλον κάτι που θα σταματήσει σύντομα. Κάθε φορά που υπάρχει ένταση και ανησυχία γύρω από το σύστημα,  επισημαίνεται από αρκετούς το γεγονός ότι η ΕΕ έχει μια κοινή νομισματική πολιτική, αλλά ξεχωριστές δημοσιονομικές πολιτικές, οι οποίες θεωρούνται από ορισμένους ως ελάττωμα του συστήματος. Ένα μάθημα που μάθαμε από την ελληνική κρίση είναι ότι είναι πολύ δαπανηρό για μια χώρα να φύγει αλλά και εξίσου δαπανηρό για όσους παραμένουν. Υπήρξε μια περίοδος που σχεδόν κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ έλεγε ότι "πρέπει να φύγουμε από την ΕΕ", αλλά αυτή η τάση έχει καταλαγιάσει. Οι λαϊκιστές εξακολουθούν να διαμαρτύρονται για τα πάντα, αλλά πολύ λίγοι από αυτούς προτείνουν πια την έξοδο της χώρας τους από την ΕΕ. Η συνειδητοποίηση πλέον ότι  η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ μπορεί να μετατραπεί σε πραγματική καταστροφή, έχει αλλάξει αυτή την τάση. Και να μην ξεχνάμε ότι το ΗΒ  δεν βρίσκεται στην Ευρωζώνη, γεγονός που καθιστά ευκολότερο για τη χώρα το διαζύγιο με την ΕΕ.
 
Εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με το θέμα της αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ και αν θα επιτευχθεί συμφωνία ή όχι. Εάν υποθέσουμε ότι μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι πλέον μέλος της ΕΕ, πώς αναμένετε ότι αυτό θα επηρεάσει τη χώρα και ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στα εναπομείναντα 27 κράτη-μέλη;
Για το Ηνωμένο Βασίλειο, το Brexit θα δημιουργήσει αρχικά άγχος στο σύστημα και στην οικονομία, εξάλλου ήδη μπορούμε να δούμε κάποιες από τις αρνητικές συνέπειες του.  Οι Βρετανοί επιχειρηματίες δεν προχωρούν σε νέες επενδύσεις αυτή τη στιγμή, επειδή υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα. Δεν γνωρίζουν πως θα διαμορφωθούν οι σχέσεις στις ευρωπαϊκές αγορές, με τις οποίες η ΕΕ έχει συμφωνίες, όπως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία. Όμως μετά το αρχικό σοκ, είμαι βέβαιος ότι σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, το Ηνωμένο Βασίλειο θα βρει τους τρόπους να αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση. Την ίδια ώρα, από ευρωπαϊκής πλευράς δεν είναι προς το συμφέρον κανενός να φύγει μια χώρα από την Ένωση και κυρίως δεν είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να δει ένα πρώην μέλος της που αποχώρησε, να τα καταφέρνει (να επιβιώσει). Σε γενικές γραμμές, μετά το Brexit, θα υπάρξει αντίκτυπος στις υπόλοιπες χώρες, αλλά είμαι σίγουρος ότι θα βρουν τρόπο να διαχειριστούν την κατάσταση.
 
Οι πρόσφατες ευρωεκλογές δεν άλλαξαν την ευρύτερη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ωστόσο είναι σαφής η στήριξη των ευρωπαίων ψηφοφόρων σε μικρότερα, αντιευρωπαϊκά κόμματα. Πιστεύετε ότι αυτό θα επιφέρει ουσιαστικές αλλαγές στη συνολική λειτουργία της ΕΕ;
Όχι απαραίτητα.  Ισχύει ότι οι ακραίοι τόσο της αριστεράς όσο και της δεξιάς κέρδισαν ψήφους ενώ τα κεντρώα κόμματα υπέστησαν απώλειες, αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν ιδιαίτερα δραματικό, θα μπορούσε να ήταν χειρότερο. Είναι εξαιρετικά απίθανο το σενάριο η ακροαριστερά και η ακροδεξιά να αποκτήσουν τέτοια δύναμη ώστε να μπορέσουν να μπλοκάρουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η ΕΕ.  Πρέπει να διακρίνουμε εκείνους που δρομολογούν  πολιτικές από εκείνους που τους επηρεάζουν. Μπορεί οι δεύτεροι  να έχουν αυξηθεί σε αριθμό, ωστόσο οι πρώτοι παραμένουν αμετάβλητοι.
 
