Σε νέα εποχή εισήλθε από την Τετάρτη (1/10) η αγορά ενέργειας στην Κύπρο, με την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ), στην οποία, σε πρώτο στάδιο, έχουν ενταχθεί 17 συμμετέχοντες.
Πρόκειται ουσιαστικά για το πρώτο βήμα για έναν υγιή ανταγωνισμό στην αγορά ενέργειας, αφού μέσω της λειτουργίας της ΑΑΗ αναμένεται να εξαλειφθούν οι στρεβλώσεις που υπήρχαν κατά τη μεταβατική περίοδο, προσφέροντας στους καταναλωτές τη δυνατότητα να επιλέγουν τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες τους.
Σημειώνεται πως τα οφέλη για τους καταναλωτές-κυρίως- παρότι δεν θα φανούν άμεσα, εκτιμάται ότι θα είναι αρκετά σημαντικά, αφού οι επιλογές των καταναλωτών αυξάνονται και μπορούν από χθες να επιλέξουν ελεύθερα τον προμηθευτή και τη διατίμηση που ανταποκρίνεται καλύτερα στις δικές τους ανάγκες.
- Διαβάστε επίσης: Επίσημη πρώτη για την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού-«Πρέπει να μειωθεί το κόστος για τον καταναλωτή», διαμηνύει ο Παπαναστασίου
- Διαβάστε επίσης: Έτοιμη να ανταποκριθεί στο άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού η ΑΗΚ-«Ασφαλής και αδιάληπτη παροχή ηλεκτρισμού»
Μιλώντας στο InBusinessNews ο Διευθυντής Λειτουργίας Αγοράς Ηλεκτρισμού του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), Κωνσταντίνος Βαρνάβας, εξήγησε αρχικά ότι η αγορά ηλεκτρισμού είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο παραγωγοί πωλούν και οι προμηθευτές αγοράζουν ενέργειας, πληρώνουν τέλη για τις υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος και ωφελείας και εκκαθαρίζονται για την ενέργεια που εγχύουν ή απορροφούν από το ηλεκτρικό σύστημα, σύμφωνα πάντα με τις μετρήσεις τους.
Σύμφωνα με τον κ. Βαρνάβα, οι καταναλωτές και οι αυτοπαραγωγοί συμμετέχουν έμμεσα στην αγορά ηλεκτρισμού, μέσω των προμηθευτών τους, ως ενεργοί πελάτες ή ως μέλη ενεργειακών κοινοτήτων.
Υπογράμμισε, ακόμη, πως οι συμμετέχοντες στην αγορά, αφού εξασφαλίσουν την κατάλληλη άδεια από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), αποκτούν διάφορες ιδιότητες με τις πιο σημαντικές να είναι Παραγωγοί ή Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης ΑΠΕ ή Παραγωγοί ΑΠΕ για την παραγωγή και πώληση ενέργειας και Προμηθευτές για την αγορά ενέργειας και την μεταπώληση της σε καταναλωτές (τελικούς πελάτες) στη λιανική αγορά.
Οι τρεις επιμέρους αγορές
Κληθείς να διευκρινίσει τις πιο πάνω αναφορές, ο κ. Βαρνάβα επεσήμανε ότι ουσιαστικά η αγορά ηλεκτρισμού περιλαμβάνει τρεις επιμέρους αγορές, με διαφορετικό σκοπό.
Όπως εξήγησε, η μία είναι η Προθεσμιακή Αγορά, στην οποία οι συμμετέχοντες συνάπτουν διμερείς συμβάσεις σε τιμές και όρους που καθορίζουν οι ίδιοι, ενώ η δεύτερη είναι η Προημερήσια Αγορά, στην οποία οι προμηθευτές θα συμπληρώσουν την ενέργεια που έχουν αγοράσει προθεσμιακά για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση των πελατών τους για την επόμενη μέρα.
Αφού διευκρίνισε, επίσης, ότι οι προσφορές πώλησης υποβάλλονται για κάθε μισή ώρα, υπέδειξε πως η ακριβότερη προσφορά πώλησης καθορίζει την τιμή στην οποία όλες οι προσφορές πληρώνονται (οριακή τιμή).
- Διαβάστε επίσης: «Αρχή μιας νέας εποχής το άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού»-Ο κύριος στόχος της Κυβέρνησης
- Διαβάστε επίσης: Γιώργος Χρυσοχός: Το μεγάλο στοίχημα για την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού και πού θα κριθεί η επιτυχία της
Όσον αφορά την τρίτη επιμέρους αγορά, ο κ. Βαρνάβα είπε ότι αυτή είναι η Αγορά Εξισορρόπησης Πραγματικού Χρόνου, η οποία θα λειτουργεί σε 24ωρη βάση και στην οποία ο ΔΣΜΚ, ως διαχειριστής του συστήματος, θα αποδέχεται προσφορές από συμμετέχοντες για αύξηση της παραγωγής ή της κατανάλωσης, ώστε να εξισορροπούνται συνεχώς και το ηλεκτρικό σύστημα να λειτουργεί με ασφάλεια, υπογραμμίζοντας πως οι προσφορές θα κατατίθενται την προηγούμενη ημέρα μέχρι τις 16.00.
