ΚΤΚ: Σημαντική άνοδος του πληθωρισμού το 2022-Η εικόνα του 2021

Σημαντική άνοδο του πληθωρισμού το 2021 και το 2022 (στο 2,2% και στο 2,5%, αντίστοιχα), λόγω κυρίως των σημαντικών αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας, καθώς επίσης των προβλημάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού (supply bottlenecks), αναμένει η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου,  

Πιο συγκρατημένοι πληθωρισμοί αναμένονται τα έτη 2023-24 (1,2% και 1,5%, αντίστοιχα), επηρεαζόμενοι από μειώσεις στις τιμές του πετρελαίου, ενώ οι κίνδυνοι σε σχέση με βασικό σενάριο για το ΑΕΠ αξιολογούνται ισορροπημένοι και ελαφρώς προς τα πάνω για τον πληθωρισμό τα έτη 2021-24.

Σύμφωνα με το Οικονομικό Δελτίο Δεκεμβρίου 2021 της ΚΤΚ, το οποίο ετοιμάζεται σε εξαμηνιαία βάση και παρουσιάζει τις προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας για βασικά οικονομικά μεγέθη της κυπριακής οικονομίας, αναλύοντας ταυτόχρονα τις κυριότερες διεθνείς και εγχώριες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές εξελίξεις, με έμφαση πρωτίστως στις εξελίξεις στην κυπριακή οικονομία καθώς και στη ζώνη του ευρώ, η παγκόσμια οικονομία έχει καταγράψει θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης κατά το πρώτο εννιάμηνο του έτους, αν και οι προκλήσεις και η αβεβαιότητα εν μέσω της συνεχιζόμενης πανδημίας και των νέων μεταλλάξεων του COVID-19 παραμένουν σημαντικές. Η μεγάλη δέσμη νομισματικών και δημοσιονομικών μέτρων στήριξης και η σημαντική πρόοδος στους εμβολιασμούς συνεχίζουν να περιορίζουν σημαντικά τις επιπτώσεις της πανδημίας στην παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη.

Διαβάστε ακόμη: 

Β. Ευγένιος: Ορατός κίνδυνος για μία κούρσα άμετρου ανταγωνισμού

Στα σκαριά ξενοδοχειακή μονάδα αξίας €40 εκατ. στην Πάφο

Έτσι θα αποκτήσει την παλιά της αίγλη η Πλατεία Ηρώων

Παράλληλα, καταγράφονται σημαντικές αυξήσεις στον παγκόσμιο πληθωρισμό λόγω κυρίως της μεγάλης ανόδου των τιμών της ενέργειας αλλά και της ανοδικής επίδρασης άλλων παραγόντων που σχετίζονται με την πανδημία. Οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ πλησιάζουν, αλλά συνεχίζουν να βρίσκονται σε επίπεδα κάτω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ.

Όσον αφορά στην κυπριακή οικονομία, και σύμφωνα με την τελευταία ημερομηνία ενημέρωσης των στατιστικών στοιχείων του παρόντος Οικονομικού Δελτίου, καταγράφηκε σημαντική ανάκαμψη του ΑΕΠ το πρώτο εξάμηνο του 2021 κατά 5,1% λόγω επίδρασης βάσης, συνεχιζόμενης προσαρμογής στα νέα δεδομένα και της αποτελεσματικότητας των μέτρων στήριξης. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της ΣΥΚ, η οικονομική ανάκαμψη ανήλθε στο 5,2% το τρίτο τρίμηνο του 2021.

Από τομεακής πλευράς, η ανάκαμψη του ΑΕΠ το πρώτο εξάμηνο του 2021 προέρχεται από την αυξημένη δραστηριότητα στους πλείστους οικονομικούς τομείς, εξαιρουμένης της κατηγορίας των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων (συνεισφορά -0,2 ποσοστιαίων μονάδων). Οι τομείς με τη μεγαλύτερη συνεισφορά ήταν αυτοί του εμπορίου, των μεταφορών, των ξενοδοχείων και εστιατορίων (2,2 ποσοστιαίες μονάδες).

