Αύξηση των λειτουργικών δαπανών, των αναπτυξιακών δαπανών, αλλά και των κοινωνικών παροχών παρατηρείται στον προϋπολογισμό του 2026, ενώ έντονο είναι το στίγμα της διάθεσης μείωσης του δημόσιου χρέους, με το 21% των δαπανών να προορίζεται για αυτή την κατεύθυνση, με βάση την παρουσίαση του Υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού για τον προϋπολογισμό, τη Δευτέρα στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Ο κ. Κεραυνός χαρακτήρισε τον προϋπολογισμό «ισορροπημένο, αναπτυξιακό, με σημαντικό το στίγμα της κοινωνικής συνοχής και της κοινωνικής πολιτικής».
Εκτιμήσεις και προβλέψεις για την οικονομία
Σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα παραμένουν θετικές, με σημαντικό, ωστόσο, βαθμό αβεβαιότητας.
Για το 2025 ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται στο 3,1%. Για το 2026 ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να κυμανθεί στο ίδιο επίπεδο (3,1%), ενώ τα έτη 2027 και 2028 αναμένεται να κυμανθεί στο 3% και 2,9% αντίστοιχα.
Ο ρυθμός πληθωρισμού εκτιμάται για το 2025 μόλις στο 0,2%, ενώ για το 2026 προβλέπεται να κυμανθεί στο 2,5%, για να πέσει το 2027 και 2028 στο 2%.
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να παραμείνει γύρω στο 4,6% το 2026 και 2027, όσο εκτιμάται ότι θα είναι και το 2025, ενώ μικρή περαιτέρω μείωση αναμένεται το 2028 στο 4,5%.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις προκαταρκτικές προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών, το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης για το 2025 αναμένεται να παραμείνει πλεονασματικό, γύρω στο 3,7% (2024: 4,3%). Το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2025 εκτιμάται στο 5% του ΑΕΠ για το 2025, από 5,5% το 2024.
Για την περίοδο 2026-2028 το Υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα παραμείνει πλεονασματικό, γύρω στο 3,4% του ΑΕΠ.
Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, παραμένει η πτωτική πορεία του, με μεσοπρόθεσμο στόχο τη μείωση στο 43,6% μέχρι το τέλος του 2028. Σύμφωνα με το Υπουργείο, στο τέλος του 2025 το δημόσιο χρέος αναμένεται να πέσει κάτω από τον στόχο του 60%, στο 57,9%. Το 2026 προβλέπεται περαιτέρω μείωση στο 52,9%, το 2027 στο 48,7%, για να φτάσει το 43,6% το τέλος του 2028.
Προϋπολογισμός 2026
Τη Δευτέρα, μετά την έγκριση του προϋπολογισμού από το Υπουργικό Συμβούλιο, ο Υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, ανέφερε ότι ο προϋπολογισμός του 2026 είναι πλεονασματικός και ανέρχεται σε €10,7 δις, εξαιρουμένων των δαπανών για τα τοκοχρεολύσια.
Συγκεκριμένα, τα έσοδα για το 2026 υπολογίζονται συνολικά σε €12.681.631.000, ενώ οι δαπάνες σε €10.779.960.000. Στις δαπάνες υπολογίζονται επιπλέον €2.274.500.000 για αποπληρωμές δανείων, καθώς και €665.200.000 για τόκους, με το συνολικό ποσό δαπανών να ανέρχεται σε €13.719.660.000.
Έσοδα
Στο συνολικό ποσό εσόδων €12,68 δις υπολογίζονται έσοδα από άμεση φορολογία στα €4,05 δις, από έμμεση φορολογία στα €4,55 δις, από πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών στα €683 εκατ., από ενοίκια, δικαιώματα και άλλοι πρόσοδοι στα €237 εκατ. και από μεταβιβάσεις €100,4 εκατ.
Επιπλέον, προβλέπονται χρηματοδοτικά έσοδα ύψους €2,88 δις
Δαπάνες
Κεντρική θέση στις δαπάνες του προϋπολογισμού καταλαμβάνει η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, καθώς αφιερώνεται το 21% των δαπανών προς αυτή την κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, αναμένεται η αποπληρωμή €2,1 δις δανείων εξωτερικού, €71 εκατ. δανείων εσωτερικού και €665 εκατ. για τόκους.
Επιπλέον, στα έξοδα του 2026 προβλέπονται λειτουργικές δαπάνες €3,77 δις, μεταβιβάσεις €4,22 δις, συγχρηματοδοτούμενα έργα ύψους €547 εκατ. και έργα υπό κατασκευή ύψους €408 εκατ.
