Δ. Βάκης: Stress test για τις ΜμΕ

Καθοριστική είναι η συμβολή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) στην προστιθέμενη αξία της κυπριακής οικονομίας, σύμφωνα με τον Δημήτρη Βάκη, Διοικητικό Σύμβουλο και Επικεφαλής ΜμΕ της KPMG Κύπρου. Ωστόσο, σημειώνει, τα τελευταία χρόνια πολλές μετατρέπονται σε επιχειρήσεις «ζόμπι», δηλαδή σε εταιρείες που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους αλλά ούτε και διαφαίνεται να έχουν προοπτική ως προς τη βιωσιμότητά τους.

Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) στο ΑΕΠ της Κύπρου; Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αποτελούν τη ραχοκοκαλιά και συμβάλλουν καθοριστικά στην προστιθέμενη αξία της τοπικής οικονομίας καθώς και στη συνολική απασχόληση. Ως η κινητήριος δύναμη της οικονομίας, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συνεισφέροντας ουσιαστικά στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας, ενώ εξασφαλίζουν κοινωνική σταθερότητα.

Σε ποιους τομείς θα πρέπει να επενδύσουν ή να στοχεύσουν, έτσι ώστε να αναδείξουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα στο ευρύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον;
Πέρα από την επένδυση στην προσαρμογή της εφοδιαστικής τους αλυσίδας και στην ανάπτυξη υποδομών για διαδικτυακή εξυπηρέτηση, οι ΜμΕ πρέπει να διατηρούν πρόσβαση σε έγκαιρη και έγκυρη χρηματοοικονομική πληροφόρηση για ρεαλιστική αξιολόγηση της εκάστοτε κατάστασης της θέσης τους και της αγοράς. Επιπλέον, σε επίπεδο πελατών απαιτείται εγρήγορση, ευελιξία, προσαρμοστικότητα και ταχύτητα. Αυτά τα στοιχεία διασφαλίζουν, ως ένα βαθμό, επιχειρησιακή ανθεκτικότητα και διατήρηση της στενής σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ επιχείρησης και πελάτη. Επιπρόσθετα, οι εταιρείες προτρέπονται να προσαρμόζουν και να αναβαθμίζουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, βελτιώνοντας συνεχώς την ποιότητα της εμπειρίας του πελάτη. Πλέον οι επιχειρήσεις πρέπει να σφυρηλατούν ευέλικτες στρατηγικές. Αν δεν υπάρχει η εξειδίκευση για κάτι τέτοιο εσωτερικά, μια επιχείρηση μπορεί να επιλέξει τη λύση της ανάθεσης υπηρεσιών (outsourcing). Στο νησί μας δραστηριοποιούνται αξιόλογοι πάροχοι συμβουλευτικών υπηρεσιών, οι οποίοι προσφέρουν εκείνη την τεχνογνωσία και εξειδίκευση που αναζητούν οι επιχειρήσεις σήμερα, ούτως ώστε να βελτιώσουν τις προοπτικές τους και να ενισχύσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα.

Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζουν οι ΜμΕ εν καιρώ πανδημίας και σε ποια επιχειρησιακά μοντέλα θα πρέπει να στραφούν μετά την πανδημία;
Η κυριότερη δοκιμασία για τις ΜμΕ είναι η εξασφάλιση άμεσων πηγών συνεχούς και επαρκούς ρευστότητας για συνέχιση των εργασιών τους. Συνεπώς, η προτεραιότητα της κάθε επιχείρησης πρέπει να είναι η λήψη μέτρων για τη συνετή διαχείριση και τον ενδελεχή προγραμματισμό και σχεδιασμό σε ό,τι αφορά τα ρευστά διαθέσιμά της.Πέρα από τα αυτονόητα, που είναι η αυξημένη επαγρύπνηση σε θέματα ασφάλειας και υγείας του προσωπικού τους, καθώς και η διαφύλαξη των σχέσεων με τους πελάτες, μια άλλη σημαντική πρόκληση για τις ΜμΕ είναι να επιταχύνουν το πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού τους και να προχωρήσουν σε αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρουν, ώστε αυτές να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του νέου περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, η κάθε επιχείρηση πρέπει να επανεξετάσει το επιχειρηματικό της μοντέλο, με άλλα λόγια να προχωρήσει σε αντικειμενική κριτική εξέταση και αξιολόγηση των δομών, των διαδικασιών και των προϊόντων/υπηρεσιών που προσφέρει. Η επιτυχής διαμόρφωση και η ευελιξία του επιχειρηματικού μοντέλου, προκειμένου να προσαρμόζεται στις εξελίξεις της αγοράς στη μετά τον Covid-19 εποχή, είναι πρωταρχικής σημασίας για τη βιωσιμότητα κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.                         