Οι διαφορές μεταβατικής ρύθμισης και ανταγωνιστικής αγοράς
Ερωτηθείς για τις διαφορές ανάμεσα στη Μεταβατική Ρύθμιση που ίσχυε μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου και της Ανταγωνιστικής Αγορά που τέθηκε σε λειτουργία την Τετάρτη, ο Διευθυντής Λειτουργίας Αγοράς Ηλεκτρισμού του ΔΣΜΚ, υπενθύμισε πως στη Μεταβατική Ρύθμιση η περίοδος εκκαθάρισης είναι ένας μήνας ενώ στην Ανταγωνιστική Αγορά είναι μισή ώρα.
Επίσης, συνέχισε, στη Μεταβατική Ρύθμιση οι τιμές είναι ομοιόμορφες για όλη τη διάρκεια του μήνα και δεν αναγνωρίζεται δηλαδή η διαφορετική αξία της ενέργειας με τη διακύμανση της προσφοράς και της ζήτησης, ενώ οι παραγωγοί και οι προμηθευτές δεν είναι υπεύθυνοι για την εξισορρόπηση της ενέργειας τους κάθε μισή ώρα.
Τα οφέλη και οι αυξημένες επιλογές
Ως προς τα οφέλη από τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού ο κ. Βαρνάβα αφού ξεκαθάρισε ότι «τα οφέλη της ανταγωνιστικής αγοράς στους καταναλωτές δεν θα φανούν από την πρώτη ημέρα της λειτουργίας της», τόνισε πως η αγορά είναι απαραίτητο στοιχείο για μια σειρά άλλων ενεργειών που θα αποβούν σε όφελος των καταναλωτών.
Ειδικότερα και σε σχέση με τους προμηθευτές, ανέφερε πως αυτοί λαμβάνοντας τα σήματα των τιμών της χονδρικής αγοράς και με τους κατάλληλους μετρητές κατανάλωσης, θα μπορούν να δομήσουν τις διατιμήσεις για τους πελάτες τους, προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους.
Επεσήμανε, δε, πως ο ανταγωνισμός μεταξύ των προμηθευτών θα φέρει διατιμήσεις με πολλαπλές επιλογές στους καταναλωτές, όπως σταθερή διατίμηση, διατίμηση με αναπροσαρμογή τιμής καυσίμων, δυναμική διατίμηση όπου ο πελάτης θα πληρώνει ανάλογα με την τιμή της χονδρικής αγοράς, κ.ά..
Ως εκ τούτου, τόνισε, «οι επιλογές των καταναλωτών αυξάνονται και μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα τον προμηθευτή και τη διατίμηση που ανταποκρίνεται καλύτερα στις δικές τους ανάγκες».
«Μέσω των διατιμήσεων των προμηθευτών και με τους κατάλληλους μετρητές κατανάλωσης που καταγράφουν την κατανάλωση κάθε μισή ώρα, όπως είναι οι έξυπνοι μετρητές, μπορούν να δομηθούν διατιμήσεις που να αντικατοπτρίζουν τις τιμές της ανταγωνιστικής αγοράς (χονδρική αγορά) στην κατανάλωση (λιανική αγορά)», εξήγησε περαιτέρω, σημειώνοντας πως «οι καταναλωτές τότε θα μπορούν να αλλάξουν την ώρα που καταναλώνουν ενέργεια ώστε να εκμεταλλευτούν χαμηλές τιμές στην ανταγωνιστική αγορά».
Πέραν των πιο πάνω, συμπλήρωσε ο κ. Βαρνάβα, «οι καταναλωτές που διαθέτουν τη δική τους παραγωγή είτε μεμονωμένα, ως ενεργοί πελάτες είτε ‘συνεργατικά’ ως ενεργειακές κοινότητες μπορούν επίσης να συμμετέχουν έμμεσα στην αγορά».
«Η ενίσχυση της θέσης του καταναλωτή (consumer empowerment) αποτελεί βασικό στοιχείο του ενεργειακού μοντέλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ακολουθεί και η Κύπρος», διεμήνυσε.
Επιπρόσθετα, είπε, «οι επενδυτές, αναλύοντας τις ευκαιρίες που προσφέρει η διαφοροποίηση των τιμών, θα προβούν στις κατάλληλες επενδύσεις, όπως για παράδειγμα την αποθήκευση, αφού θα μπορούν να αγοράζουν φθηνά σε ώρες ψηλής παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές και να πωλούν ακριβότερα σε ώρες ψηλής ζήτησης».