Οι λειτουργικές δαπάνες είναι αυξημένες κατά 11,8% σε σχέση με το 2025 και καταλαμβάνουν το 11,5% του προϋπολογισμού. Σύμφωνα με το Υπουργείο, η αύξηση οφείλεται κυρίως σε αυξήσεις στο κονδύλι της αγοράς ύδατος κατά €26,1 εκατ., στις πρόνοιες για δαπάνες άμυνας και αστυνόμευσης κατά €31,1 εκατ. και στις πρόνοιες για δαπάνες για τη διοργάνωση της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. κατά €6 εκατ., ενώ προβλέπεται και αύξηση στις δαπάνες για εκπαίδευση προσωπικού κατά €16,1 εκατ.
Εξάλλου, οι δαπάνες προσωπικού ανέρχονται στο 27,5% του κρατικού προϋπολογισμού. Το Υπουργείο υπογραμμίζει ότι το 2026 επιτυγχάνεται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά μείωση θέσεων κατά 14. Συγκεκριμένα, θα δημιουργηθούν 458 θέσεις, ενώ καταργούνται 472.
Όπως σημειώνει το Υπουργείο, η απασχόληση στη Δημόσια Υπηρεσία είναι μειωμένη κατά 1.963 άτομα σε σύγκριση με το 2012, ενώ αν αφαιρεθούν και όσοι είναι αποσπασμένοι στον ΟΚΥΠΥ η μείωση ανέρχεται σε 5.883 άτομα.
Ωστόσο, σημειώνεται ότι την ίδια ώρα η απασχόληση στην Εκπαίδευση αυξήθηκε την ίδια περίοδο κατά 3.752 άτομα, σε σύγκριση με το 2012.
Όσον αφορά τις μεταβιβάσεις, αυτές είναι αυξημένες κατά 5,2% το 2026 σε σχέση με το 2025, καταλαμβάνοντας το 30,8% του προϋπολογισμού, καθώς προβλέπεται αύξηση 6,7% στις κοινωνικές παροχές, που ανέρχονται σε €2,3 δις
Επιπλέον, στις μεταβιβάσεις περιλαμβάνονται η συνεισφορά του δημοσίου στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στο ΓεΣΥ που ανέρχεται σε €1,6 δις, αυξημένη κατά €163,4 εκατ., η συνεισφορά της Κυπριακής Δημοκρατίας στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. στα €294,1 εκατ., οι χορηγίες προς κρατικούς οργανισμούς δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, περιλαμβανομένων και των πανεπιστημίων, ύψους €231,6 εκατ. και οι χορηγίες στις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης στα €147 εκατ.
Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες σημείωσαν μικρή μείωση κατά 2,6% και θα ανέλθουν στα €580 εκατ.
Κύρια έργα υποδομής
Το Υπουργείο Οικονομικών κοινοποίησε, επίσης, πίνακα με τα κυριότερα έργα υποδομής, τα οποία είτε βρίσκονται σε εξέλιξη, είτε προγραμματίζεται η έναρξή τους εντός του2026 και για τα οποία περιλαμβάνονται πιστώσεις στον προϋπολογισμό του 2026 και στο ΜΔΠ 2026-2028.
Με βάση το συνολικό τους κόστος, το ακριβότερο έργο που περιλαμβάνεται είναι το νέο Κυπριακό Μουσείο, με κόστος €145,7 εκατ. Ακολουθεί το Σχέδιο «ΚτίΖΩ» με €130 εκατ., ο δρόμος Δένειας-Ακακίου-Αστρομερίτη με κόστος €129,7 εκατ. και η ανέγερση του Δικαστικού Μεγάρου Λευκωσίας με €119 εκατ.
Στα κυριότερα έργα περιλαμβάνεται, επίσης, η α’ φάση της κατασκευής του δρόμου Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς, η ανέγερση του κτηρίου του Γενικού Χημείου, η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Αστρομερίτη-Ευρύχου, ο δρόμος Λευκωσίας-Παλαιχωρίου-Αγρού, το νέο κτήριο των Φυλακών, η βελτίωση της Τσερίου και άλλων δρόμων, το Κτηματολόγιο, η ανέγερση κτηρίου Κρατικού Αρχείου, σχολικά κτήρια και η δημιουργία ελικοδρομίου στην περιοχή Σολέας-Μαραθάσας.
Το συνολικό κόστος των κυριότερων προβλεπόμενων έργων υποδομής ανέρχεται σε €1,1 δις.
Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, ούτε τα έργα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ενδεικτικά σε αυτά περιλαμβάνονται έργα βιώσιμης αστικής κινητικότητας ύψους €56,6 εκατ., η ανέγερση της Τεχνικής Σχολής Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα (€36,5 εκατ.), η φάση Β3 του δρόμου Λευκωσίας-Παλαιχωρίου (€35,6 εκατ.), το Σχέδιο «Εξοικονομώ-Αναβαθμίζω» για κατοικίες (€30 εκατ.), σχέδιο για δημιουργία δομών για παιδιά, εφήβους και ενήλικες (€17,7 εκατ.), το ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα για το Τμήμα Φορολογίας (€16,4 εκατ.) και το σχέδιο επιδότησης αναβάθμισης ιατρικού εξοπλισμού των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων (€5,9 εκατ.).
