Πώς και πόσο άλλαξαν το real estate η πανδημία και ο πόλεμος

Σημαντικές αλλαγές επέφεραν στο real estate η πανδημία και προσφάτως ο πόλεμος στην Ουκρανία, με την αγορά ακινήτων ωστόσο στην Κύπρο, παρά τις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει, να αποδεικνύεται ιδιαιτέρως ανθεκτική.  

Η ακτινογραφία της πορείας της αγοράς ακινήτων αποτυπώνεται στην EY Attractiveness Survey Cyprus 2022 με θέμα «Πώς η Κύπρος μπορεί να διεκδικήσει επενδύσεις σε έναν ανατρεπτικό κόσμο», με τα ευρήματα που συνοψίζονται στην σχετική έκθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας να δίνουν ευκρινώς την εικόνα. 

Διαβάστε ακόμα:

• Project manager: Οι απαραίτητες δεξιότητες για επιτυχή διαχείριση
• Στο τεύχος Νοεμβρίου του περιοδικού GOLD: Gamechangers

Όπως σημειώνεται στην έκθεση, ο τομέας των ακινήτων αποτελούσε μέχρι και το 2021 το 16% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας της χώρας, παρά τις επιπτώσεις που είχε στην αγορά η πανδημία, αλλά και ειδικότερα για την Κύπρο, η κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος(ΚΕΠ).

Στην έκθεση, υποδεικνύεται ότι η πανδημία αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα επαναδιαμόρφωσης της παγκόσμιας αγοράς ακινήτων, με τις ανακατατάξεις να επηρεάζουν και να επιφέρουν αντίκτυπο και στις τοπικές αγορές.

Ανάμεσα στις αλλαγές που επέφερε, το γεγονός ότι ως αποτέλεσμα του ολοένα και περισσότερου εδάφους που κερδίζει το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι αποθήκες και τα κέντρα διανομής-ως ακίνητα-βρίσκονται πλέον σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι των καταστημάτων σε μεγάλους εμπορικούς δρόμους. 

Επιπρόσθετα, ένεκα του γεγονότος ότι εν μέσω πανδημίας δοκιμάστηκε και πέτυχε το μοντέλο της εξ αποστάσεως εργασίας, οι μεγάλοι οργανισμοί κινούνται πλέον σε υβριδικά μοντέλα εργασίας, με στόχο να μειώσουν τα κόστη των γραφείων τους. Αυτό, σημειώνεται, μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερη αστικοποίηση, με τους εργαζόμενους που θα δουλεύουν από σπίτι να «φεύγουν» από το κέντρο της πόλης.

Στο πακέτο των προκλήσεων που αντιμετωπίζει το real estate, έρχεται να προστεθεί η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η πολεμική σύγκρουση των δύο χωρών, έχει δημιουργήσει αναταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και άνοδο στις τιμές των υλικών και της ενέργειας. Στην έκθεση, αναφέρεται ότι θα επηρεαστεί ο τομέας της χρηματοδότησης, ενώ ήδη τα κατασκευαστικά κόστη καταγράφουν άνοδο, όπως και οι τιμές των κατασκευαστικών υλικών.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την Κύπρο, όπου δραστηριοποιούνται και έχουν τη βάση τους αρκετές ουκρανικές και ρωσικές εταιρείες, αυτό που υπογραμμίζεται είναι ότι έχουν ήδη κινητοποιηθεί για την μετεγκατάσταση του προσωπικού τους στο νησί. Το γεγονός αυτό δημιουργεί περισσότερη πίεση στην αγορά ακινήτων, ιδιαίτερα σε Λεμεσό και Πάφο, όπου αναζητούνται περισσότερα ακίνητα. Πρόκειται για μια τάση που αναμένεται συνεχιστεί, τόσο στο βραχυπρόθεσμο όσο και μεσοπρόθεσμο μέλλον. 

Επενδύσεις που ξεχωρίζουν 

Παρά πάντως τις όποιες προκλήσεις και διαφοροποιήσεις επέφεραν στο real estate η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία, η αγορά ακινήτων στην Κύπρο αποδεικνύεται ιδιαιτέρως ανθεκτική, μιας και οι επενδύσεις και οι αναπτύξεις στον τομέα, αξίας πολλών εκατομμυρίων, δεν εξέλειπαν. 

Χαρακτηριστικά, η έκθεση εντοπίζει και παραθέτει κάποιες από αυτές, όπως η ανάπτυξη της κοινοπραξίας Kition Ocean Holdings που αφορά στην κατασκευή της μαρίνας και λιμανιού της Λάρνακας. Ένα έργο που θα ξεπεράσει το €1 δισ. και περιλαμβάνει νέα μαρίνα, λιμάνι και ανάπτυξη μικτής χρήσης ακινήτων.

Όπως περαιτέρω επισημαίνεται στην έκθεση, παρόμοιου τύπου μαρίνες μικρότερης κλίμακας, έχουν ή σχεδιάζουν, το Παραλίμνι και η Πάφος, ενώ η πρώτη φάση της μαρίνας Αγίας Νάπας έχει ολοκληρωθεί φέτος το καλοκαίρι. Όπως συναφώς τονίζεται στην έκθεση, αυτού του είδους οι αναπτύξεις προσθέτουν αξία και δημιουργούν επενδυτικές ευκαιρίες για τις γύρω περιοχές.

Άλλη μια επένδυση που παρατίθεται αφορά τη Λεμεσό, όπου ο ισραηλινός επενδυτής Gilad Shabtai, απέκτησε πρόσφατα γη έκτασης 130,000 τ.μ. κοντά στο καζίνο «City of Dreams Mediterranean». Στα πλάνα του βρίσκονται οικιστικές, εμπορικές και ψυχαγωγικές αναπτύξεις υψηλών προδιαγραφών.

Επιπρόσθετα, επισημαίνεται η απόκτηση τεμαχίων γης από ξένους επενδυτές σε παραλιακές περιοχές δυτικά της πόλης, όπως στη περιοχή Τσιφλικούδια, ενώ υπογραμμίζεται επίσης η απόκτηση από τις ισραηλινές εταιρείες Dorsel (B.A.Z.) Ltd και Ari Real-Estate (Arena) Investments, μέρους του μετοχικού κεφαλαίου του My Mall Limassol, με στόχο την επέκταση και την αναβάθμιση του εμπορικού κέντρου.