Αν η Ευρώπη φαντάζει αβέβαιη για επενδύσεις στα μάτια των επενδυτών,  σε ποιες αγορές αισθάνονται πιο σίγουροι και θετικοί για το 2019-2020;
Ξεκινάμε πάντα με τη στρατηγική μας σε σχέση με το asset allocation, το οποίο αποτελεί ένα διευρυμένο χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει ευρωπαϊκά, αμερικανικά και αναδυόμενα προϊόντα ενεργητικού – αποθέματα, ομόλογα, εναλλακτικές λύσεις. Οι επενδυτές κτίζουν επάνω σε αυτά, με έναν ορίζοντα πέντε έως επτά ετών. Αυτό είναι πάντα το σημείο εκκίνησης ενός επενδυτή και αποτελεί ένα χαρτοφυλάκιο που οικοδομήσαμε για να είμαστε βέβαιοι ότι οι πελάτες μας θα θέλουν να παραμείνουν επενδυτικά σε αυτό τον κύκλο. Αυτές οι επενδύσεις αναμένεται να επιτύχουν μια λογική απόδοση σε περιόδους επέκτασης αλλά και συρρίκνωσης. Το επόμενο βήμα είναι η προσαρμογή την επένδυσης, με τρόπο που να καθίσταται ουδέτερη στον κίνδυνο. Εξακολουθούμε να διατηρούμε ενισχυμένες θέσεις σε παγκόσμια αποθέματα (global stocks) χωρίς ιδιαίτερη προτίμηση σε συγκεκριμένο τομέα, αλλά γίνονται και συνδυασμοί με μικρότερη έμμεση συμμετοχή και σε άλλους τομείς, ώστε να υπάρχει δίχτυ προστασίας.  Σε αυτό το σημείο, οι επενδύσεις ενός επενδυτή είναι κατακερματισμένες, συνεπώς προσπαθούμε πολλές διαφοροποιημένες επιλογές και όχι έκθεση προς μια μόνο κατεύθυνση.
 
Αυτή τη στιγμή, υπάρχει κάποια συγκεκριμένη χώρα που, για οποιονδήποτε λόγο, διαθέτει όλα τα προσόντα για προσέλκυση μεγάλων επενδυτών;
Όχι. Όπως είπα και πριν, οι επενδυτές θα πρέπει να ξεκινήσουν με έκθεση τους σε διάφορες επενδύσεις (diversification). Υπάρχουν πολλά είδη ευκαιριών που μπορεί να βρει ένας επενδυτής, αλλά δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη χώρα ή ένα συγκεκριμένο asset που να έχει «όλες τις απαντήσεις». Η απάντηση είναι η διεύρυνση σε διάφορους τομείς (diversification).
 
Πώς θα περιγράφατε μια οικονομία όπως αυτή της Κύπρου; Είναι πολύ μικρή, ώστε να θεωρηθεί ενδιαφέρουσα για τη UBS;
Με δεδομένο το γεγονός ότι είναι περίπου 1.000 φορές μικρότερη από την αμερικανική οικονομία, σίγουρα δεν βρίσκεται ψηλά στη λίστα μας.  Η οικονομία μπορεί να εξαρτάται πολύ από τον τουρισμό –κάτι το οποίο κάποιες φορές είναι καλό και κάποιες άλλες όχι αλλά σε αυτή τη φάση αποτελεί θετικό χαρακτηριστικό– αλλά αυτό που εγώ θεωρώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αποτελεί μια ζωντανή, καινοτόμα χώρα. Κάθε τόσο, η Κύπρος «επιστρέφει»  με ένα νέο ενδιαφέρον τρόπο προσέλκυσης παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ή επενδυτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα  το σύστημα θεωρήσεων διαβατηρίων. Από πολλές απόψεις, είναι παρόμοιο με το αντίστοιχο της Ελβετίας, το οποίο έχει μεγάλη επιτυχία.  Η Κύπρος έχει γίνει πολύ επιτυχημένη και πρέπει να την συγκρίνει κανείς μόνο με τους γείτονές της για να δει ότι, σε παρόμοιες συνθήκες, έχει επιτύχει πολύ περισσότερα από αυτούς. Το να είσαι μικρός και καινοτόμος σίγουρα έχει τα πλεονεκτήματά του.
 
 
*H συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουνίου του περιοδικού Gold.