Αναφορικά με τον πληθωρισμό με βάση τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), αυτός έφτασε στο 1,8% κατά τη διάρκεια του πρώτου δεκάμηνου του 2021 σε σύγκριση με -1,1% την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται στις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας λόγω κυρίως της σημαντικής αύξησης της τιμής του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές αλλά και στην ανοδική επίδραση βάσης, καθώς και στη σημαντική ανάκαμψη της οικονομίας το τρέχον έτος σε σχέση με το 2020. Άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την πανδημία, όπως για παράδειγμα οι διαταραχές ή ελλείψεις στην αλυσίδα εφοδιασμού στο διεθνές εμπόριο και οι σημαντικές αυξήσεις του κόστους μεταφορών συνείσφεραν επίσης στην άνοδο συγκεκριμένων συνιστωσών του ΕνΔΤΚ, όπως τα βιομηχανικά προϊόντα εξαιρουμένης της ενέργειας και των υπηρεσιών.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η πορεία του τουρισμού το 2021 παρουσιάζεται πιο βελτιωμένη από ότι αρχικά προβλεπόταν, με τις αφίξεις τουριστών για το πρώτο δεκάμηνο του 2021 να ανέρχονται στο 46% του επιπέδου του 2019. Η πρόκληση είναι μεγάλη για τα επόμενα χρόνια, και ιδιαίτερα για το 2022, εν μέσω της αβεβαιότητας που επικρατεί σε σχέση με την πορεία της πανδημίας, εντούτοις αναμένεται σταδιακή ανάκαμψη του τουρισμού σε προ κρίσης επίπεδα το 2024.

Οι τιμές κατοικιών σημείωσαν ετήσια αύξηση 0,9% και 0,3% κατά το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του 2021, αντίστοιχα, καθοδηγούμενες από την αυξημένη ζήτηση για διαμερίσματα από εγχώριους αγοραστές. Η τάση αυτή υποστηρίζεται από το σχέδιο της κυβέρνησης για μερική επιχορήγηση του επιτοκίου για νέα στεγαστικά δάνεια και το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, ενώ συμβολή στην αύξηση των τιμών έχει και η αύξηση του κατασκευαστικού κόστους, αν και δεν σχετίζεται με τις επιδράσεις της ζήτησης. Αντίθετα οι τιμές των εμπορικών ακινήτων έχουν επηρεαστεί από την πανδημία, με τις τιμές καταστημάτων, αποθηκών και γραφείων να σημειώνουν μείωση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 κατά 5,2%, 4,3% και 0,9%, αντίστοιχα.

Τα μέτρα στήριξης της οικονομίας συνέβαλαν στη συγκράτηση τόσο της επιδείνωσης της ανεργίας όσο και της συρρίκνωσης της απασχόλησης κατά το 2020 σε σχέση με την προηγούμενη κρίση του 2013. Το 2021 παρατηρήθηκε σταδιακή ανάκαμψη στην απασχόληση η οποία κατέγραψε ετήσια άνοδο 0,8% το πρώτο εξάμηνο. Η ανεργία ανήλθε στο 8,5% το πρώτο εξάμηνο του 2021, εντούτοις, με τη δημοσίευση των στοιχείων για το τρίτο τρίμηνο του έτους μετά και την τελευταία ημερομηνία ενημέρωσης των στατιστικών στοιχείων του παρόντος Οικονομικού Δελτίου, κατέγραψε πτώση στο 6,6%, καταδεικνύοντας έτσι την περιορισμένη πιθανότητα επιδράσεων υστέρησης.

Οι συνέπειες της πανδημικής κρίσης και τα εκτεταμένα μέτρα που είχαν ληφθεί για τον περιορισμό της, αποτυπώνονται στη σημαντική επιτάχυνση των νομισματικών μεγεθών. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα κατέγραψε αξιοσημείωτη αύξηση της τάξης του 5,3% τον Οκτώβριο του 2021, σε σύγκριση με 2,5% τον Δεκέμβριο του 2020. Η ανοδική πορεία των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα οφείλεται κυρίως στην ενίσχυση τόσο της προληπτικής όσο και της αναγκαστικής αποταμιευτικής συμπεριφοράς των νοικοκυριών λόγω των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας και της αβεβαιότητας ως προς την εξέλιξη της. Σε προληπτική αύξηση των καταθέσεων τους προχώρησαν και οι επιχειρήσεις, από τη μία, λόγω της αβεβαιότητας από την πανδημία και επακόλουθα για τα μελλοντικά έσοδά τους και από την άλλη λόγω της σημαντικής ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας από το δεύτερο τρίμηνο του 2021.

