Σημαντική διάκριση για την Κύπρο και το Ινστιτούτο Κύπρου στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελεί η έγκριση του έργου Pharos CY για χρηματοδότηση από το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής και το EuroHPC Joint Undertaking (JU), στο πλαίσιο της πρόσκλησης AI Factory Antennas (HORIZON-EUROHPC-JU-2025-AIFA-01).
Η επιτυχία αυτή τοποθετεί τη χώρα μας στον πυρήνα της πανευρωπαϊκής προσπάθειας για την ανάπτυξη και διάχυση υπηρεσιών Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) υψηλής υπολογιστικής απόδοσης (HPC), συμβάλλοντας καθοριστικά στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ψηφιακή και τεχνολογική πρωτοπορία.
Το έργο Pharos CY και ο στόχος του AI Factory Antenna
Το πρόγραμμα AI Factory Antenna στοχεύει στη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού οικοσυστήματος τεχνητής νοημοσύνης, αξιοποιώντας τις δυνατότητες των υπερυπολογιστών για την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών σε καίριους τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, το Pharos CY θα λειτουργήσει ως το κυπριακό κέντρο τεχνητής νοημοσύνης υψηλής απόδοσης, παρέχοντας υποδομές, δεδομένα και εργαλεία για ερευνητές, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς.
Το έργο συντονίζεται και υλοποιείται από το Ερευνητικό Κέντρο Υπολογιστικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (CaSToRC) του Ινστιτούτου Κύπρου, ένα από τα κορυφαία ερευνητικά κέντρα της περιοχής στον τομέα της υπολογιστικής επιστήμης και της τεχνητής νοημοσύνης.
Ευρύ δίκτυο κυπριακών φορέων
Το Pharos CY υποστηρίζεται από ένα εκτεταμένο και πολυθεματικό δίκτυο συνεργατών, το οποίο περιλαμβάνει:
- Όλα τα Ερευνητικά Κέντρα Αριστείας της Κύπρου: biobank.cy (βιοϊατρική και γονιδιωματική), CARE-C (κλιματική αλλαγή και ατμοσφαιρικό περιβάλλον), CMMI (θαλάσσια και ναυτιλιακή καινοτομία), CYENS (έξυπνες πόλεις, τέχνη και κοινωνία), Eratosthenes (γεωπληροφορική και δορυφορικά δεδομένα), KIOS (έξυπνα δίκτυα και συστήματα), Phaethon (ηλιακή ενέργεια και αποθήκευση).
- Το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου
- Το Κυπριακό Ερευνητικό και Ακαδημαϊκό Δίκτυο (CYNET)
- Το Πανεπιστήμιο Κύπρου
- Το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ)
Η συμμετοχή όλων αυτών των φορέων διασφαλίζει τη διασύνδεση του έργου με κρίσιμους τομείς της κυπριακής κοινωνίας και οικονομίας , όπως η Υγεία, το Περιβάλλον, Ενέργεια, η Ναυτιλία, η Γεωργία, ο Πολιτισμός, η Γλώσσα και η Ψηφιακή Διακυβέρνηση.
Στρατηγική συνεργασία με την Ελλάδα
Το Pharos CY υλοποιείται σε στενή συνεργασία με το ελληνικό AI Factory “Pharos”, που φιλοξενείται στο Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (GRNET) και αξιοποιεί την υπερυπολογιστική υποδομή ΔΑΙΔΑΛΟΣ. Μέσα από το κοινό όραμα Κύπρου και Ελλάδας για την προώθηση της τεχνητής νοημοσύνης στην ελληνική γλώσσα και την ευρύτερη Νοτιοανατολική Ευρώπη, οι δύο πλευρές θα συνεργαστούν για την ανάπτυξη:
- Μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLMs) και ψηφιακών εργαλείων για την ελληνική γλώσσα
- Κοινών βάσεων δεδομένων και εφαρμογών AI με διαλειτουργικότητα
- Εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων, με στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου ελληνόγλωσσου οικοσυστήματος τεχνητής νοημοσύνης.
Οφέλη για την Kυπριακή κοινωνία
Το Pharos CY δημιουργεί νέες δυνατότητες για:
- Μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις, που θα μπορούν να ενσωματώσουν λύσεις AI σε προϊόντα και υπηρεσίες.
- Ερευνητές, φοιτητές και μηχανικούς, που θα αποκτήσουν πρόσβαση σε προηγμένες υποδομές και εξειδικευμένα δεδομένα.
- Δημόσιους οργανισμούς και φορείς, που θα μπορούν να αξιοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη για την ανάπτυξη έξυπνων υπηρεσιών σε τομείς όπως η Υγεία, η Βιωσιμότητα, η Γλώσσα και η Πολιτιστική Κληρονομιά.
Η επιλογή του Pharos CY από το EuroHPC JU αποτελεί αναγνώριση της ερευνητικής αριστείας της Κύπρου και του ηγετικού ρόλου του Ινστιτούτου Κύπρου στη νέα εποχή της υπολογιστικά ενισχυμένης τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη.