Στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα η ηλεκτρική διασύνδεση και κάπου στο... μέλλον η ολοκλήρωση του τερματικού

Σε θολά και εν πολλοίς αχαρτογράφητα νερά εξακολουθούν να βρίσκονται δύο μεγάλα ενεργειακά έργα για την Κυπριακή Δημοκρατία, αυτά του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό και της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας, αφού αυτή τη στιγμή ουδείς από τους αρμοδίους μπορεί με βεβαιότητα να πει πότε -και αν-αυτά θα ολοκληρωθούν.

Σε ό,τι αφορά το έργο στο Βασιλικό, παρότι αναμένεται ότι εντός του φθινοπώρου-Σεπτέμβριο με Οκτώβριο-το πλοίο «Προμηθέας» θα πιστοποιηθεί ως πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης φυσικού αερίου (FSRU) και θα παραδοθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία, δεν έχει ξεκαθαρίσει μέχρι στιγμής πότε θα ολοκληρωθούν τα έργα κατασκευής του χερσαίου μέρους και της προβλήτας, προκειμένου ο «Προμηθέας» να μπορεί να δέσει και να τεθεί σε πλήρη λειτουργία.

Όσον αφορά δε το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, παρότι το γεωπολιτικό ρίσκο δεν έχει επιλυθεί και παρατηρείται στασιμότητα στην έρευνα βυθού, η οποία κρίνεται σημαντική για την πόντιση του καλωδίου, η παραγωγή του καλωδίου συνεχίζεται, με τον ΑΔΜΗΕ να ερμηνεύει το γεγονός αυτό ως μη διακοπή του έργου και να έχει βάσει της θέσης του αυτής υποβάλει αίτημα για καταβολή των πρώτων 25 εκατομμυρίων ευρώ από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Η υφιστάμενη εικόνα γύρω από τα δύο έργα αποτυπώθηκε κατά τη χθεσινή συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας στην παρουσία του αρμόδιου Υπουργού, Γιώργου Παπαναστασίου, και στελεχών της ΡΑΕΚ, της ΔΕΦΑ και της ΕΤΥΦΑ, καθώς και διαφόρων παραγόντων του τομέα της ενέργειας.

Η συζήτηση σε κάποια σημεία ήταν έντονη, με την Κυβέρνηση να δέχεται επικρίσεις για τους χειρισμούς της και τον Γιώργο Παπαναστασίου να αντικρούει τα πυρά, στέλνοντας το μήνυμα ότι καταβάλλεται προσπάθεια για την όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείριση των δύο αυτών «καυτών» ζητημάτων.

• Διαβάστε εδώ: Θέατρο του παραλόγου η ηλεκτρική διασύνδεση-Πλήρης στασιμότητα, αλλά το έργο «συνεχίζεται» και θέλει χρήμα ο ΑΔΜΗΕ
• Διαβάστε εδώ: Τι λείπει και πότε αναμένεται να γίνει FSRU o «Προμηθέας»-Πόσα στοιχίζει τον μήνα η παραμονή του στη Μαλαισία

Πού βρίσκεται και πώς προχωρά το τερματικό στο Βασιλικό

Όσον αφορά το τερματικό, υπενθυμίζεται ότι το εργό αποτελείται από τρία μέρη. Την πλωτή μονάδα επαναεριοποίησης φυσικού αερίου (FSRU)- δηλαδή το πλοίο «Προμηθέας»-, τις χερσαίες υποδομές και την προβλήτα.

Όπως προκύπτει από τα όσα λέχθηκαν χθες στην Βουλή, σε ό,τι αφορά το πλοίο «Προμηθέας», τα δεδομένα αυτή την στιγμή έχουν ως έξης:

Πρώτο: Το πλοίο βρίσκεται αγκυροβολημένο στην Μαλαισία, έχοντας ως εκκρεμότητα την πιστοποίησή του ως πλωτή μονάδα (FSRU).

Δεύτερο: Το κόστος παραμονής του πλοίου στην Μαλαισία ανερχόταν μέχρι τον Μάιο στα 345.000 δολάρια τον μήνα συν περίπου 5.000 δολάρια για το αγκυροβόλιο, ενώ από τον Ιούνιο μειώθηκε κατά 47.000 δολάρια.

Τρίτο: Για να πιστοποιηθεί ως πλωτή μονάδα θα πρέπει να παραληφθούν τα δύο εξαρτήματα τα οποία δεν τοποθετήθηκαν στο πλοίο από την κινεζική εταιρεία που το κατασκεύασε. Πρόκειται για σύστημα βαλβίδων που σχετίζεται με την υγροποίηση του φυσικού αερίου, καθώς και για μονάδα παραγωγής αζώτου. Το κόστος των δύο εξαρτημάτων ανέρχεται στα €8-9 εκ. και όπως ανέφερε ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, πρόκειται για ποσό το οποίο θα διεκδικηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία στο πλαίσιο της διαδικασίας διαιτησίας που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Λονδίνο.

Τέταρτο: Η τοποθέτηση των συγκεκριμένων εξαρτημάτων και η πιστοποίησή του σε FSRU αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός Σεπτεμβρίου για να ακολουθήσει η παράδοσή του στην Κ.Δ. τον Οκτώβριο.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι η επόμενη μέρα του πλοιού μετά την παράδοσή του στην Κ.Δ., δεδομένου ότι μέχρι τότε δεν θα είναι έτοιμο(σ.σ. ούτε οι χερσαίες υποδομές ούτε η προβλήτα) το τερματικό στο Βασιλικό για να αγκυροβολήσει.

