Απορροφητικά αερολύματα: Το Ινστιτούτο Κύπρου «ξεκλειδώνει» τον άγνωστο ρόλο τους στην υπερθέρμανση της περιοχής
Δελτίο Τύπου 15:55 - 17 Ιουλίου 2025

Ένα νέο, φιλόδοξο ερευνητικό πρόγραμμα με την ονομασία ARIADNE, που συντονίζεται από το Ινστιτούτο Κύπρου, επιχειρεί να ρίξει φως σε έναν λιγότερο γνωστό αλλά κρίσιμο παράγοντα της κλιματικής αλλαγής στην Ανατολική Μεσόγειο: τα απορροφητικά αερολύματα, μικροσκοπικά σωματίδια που συγκρατούν τη θερμότητα και συμβάλλουν άμεσα στην υπερθέρμανση της περιοχής.
Πρόκειται για τη πρώτη στοχευμένη μελέτη στην περιοχή που εξετάζει συστηματικά τον ρόλο αυτών των σωματιδίων, τα οποία προέρχονται κυρίως από ανθρωπογενή ρύπανση, δασικές πυρκαγιές και μεταφορά ερημικής σκόνης από τη Σαχάρα και τη Μέση Ανατολή. Σε συνδυασμό με τα αέρια του θερμοκηπίου, εντείνουν τη θερμική επιβάρυνση μιας ήδη ευάλωτης γεωγραφικής ζώνης.
Το πρόγραμμα υλοποιείται από το Κέντρο Αριστείας για την Κλιματική και Ατμοσφαιρική Έρευνα (CARE-C) του Ινστιτούτου Κύπρου σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, και χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ). Οι ερευνητές θα αξιοποιήσουν υπάρχοντα δείγματα και θα συλλέξουν νέα δεδομένα μέσω των προηγμένων δικτύων ατμοσφαιρικών παρατηρήσεων του Ινστιτούτου Κύπρου και της πανελλαδικής ερευνητικής υποδομής ΠΑΝΑΚΕΙΑ.
Ένα κλιματικό «hotspot» σε κρίσιμο σταυροδρόμι
Το ερευνητικό πρόγραμμα ARIADNE είναι καίριας σημασίας για την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία πλήττεται όλο και συχνότερα από υψηλά επίπεδα σκόνης από την έρημο Σαχάρα και τις ερήμους της Μέσης Ανατολής, καθώς και εποχιακές δασικές πυρκαγιές οι οποίες προβλέπεται να αυξηθούν σε συχνότητα λόγω αυξημένης ξηρασίας στην περιοχή. Αυτοί οι παράγοντες οδηγούν στην αύξηση των εκπομπών των απορροφητικών αερολυμάτων, και κατά συνέπεια την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στην περιοχή.
Αυτό αναμένεται να επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο το ήδη ευάλωτο κλιματικό σύστημα της Ανατολικής Μεσογείου, μιας περιοχής που έχει αναγνωριστεί ως παγκόσμιο «hotspot» κλιματικής αλλαγής, καθώς θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Επομένως, η γνώση που θα παραχθεί δεν είναι μόνο επιστημονικής αξίας αλλά και καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη στοχευμένων, ρεαλιστικών και βιώσιμων πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Πρακτική συμβολή για πρόληψη και προσαρμογή
Αξίζει να σημειωθεί ότι πέρα από την καλύτερη κατανόηση των επιπτώσεων των δασικών πυρκαγιών στο κλίμα της περιοχής μέσω του νέου προγράμματος ARIADNE, το Ινστιτούτο Κύπρου συνεχίζει να στηρίζει ενεργά το Τμήμα Δασών με την παροχή εξειδικευμένων drones για την παρακολούθηση των δασικών περιοχών και την πρόληψη δασικών πυρκαγιών, ενώ πρόσφατα δημοσίευσε την πρώτη εθνική απογραφή δέντρων στην Κύπρο με την χρήση τεχνητής νοημοσύνης, ένα πρακτικό εργαλείο για τη βιώσιμη διαχείριση των δασών.
Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε με τον Καθηγητή Νίκο Μιχαλόπουλο: n.mihalopoulos@cyi.ac.cy / nmihalo@noa.gr