Με 17 συμμετέχοντες
Ερωτηθείς για τον αριθμό των συμμετεχόντων στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού Διευθυντής Λειτουργίας Αγοράς Ηλεκτρισμού του ΔΣΜΚ είπε ότι σε πρώτο στάδιο, έχουν ενταχθεί στην αγορά ηλεκτρισμού 17 συμμετέχοντες, εκ των οποίων δύο είναι Παραγωγοί -ο ένας εξ αυτών με «εικονική μονάδα», με ισχύ μικρότερη από 5 MW-, δέκα είναι Προμηθευτές, εννέα Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης ΑΠΕ και τρεις Παραγωγοί ΑΠΕ.
Όσον αφορά την ΑΗΚ, ο κ. Βαρνάβα είπε πως η ΑΗΚ Παραγωγή και η ΑΗΚ Προμήθεια είναι δύο από τους Συμμετέχοντες στην ΑΑΗ και σημείωσε πως και για τις δύο αυτές δραστηριότητες της ΑΗΚ «θα ισχύουν ειδικές ρυθμίσεις και περιορισμοί επειδή κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά».
Σύμφωνα, τέλος, με τον κ. Βαρνάβα, οι πλείστοι από τους συμμετέχοντες στην Ανταγωνιστική Αγορά δραστηριοποιούνται ήδη στη Μεταβατική Ρύθμιση της Αγοράς Ηλεκτρισμού που λειτουργεί από το 2021 και στην οποία εμπορεύεται περίπου το 10% της συνολικής παραγωγής και κατανάλωσης.
ΣΑΗ: Πρώτο βήμα για υγιή ανταγωνισμό το άνοιγμα ΑΑΗ
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Σύνδεσμος Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΣΑΗ) με αφορμή το άνοιγμα της ΑΑΗ τονίζει ότι αποτελεί το πρώτο βήμα για έναν πραγματικά υγιή ανταγωνισμό στην αγορά ενέργειας στην Κύπρο.
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του, «με τη λειτουργία της αναμένεται να εξαλειφθούν οι στρεβλώσεις που υπήρχαν κατά τη μεταβατική περίοδο, προσφέροντας στους καταναλωτές το αυτονόητο: τη δυνατότητα να επιλέγουν τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες τους».
Προσθέτει ότι η ενεργοποίηση της αγοράς θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό και θα προάγει την καινοτομία, δημιουργώντας ταυτόχρονα συνθήκες διαφάνειας και βελτίωσης της ποιότητας στις παρεχόμενες υπηρεσίες.
«Οι ανεξάρτητοι προμηθευτές αποκτούν πλέον τη δυνατότητα να διαμορφώνουν το δικό τους ενεργειακό μείγμα, συνδυάζοντας συμβατική παραγωγή με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Αυτό τους επιτρέπει να προσφέρουν ευέλικτα τιμολόγια, με χαμηλότερες χρεώσεις κατά τις ώρες αυξημένης παραγωγής από ΑΠΕ και υψηλότερες τις βραδινές ώρες», υποδεικνύει περαιτέρω σημειώνοντας ότι «με αυτόν τον τρόπο, ενθαρρύνεται η κατανάλωση ενέργειας όταν υπάρχει αφθονία πράσινης παραγωγής, επιτυγχάνεται καλύτερη ισορροπία μεταξύ ζήτησης και προσφοράς, περιορίζονται οι περικοπές ΑΠΕ και, τελικά, μειώνεται το συνολικό κόστος ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές».
- Διαβάστε επίσης: ΣΑΗ: Η μεγάλη σημασία του ανοίγματος της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού-Το πρώτο βήμα και τι απαιτείται
Την ίδια ώρα, ο ΣΑΗ τονίζει ότι η ΑΑΗ δεν αποτελεί από μόνη της την απάντηση στην αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους, υπογραμμίζοντας πως «για να πετύχουμε τη σωστή μετάβαση, απαιτείται θεσμική σταθερότητα, διαφάνεια και επαρκής χρόνος προσαρμογής».
«Γι’ αυτό και η επιτυχία της δεν θα κριθεί αποκλειστικά από την έναρξή της, αλλά από το κατά πόσο θα εφαρμοστούν όλες οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα στον τόπο μας, συμπεριλαμβανομένης της έλευσης του φυσικού αερίου, της αναβάθμισης του δικτύου και της υλοποίησης έργων αποθήκευσης. Γιατί μόνο κατά αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να διασφαλιστεί ο πλήρης ανταγωνισμός, να ενισχυθεί η λειτουργία της αγοράς και να αξιολογηθεί αντικειμενικά η συνεισφορά της στη μείωση των τιμών του ηλεκτρισμού, που είναι το ζητούμενο όχι μόνο της πολιτείας, αλλά και των ιδιωτών παραγωγών και προμηθευτών», επισημαίνει.
Καταληκτικά ο Σύνδεσμος τονίζει πως «η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων», υπογραμμίζοντας ότι παραμένει σταθερά προσηλωμένος στη δέσμευσή του να λειτουργεί ως αξιόπιστος και θεσμικός εταίρος, συμβάλλοντας ενεργά στη διαμόρφωση μιας συνεκτικής, σταθερής και μακροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγικής για τη χώρα μας.