Όσον αφορά την πιστωτική επέκταση, παρά τον τερματισμό της αναστολής δόσεων δανείων και την επανέναρξη των αποπληρωμών, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καθαρών δανείων προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα επιταχύνθηκε το πρώτο δεκάμηνο του 2021. Συγκεκριμένα, αυτός έφτασε το 3,8% τον Οκτώβριο του 2021 σε σύγκριση με 3,3% στο τέλος του 2020. Σε αυτό συνέβαλε η ανάκαμψη που παρουσίασε ο νέος δανεισμός του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα από τα μέσα του 2020 και εντεύθεν. Συγκεκριμένα, το πρώτο εννιάμηνο του 2021 ο νέος δανεισμός προς τον μη-χρηματοοικονομικό ιδιωτικό τομέα ανήλθε στα €2,3 δισ. σε σύγκριση με €1,9 δισ. την αντίστοιχη περίοδο του 2020.

Το υπόλοιπο των ΜΕΧ, εντός του τραπεζικού συστήματος, παρέμεινε σε γενικές γραμμές σταθερό στα 5 δισ. ευρώ κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2021 μετά την υποχώρηση που είχε καταγραφεί το 2020 μεσούσης της πανδημίας. Ωστόσο, τα δάνεια εκτός τραπεζικών ισολογισμών συνεχίζουν να επιβαρύνουν την πραγματική οικονομία, γι’ αυτό δίδεται ιδιαίτερη σημασία στη μείωση του ιδιωτικού χρέους.

Τα επιτόκια στην Κύπρο εξακολούθησαν να διατηρούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα κατά το πρώτο ενιάμηνο του 2021 σε σχέση με την τελευταία πενταετία, ωστόσο παρατηρήθηκαν ελαφρές ανοδικές πιέσεις στα επιτόκια δανείων κατά την υπό εξέταση περίοδο, λόγω της αντίληψης αυξημένου κίνδυνου επισφαλειών από τις τράπεζες, συνέπεια των επιπτώσεων της πανδημίας. Από την άλλη, η συνεχής επεκτατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και η αναθεώρηση της στρατηγικής της τον Ιούλιο του 2021, συγκρατεί σε μεγάλο βαθμό τις ανοδικές πιέσεις στα δανειστικά επιτόκια.

Συγκεκριμένα, το μέσο επιτόκιο νέων στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά αυξήθηκε στο 2,20% τον Σεπτέμβριο του 2021 σε σύγκριση με 2,16% τον Δεκέμβριο του 2020 και 2,12% τον Σεπτέμβριο του 2020. Παράλληλα, το κόστος νέου δανεισμού από τα εγχώρια ΝΧΙ προς τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ για δάνεια ύψους μέχρι €1 εκατ. αυξήθηκε στο 3,27% τον Σεπτέμβριο του 2021 από 3,13% τον Δεκέμβριο του 2020 και 3,17% τον Σεπτέμβριο του 2020. Όσον αφορά, τα επιτόκια καταθέσεων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αυτά δεν κατέγραψαν αξιόλογη μεταβολή κατά τη προαναφερόμενη περίοδο.

Μετά και την καταγραφείσα αύξηση κατά 5,1% το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, το ΑΕΠ αναμένεται να καταγράψει άνοδο 5,6% το 2021. Περαιτέρω αύξηση κατά 3,7% περίπου ετησίως προβλέπεται τα έτη 2022-24, λόγω ανάκαμψης της εγχώριας ζήτησης και των καθαρών εξαγωγών. Αναμένεται πτώση της ανεργίας το δεύτερο εξάμηνο του 2021 με συνεχιζόμενη μείωση τα επόμενα έτη, φθάνοντας το 5,6% το 2024.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να σημειώσει σημαντική άνοδο το 2021 και το 2022 (στο 2,2% και στο 2,5%, αντίστοιχα), λόγω κυρίως των σημαντικών αυξήσεων στις τιμές της Ενέργειας, καθώς επίσης των προβλημάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού (supply bottlenecks). Πιο συγκρατημένοι πληθωρισμοί αναμένονται τα έτη 2023-24 (1,2% και 1,5%, αντίστοιχα), επηρεαζόμενοι από μειώσεις στις τιμές του πετρελαίου.

Τέλος, οι κίνδυνοι σε σχέση με βασικό σενάριο για το ΑΕΠ αξιολογούνται ισορροπημένοι και ελαφρώς προς τα πάνω για τον πληθωρισμό τα έτη 2021-24.

Διαβάστε ολόκληρο το Οικονομικό Δέλτιο Δεκεμβρίου 2021 της Κεντρικής Τράπεζας ΕΔΩ