Σε μια περίοδο όπου η αγορά ηλεκτρισμού της Κύπρου εισέρχεται σε μια κρίσιμη φάση μετάβασης, ο Πρόεδρος του νεοσύστατου Συνδέσμου Εκπροσώπων Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας (Σ.Ε.Π.Η.Ε.), Γιώργος Θεοδότου, μιλά στο InBusinessNews για τις προκλήσεις, τις ευκαιρίες της αγοράς, καθώς και για τις παρεμβάσεις που απαιτούνται ώστε η χώρα να πετύχει τη μετάβαση σε ένα σύγχρονο, ανταγωνιστικό και δίκαιο ενεργειακό περιβάλλον.
Παράλληλα αναλύει τους λόγους που οδήγησαν στην ίδρυση του Συνδέσμου, τον ρόλο που αναμένεται να διαδραματίσει στην αγορά ηλεκτρισμού, καθώς και τις βασικές θέσεις του Σ.Ε.Π.Η.Ε.
Σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού (ΑΑΗ), ο κ. Θεοδότου τονίζει ότι χρήζει βελτιώσεων, σημειώνοντας -μεταξύ άλλων- πως απαιτείται ενίσχυση της ουδετερότητας στη λειτουργία της αγοράς, ουσιαστική αναβάθμιση των κρίσιμων συστημάτων, μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαχείριση και διάθεση των δεδομένων και ξεκάθαρη κατανομή κόστους και κινδύνων, ώστε οι συμμετέχοντες –και ιδιαίτερα οι προμηθευτές– να μην εκτίθενται σε κίνδυνο λόγω συστημικών προβλημάτων που δεν ελέγχουν και να μην αποθαρρύνεται η είσοδος νέων συμμετεχόντων.
Τι σας οδήγησε στην ίδρυση του Συνδέσμου και ποια η αποστολή του;
Η ίδρυση του Σ.Ε.Π.Η.Ε. αποτέλεσε μια ώριμη εξέλιξη για την αγορά ηλεκτρισμού, καθώς κρίθηκε αναγκαία η ύπαρξη ενός φορέα που να εκπροσωπεί αποκλειστικά και στοχευμένα τους Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Στόχος μας δεν είναι να υποκαταστήσουμε ή να αμφισβητήσουμε άλλους φορείς της αγοράς, αλλά να λειτουργήσουμε συμπληρωματικά στο θεσμικό οικοσύστημα, φέρνοντας στο προσκήνιο τη σκοπιά και τις ανάγκες της Προμήθειας.
Η αποστολή του Συνδέσμου είναι να διασφαλίζει ίσους όρους συμμετοχής, να ενισχύει τη διαφάνεια και να προωθεί την υιοθέτηση καλών πρακτικών που συμβάλλουν στη λειτουργικότητα και αξιοπιστία της αγοράς.
Παράλληλα, επιδιώκουμε να αποτελούμε έναν θεσμικά υπεύθυνο σύμμαχο της Πολιτείας και όλων των εμπλεκομένων.
Τι ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει ο Σύνδεσμος και τι δράσεις προγραμματίζετε;
Ο Σ.Ε.Π.Η.Ε. λειτουργεί ως θεσμικός συνομιλητής εκ μέρους των προμηθευτών, με στόχο την ενίσχυση της ομαλής και αποδοτικής λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού. Οι παρεμβάσεις μας εστιάζουν στην τεκμηριωμένη κατάθεση εισηγήσεων προς ΡΑΕΚ, Υπουργείο Ενέργειας, ΔΣΜΚ, ΔΣΔ και τον Λειτουργό Αγοράς, πάντα με πνεύμα συνεργασίας.
Επενδύουμε σε αναλυτικά εργαλεία, δεδομένα και τεχνικές δομές που ενισχύουν τη δυνατότητα των μελών μας να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις. Παράλληλα, διαμορφώνουμε κώδικες δεοντολογίας και πρωτοβουλίες ενημέρωσης που ενισχύουν την εμπιστοσύνη στην αγορά και ενδυναμώνουν τον καταναλωτή.
Ποιες είναι οι βασικές θέσεις του Συνδέσμου;
Οι βασικές μας θέσεις συνοψίζονται σε τρεις αρχές,
- ίση πρόσβαση,
- διαφάνεια,
- ουδετερότητα.
Οι θέσεις μας αποσκοπούν σε μια αγορά που λειτουργεί χωρίς στρεβλώσεις και προνόμια. Πιστεύουμε στην αξία της ίσης πρόσβασης σε υποδομές και πληροφορίες για όλους τους συμμετέχοντες. Η ουδετερότητα των διαχειριστών και η πλήρης διαφάνεια στους μηχανισμούς αγοράς, αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση ενός υγιούς και ανταγωνιστικού πλαισίου.
Προωθούμε ένα περιβάλλον στο οποίο όλοι οι συμμετέχοντες μπορούν να λειτουργούν με καθαρούς κανόνες και χωρίς ασυμμετρίες πληροφόρησης ή προνομίων. Στηρίζουμε την ενεργειακή μετάβαση και συμμετέχουμε ενεργά στην προώθηση λύσεων όπως δυναμική τιμολόγηση, αποκεντρωμένη παραγωγή και ευφυή συστήματα ενέργειας.