Τι θα πρέπει να περιλαμβάνει ο σχεδιασμός ενός επιχειρηματικού μοντέλου;                                                    
Ο στρατηγικός σχεδιασμός ενός επιχειρηματικού μοντέλου ανεξαρτήτως του μεγέθους μιας επιχείρησης, πρέπει να περιλαμβάνει τους ακόλουθους τομείς:

• προσφερόμενες υπηρεσίες και προϊόντα
• σχέσεις και επικοινωνία με τους κύριους πελάτες και προμηθευτές
• κανάλια διανομής, προώθησης προϊόντων και προμήθειας πρώτων υλών
• στρατηγική μάρκετινγκ και επικοινωνίας
• διαθεσιμότητα προσωπικού και απαιτούμενων δεξιοτήτων
• χρήση τεχνολογίας, ηλεκτρονικό εμπόριο, ψηφιακή στρατηγική. Το διαδίκτυο πρέπει να βρίσκεται στον πυρήνα κάθε στρατηγικής.

Ποιες λύσεις πρέπει να υιοθετήσουν οι ΜμΕ για να αντεπεξέλθουν στις νέες συνθήκες που επέφερε η πανδημία αλλά και στα νέα δεδομένα της παγκόσμιας αγοράς;
Είναι απαραίτητο όλες οι επιχειρήσεις να αξιολογήσουν τα οικονομικά και επιχειρηματικά τους μοντέλα και να πάρουν εκείνες τις αποφάσεις που σε πρώτο στάδιο θα τους επιτρέψουν να διαχειριστούν τις προκλήσεις και σε δεύτερο να αναδιοργανωθούν, ώστε να μπουν σε μια προσαρμοσμένη πορεία ανάπτυξης. Σήμερα καλούνται να λειτουργήσουν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, οπόταν αποτελεί αναγκαιότητα η εγρήγορση και η ικανότητα τάχιστης προσαρμογής, όπως η πιθανή σημαντική μείωση του κόστους λειτουργίας, αλλά και αντίθετα, η σημαντική και γρήγορη επέκταση στις εργασίες εκεί που η αγορά προσφέρει ευκαιρίες. Χρειάζεται να αξιολογήσουν τις εσωτερικές διαδικασίες τους, ώστε να μειώσουν μη παραγωγικές δαπάνες, να ολοκληρώσουν τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, καθώς και να προσαρμόσουν το μοντέλο χρηματοδότησης τους, με γνώμονα τη διασφάλιση της ρευστότητάς τους και την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών τους. Από εκεί και πέρα, είναι απαραίτητο να επανεξεταστεί το πελατολόγιο, εφόσον οι συνήθειες των καταναλωτών έχουν αλλάξει. Το ίδιο συμβαίνει και με επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με το εξωτερικό, εφόσον είναι απαραίτητο να αξιολογήσουν την κατάσταση στις αγορές που δραστηριοποιούνταν και να αναζητήσουν νέες ευκαιρίες, ακόμα και νέους προορισμούς.

Τελικά, καλό είναι να υπάρχουν τόσες πολλές μικρές επιχειρήσεις στην κυπριακή οικονομία;
Όπως προαναφέρθηκε, οι ΜμΕ συνεισφέρουν σημαντικά στο ΑΕΠ της χώρας, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε πολλές να μετατρέπονται σε επιχειρήσεις «ζόμπι», δηλαδή σε εταιρείες που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους, αλλά ούτε και διαφαίνεται να έχουν προοπτική βελτίωσης της βιωσιμότητάς τους. Η διαιώνιση των επιχειρήσεων «ζόμπι» αποτελεί τροχοπέδη στο σύνολο της οικονομίας και της μελλοντικής ανάπτυξης, αφού επηρεάζει αρνητικά ολόκληρη την οικονομική αλυσίδα. Επειδή το φαινόμενο αυτό είναι συστημικό, η KPMG Κύπρου παραμένει αρωγός της πολιτείας στο να τεθούν οι βάσεις για άμβλυνση των παραγόντων που μετατρέπουν ΜμΕ σε επιχειρήσεις «ζόμπι». Εν κατακλείδι, θεωρώ θεμιτή την ύπαρξη πολλών μικρών υγιών επιχειρήσεων και πιστεύω ότι πολλές μπορούν να επεκταθούν, προσφέροντας υπηρεσίες και προϊόντα διαδικτυακά τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.