Ο χάρτης κινδύνων των τραπεζών

Στην χαρτογράφηση των σημαντικότερων κινδύνων που επηρεάζουν το τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ τα επόμενα δύο με τρία χρόνια προχώρησε ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM). Οι τρεις σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που επηρεάζουν το τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ είναι: οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες, το απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) και η πιθανή συσσώρευση μελλοντικών ΜΕΔ, καθώς και το κυβερνοέγκλημα και οι δυσλειτουργίες των πληροφοριακών συστημάτων.

Διαβάστε ακόμα: Αχιλλέως: Χρειάζονται άλματα για τη δική μας ψηφιακή επανάσταση

Γεωπολιτικές αβεβαιότητες
Οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες παρουσιάζουν αυξανόμενο κίνδυνο για τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και για τις οικονομικές προοπτικές εντός της ζώνης του ευρώ. Οι πολιτικές αβεβαιότητες σε ορισμένες χώρες της ζώνης του ευρώ έχουν αυξηθεί πρόσφατα. Όσον αφορά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit), η τελική μορφή των συμφωνιών μετάβασης και αποχώρησης δεν έχει καθοριστεί ακόμη.

Οι τράπεζες και οι εποπτικές αρχές πρέπει να προχωρήσουν με τα σχέδια και τις προετοιμασίες έκτακτης ανάγκης, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιθανά σενάρια.

Οι ανησυχίες που συνδέονται με το Brexit περικλείουν ευρύ φάσμα κινδύνων, όπως κινδύνους που αφορούν τη συνέχεια των εργασιών και τη μετάβαση, κινδύνους κανονιστικού αρμπιτράζ σε σχέση με τις εθνικές διαφορές στο κανονιστικό πλαίσιο ή κινδύνους μακροοικονομικών συνεπειών. Ο κίνδυνος σημαντικής διακοπής της πρόσβασης στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στη ζώνη του ευρώ είναι περιορισμένος, αλλά το ενδεχόμενο κατακερματισμού του κλάδου των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών θα μπορούσε να περιορίσει την αποδοτικότητά του. Επιπροσθέτως, έχουν ενταθεί οι ανησυχίες σχετικά με τον αυξανόμενο εμπορικό προστατευτισμό. Ενώ οι δασμοί που έχουν θεσπιστεί μέχρι στιγμής αναμένεται να έχουν περιορισμένες άμεσες μακροοικονομικές επιδράσεις στη ζώνη του ευρώ, τυχόν κλιμάκωση των εμπορικών διαφορών θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικό κίνδυνο. Επιπλέον, οι δυσμενείς εξελίξεις σε ορισμένες οικονομίες με αναδυόμενες αγορές μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το μακροοικονομικό περιβάλλον ή τις χρηματοπιστωτικές αγορές της ζώνης του ευρώ. Τέλος, ο κίνδυνος παγκόσμιου κανονιστικού κατακερματισμού συνεπάγεται μια πρόσθετη ευπάθεια.

Διαβάστε ακόμα: Ερευνητική: Καταθέτουν Συρίχας, Δημητρίου και Ηροδότου

Υψηλά επίπεδα ΜΕΔ
Παρά τη σημαντική βελτίωση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού τα τελευταία έτη, τα υψηλά επίπεδα ΜΕΔ εξακολουθούν να αποτελούν πηγή ανησυχίας για σημαντικό αριθμό ιδρυμάτων της ζώνης του ευρώ. Στο πλαίσιο των κατευθύνσεων για τα ΜΕΔ, ζητήθηκε από τις τράπεζες με υψηλό δείκτη ΜΕΔ να συμφωνήσουν στρατηγικές για την αντιμετώπιση των αποθεμάτων ΜΕΔ. Χάρη στο μέχρι σήμερα έργο έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος προς τη μείωση των ΜΕΔ και ο δείκτης ΜΕΔ των σημαντικών ιδρυμάτων μειώθηκε από 8% το 2014 σε 4,9% το δ ́ τρίμηνο του 2017. Ωστόσο, το τρέχον συνολικό επίπεδο των ΜΕΔ παραμένει υπερβολικά υψηλό σε σύγκριση με τα διεθνή πρότυπα. Απαιτούνται λοιπόν περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι το ζήτημα των ΜΕΔ αντιμετωπίζεται επαρκώς στη ζώνη του ευρώ. Τα υψηλά αποθέματα ΜΕΔ περιορίζουν τους ισολογισμούς, την κερδοφορία και το κεφάλαιο των τραπεζών.
 
Συνεπώς, η αντιμετώπιση των υφιστάμενων ΜΕΔ, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης της προόδου των τραπεζών προς τη μείωση των ΜΕΔ, εξακολουθεί να αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες της ευρωπαϊκής τραπεζικής εποπτείας. Επιπροσθέτως, η συνεχιζόμενη επιδίωξη αποδόσεων μπορεί να αυξήσει το ενδεχόμενο συσσώρευσης μελλοντικών ΜΕΔ. Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ έχουν αναφέρει χαλάρωση των πιστοδοτικών κριτηρίων για δάνεια προς επιχειρήσεις και προς νοικοκυριά για την αγορά κατοικίας το α ́ τρίμηνο του 2018.

Επιπλέον, οι δανειοδότες δείχνουν να στρέφονται προς τομείς με υψηλότερο βαθμό κινδύνου. Η έκδοση μοχλευμένων δανείων στη ζώνη του ευρώ ανέκαμψε σημαντικά μετά την απότομη πτώση που καταγράφηκε στη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και τα δάνεια με περιορισμένες συμβατικές απαιτήσεις (covenant-lite) αντιστοιχούν σε περίπου δύο τρίτα της συνολικής ποσότητας δανείων.

Κυβερνοέκγκλημα
Το κυβερνοέγκλημα και οι δυσλειτουργίες των πληροφοριακών συστημάτων συνιστούν αυξανόμενη πρόκληση για τις τράπεζες και τονίζουν την ανάγκη επένδυσης σε πληροφοριακά συστήματα. Οι τράπεζες υφίστανται αυξανόμενες πιέσεις να εκσυγχρονίσουν τις βασικές υποδομές πληροφορικής τους προκειμένου να βελτιώσουν τις δομές τους, να μειώσουν το κόστος, να ενισχύσουν την ποιότητα των υπηρεσιών προς τους πελάτες και να αυξήσουν την αποδοτικότητά τους, προκειμένου μεταξύ άλλων να μπορούν να συναγωνιστούν τις επιχειρήσεις χρηματοοικονομικής τεχνολογίας/τις μεγάλες επιχειρήσεις τεχνολογίας. Επιπλέον, οι τράπεζες αντιμετωπίζουν αυξανόμενο αριθμό κυβερνοαπειλών. Τα περιστατικά στον κυβερνοχώρο μπορούν να οδηγήσουν σε χρηματοοικονομικές ζημίες, να έχουν περαιτέρω έμμεσες προεκτάσεις, μπορούν ακόμη και να ασκήσουν συστημική επίδραση, αν και τα σημαντικά ιδρύματα δεν έχουν αναφέρει μέχρι στιγμής κάποιο σημαντικό περιστατικό. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, αναφέρθηκε ότι μέρη των εσωτερικών συστημάτων τραπεζών τέθηκαν υπό κίνδυνο για ορισμένο χρόνο πριν από τον εντοπισμό εισβολής ‒ κατάσταση που θα μπορούσε να επιτρέψει σε κακόβουλα στοιχεία να προκαλέσουν σημαντική βλάβη.