Παράλληλα, ο Σύνδεσμος στηρίζει με συνέπεια την ενεργειακή μετάβαση. Οι προμηθευτές μπορούν να είναι πρωταγωνιστές σε καινοτόμες λύσεις όπως η δυναμική τιμολόγηση, τα VPP (Virtual Power Plant) και οι ευφυείς ενεργειακές πλατφόρμες.
Η αγορά ηλεκτρισμού, πρέπει να εξελιχθεί, να ψηφιοποιηθεί και να ευθυγραμμιστεί με τις ευρωπαϊκές τάσεις.
Για εμάς, ανταγωνισμός χωρίς πραγματική επιλογή για τον καταναλωτή δεν είναι ανταγωνισμός.
Από πόσα μέλη αποτελείται σήμερα ο Σύνδεσμος και ποιος μπορεί να γίνει μέλος;
Σήμερα ο Σ.Ε.Π.Η.Ε. συγκεντρώνει σημαντική μερίδα των αδειοδοτημένων προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, γεγονός που επιβεβαιώνει τον θεσμικό του ρόλο και τη στρατηγική του αξία.
Μέλος μπορεί να γίνει κάθε φορέας που ασκεί δραστηριότητα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, τηρώντας τις κατά νόμο προϋποθέσεις.
Η διαδικασία ένταξης είναι σαφής και απαιτεί έγκριση από το Διοικητικό Συμβούλιο, ώστε ο Σύνδεσμος να διατηρεί έναν κοινό στρατηγικό προσανατολισμό.
Πώς κρίνετε τη μέχρι σήμερα πορεία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού;
Η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και σε μεταβατική φάση, κάτι απολύτως αναμενόμενο για ένα τόσο σύνθετο σύστημα.
Η σημασία της για τη χώρα είναι καθοριστική, ενώ τα πρώτα δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχει ενδιαφέρον και κινητικότητα, με αύξηση του ενδιαφέροντος από προμηθευτές, χώρο για ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών και τη σταδιακή εμφάνιση ανταγωνιστικών σημάτων.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν: υψηλό κόστος εξισορρόπησης, τεχνικοί και λειτουργικοί περιορισμοί, ασυμμετρίες στην πληροφόρηση, καθώς και ανάγκη για ενίσχυση της ουδετερότητας και της διαφάνειας.
Αυτά τα ζητήματα δεν αποτελούν κριτική προς πρόσωπα ή φορείς είναι οι ομαλές «παιδικές ασθένειες» κάθε νεοσύστατης αγοράς που εξελίσσεται και ωριμάζει.
Το στρατηγικό ζητούμενο δεν είναι να εντοπίσουμε μόνο τα θετικά στοιχεία, αλλά να αναγνωρίσουμε έγκαιρα και τις προκλήσεις και να προχωρήσουμε στις κατάλληλες ρυθμιστικές παρεμβάσεις.
Με μια συνεκτική στρατηγική, η Κύπρος μπορεί να αποκτήσει ένα σύγχρονο, ανταγωνιστικό, δίκαιο και αξιόπιστο πλαίσιο αγοράς ηλεκτρισμού.
Χρήζει η ΑΑΗ διορθώσεων; Αν ναι, ποιες θεωρείτε απαραίτητες;
Ναι, η Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού χρειάζεται βελτιώσεις και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό για μια νέα αγορά.
Το κρίσιμο όμως είναι ότι τα πρόσφατα φαινόμενα καθυστερήσεων στις εκκαθαρίσεις, ελλείψεων ή αστοχιών στα δεδομένα μετρήσεων και γενικότερης επιχειρησιακής αβεβαιότητας δείχνουν πως οι παρεμβάσεις δεν μπορούν να είναι αποσπασματικές.
Το κρίσιμο είναι οι παρεμβάσεις να είναι συστηματικές και όχι αποσπασματικές, ενταγμένες σε ένα συνεκτικό πλάνο.
Απαιτείται ενίσχυση της ουδετερότητας στη λειτουργία της αγοράς, ουσιαστική αναβάθμιση των κρίσιμων συστημάτων, μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαχείριση και διάθεση των δεδομένων και ξεκάθαρη κατανομή κόστους και κινδύνων, ώστε οι συμμετέχοντες –και ιδιαίτερα οι προμηθευτές– να μην εκτίθενται σε κίνδυνο λόγω συστημικών προβλημάτων που δεν ελέγχουν και να μην αποθαρρύνεται η είσοδος νέων συμμετεχόντων.
Η θέση μας είναι καθαρή: οι αλλαγές πρέπει να υπηρετούν τη λειτουργικότητα της αγοράς και να προστατεύουν καταναλωτές και προμηθευτές από κινδύνους που δεν ελέγχουν.
Η στρατηγική μας θέση είναι ότι οι διορθώσεις πρέπει να εντάσσονται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα ενισχύσει τη βιωσιμότητα και την αξιοπιστία της αγοράς.
Ο Σ.Ε.Π.Η.Ε. θα συμβάλλει τεκμηριωμένα, υπεύθυνα και εποικοδομητικά, πάντα με πνεύμα συνεργασίας, ώστε η Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού να εξελιχθεί σε μια αγορά που αντανακλά τις ανάγκες της οικονομίας, των τεχνολογικών εξελίξεων και –κυρίως– των καταναλωτών.