Ειδικότερα, όσον αφορά τα χερσαία έργα:

Πρώτο: Αυτή την στιγμή είναι ολοκληρωμένα κατά 40%-50% και για την ολοκλήρωσή τους θα πρέπει να προκηρυχθούν νέες προσφορές.

Δεύτερο: Έχει επιλεγεί ο σύμβουλος έργου (project manager), ενώπιον του οποίου βρίσκονται προς αξιολόγηση όλα τα απαραίτητα έγγραφα.

Τρίτο: Ο project manager, αφού αξιολογήσει τα έγγραφα θα καταθέσει στην ΔΕΦΑ το νέο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των χερσαίων υποδομών και θα ετοιμάσει τα έγγραφα για την προκήρυξη του νέου διαγωνισμού. Βάσει του συμβολαίου που έχει υπογραφεί, η διαδικασία αυτή θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός δέκα μηνών από την ημέρα υπογραφής της, δηλαδή μέχρι τον Μάρτιο του 2026.

Το πότε ακριβώς θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την ώρα δεν ξεκαθαρίζεται. Αυτό, ωστόσο, που γίνεται ξεκάθαρο είναι ότι τα χερσαία έργα δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν τουλάχιστον νωρίτερα από το τέλος του επόμενου χρόνου.

Αναφορικά με την προβλήτα:

Πρώτο: Βρίσκεται σε εξέλιξη διαπραγμάτευση με τον υπεργολάβο για την συνέχιση και ολοκλήρωση της προβλήτας.

Δεύτερο: Σε αντίθεση με τις χερσαίες υποδομές, η ολοκλήρωση της προβλήτας θα γίνει διά της απευθείας ανάθεσης και όχι μέσα από νέο διαγωνισμό.

Καυτή πατάτα η ηλεκτρική διασύνδεση

Σε ό,τι αφορά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης:

Πρώτο: Καταγράφεται η παραδοχή Γιώργου Παπαναστασίου για ύπαρξη τεχνικών, οικονομικών και γεωπολιτικών ρίσκων, τα οποία τυγχάνουν διαχείρισης από τον φορέα υλοποίησης(ΑΔΜΗΕ).

Δεύτερο: Το έργο, παρόλο που πρακτικά αυτή τη στιγμή βρίσκεται ως προς την ουσιαστική υλοποίησή του σε πλήρη στασιμότητα, ο ΑΔΜΗΕ προβάλλει την θέση ότι συνεχίζεται, επικαλούμενος την συνέχιση της κατασκευής του καλωδίου από την Nexans. Μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί 160 χιλιόμετρα καλωδίου, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή άλλων 120 χιλιομέτρων.

Τρίτο: Κατά την παρούσα φάση εκκρεμεί το 60% της έρευνας βυθού και το 100% της πόντισης καλωδίου. Με βάση το αφήγημα του ΑΔΜΗΕ, ολοκληρώθηκε η έρευνα βυθού εντός των εθνικών χωρικών υδάτων και εκκρεμεί στα διεθνή.

Τέταρτο: Λόγω της θέσης του ότι το έργο δεν έχει σταματήσει, ο ΑΔΜΗΕ ζητεί από την Κ.Δ. την καταβολή των πρώτων 25 εκατ. για δαπάνες στις οποίες προέβη μέχρι σήμερα, στη βάση της σχετικής συμφωνίας μεταξύ των κυβερνήσεων Κύπρου και Ελλάδας.

Πέμπτο: Παρόλο που ο Γιώργος Παπαναστασίου δήλωσε ότι το ποσό αυτό θα καταβληθεί, η ΡΑΕΚ ξεκαθάρισε ενώπιον της Επιτροπής Ενέργειας της Βουλής ότι το αίτημα βρίσκεται υπό εξέταση και πως αναμένει από τον φορεά υλοποίησης την κατάθεση στοιχείων που να αποδεικνύουν ότι ο ΑΔΜΗΕ πλώρησε το ποσό που διεκδικεί.

Έκτο: Παρότι εκκρεμεί η κατάθεση των συγκεκριμένων στοιχείων από τον ΑΔΜΗΕ και το έργο ουσιαστικά παραμένει στάσιμο, οι Κύπριοι φορολογούμενοι θα αρχίσουν να επωμίζονται το σχετικό κόστος από τον προσεχή Σεπτέμβριο μέσα από την απόδοσή του στον ΑΔΜΗΕ από το Ταμείο Ρύπων.

Όσον αφορά την χρηματοδότηση του έργου, γίνεται λόγος περί ύπαρξης ενδιαφέροντος από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να το πράξουν, ωστόσο, το ενδιαφέρον αυτό παραμένει έως τώρα φιλολογικού χαρακτήρα, εξ ου και τονίζεται η ανάγκη εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων(ΕΤΕπ).

Σε σχέση με το επενδυτικό ενδιαφέρον, παρότι κατά καιρούς είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες περί συγκεκριμένων επενδυτικών ταμείων, μέχρι στιγμής τίποτα δεν μετουσιώθηκε σε χειροπιαστό αποτέλεσμα.

Αναφορικά με το ζήτημα της συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας ειδικού σκοπού που συστάθηκε για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, παρά την κατ' αρχήν απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για συμμετοχή με 100 εκατομμύρια ευρώ, η Κυβέρνηση δεν έχει ακόμη καταλήξει σε οριστική απόφαση.