Μ. Κυριακίδης: Προσέλκυση «σωστού» τύπου επενδύσεων με το νέο πλαίσιο ελέγχου ΑΞΕ-Δεν θα αποθαρρύνει επενδυτές

Αν εφαρμοστεί με αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και διαδραστικότητα με τους επενδυτές ο νέος νόμος μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για την προστασία των στρατηγικών τομέων της Κύπρου χωρίς να αποθαρρύνει τις νόμιμες ξένες επενδύσεις, εκτιμά ο συνέταιρος στη δικηγορική εταιρεία Harris Kyriakides, Μιχάλης Κυριακίδης, σε ό,τι αφορά το νομοσχέδιο που κατέθεσε η Κυβέρνηση στην Βουλή και διέπει την εφαρμογή Εθνικού Μηχανισμού Ελέγχου Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ).

Σε συνέντευξή του στο CBN, o κ. Κυριακίδης τονίζει πως αν εφαρμοστεί σωστά, ο νέος νόμος για τις ΑΞΕ θα αποτελέσει θετική εξέλιξη για την Κύπρο, καθώς, όπως υποδεικνύει, ανταποκρίνεται σε μια ολοένα και πιο επιτακτική ανάγκη στο σημερινό γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, όπου ο έλεγχος κρίσιμων υποδομών και προηγμένων τεχνολογιών αποτελεί βασικό παράγοντα για την εθνική ασφάλεια.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, μακροπρόθεσμα, η νομοθεσία για τις ξένες επενδύσεις θα βοηθήσει την Κύπρο να προσελκύσει τον «σωστό» τύπο επενδύσεων- εκείνες που σέβονται τις ανάγκες ασφαλείας της χώρας και συμβάλλουν στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.

• Διαβάστε εδώ: Καρέ-καρέ η διαδικασία για τον έλεγχο των ΑΞΕ...Οι πληροφορίες που θα ελέγχονται και οι κίνδυνοι που θα αξιολογούνται
• Διαβάστε επίσης: Μάριος Ταννούσης: Πολύ σημαντικό και θετικό βήμα ο Εθνικός Μηχανισμός Ελέγχου ΑΞΕ-Το όφελος για την Κύπρο

Ένα νέο νομοσχέδιο κατατέθηκε για τον έλεγχο των ΑΞΕ στην Κύπρο για λόγους εθνικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης. Μπορείτε να μας εξηγήσετε με απλούς όρους σε τι αφορά;

Πρόκειται για μια νέα νομοθεσία που θεσπίζει έναν επίσημο μηχανισμό ελέγχου για συγκεκριμένες άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) στην Κύπρο, ιδίως εκείνες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εθνική ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη.

Μια ΑΞΕ συμβαίνει όταν μια ξένη εταιρεία ή φυσικό πρόσωπο εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης αποκτά σημαντικό ποσοστό ή τον έλεγχο μιας κυπριακής επιχείρησης, είτε μέσω αγοράς μετοχών είτε περιουσιακών στοιχείων.

Ο βασικός σκοπός του νέου νόμου προωθείται είναι η προστασία των στρατηγικών συμφερόντων της Κύπρου, επιτρέποντας στην κυβέρνηση να εξετάζει επενδύσεις που αφορούν ευαίσθητους τομείς-όπως ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, άμυνα και προηγμένες τεχνολογίες-που είναι κρίσιμες για την εθνική υποδομή και ασφάλεια.

Ο έλεγχος αυτός θα εφαρμόζεται μόνο σε επενδύσεις ίσες ή άνω των €2 εκατομμυρίων και μόνο όταν ο επενδυτής εδρεύει εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για παράδειγμα, αν ένας επενδυτής εκτός ΕΕ επιδιώξει να αποκτήσει τον έλεγχο εταιρείας που διαχειρίζεται βασικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ή δίκτυα επικοινωνίας, η συναλλαγή αυτή θα υποβληθεί σε λεπτομερή αξιολόγηση για τυχόν κινδύνους που μπορεί να απειλήσουν την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη.

Μια εξειδικευμένη διυπουργική επιτροπή, υπό την ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών και με τη συμμετοχή εκπροσώπων βασικών κρατικών υπηρεσιών, θα έχει την εξουσία να εγκρίνει αυτές τις επενδύσεις, να επιβάλλει όρους για την αντιμετώπιση κινδύνων ή και να τις απορρίπτει εφόσον κριθεί απαραίτητο.

Σημαντικό είναι ότι το νομοσχέδιο αυτό ευθυγραμμίζει την Κύπρο με ανάλογα πλαίσια που έχουν ήδη υιοθετηθεί από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, εξασφαλίζοντας συνέπεια με τα ευρύτερα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων.

Αν και η συντριπτική πλειονότητα των ξένων επενδύσεων, ειδικά εκτός των ευαίσθητων τομέων, δεν θα επηρεαστεί, οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε κρίσιμους τομείς θα πρέπει να λάβουν υπόψη τις νέες απαιτήσεις κατά τον σχεδιασμό συναλλαγών.

Αν το νομοσχέδιο ψηφιστεί ως έχει, πώς εκτιμάτε ότι θα επηρεάσει τις ξένες επενδύσεις στην Κύπρο;

Το νέο σύστημα ελέγχου ΑΞΕ της Κύπρου εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο που έχει θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά παράλληλα αντανακλά την ευελιξία που το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη.

Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός για τον Έλεγχο Ξένων Άμεσων Επενδύσεων, που τέθηκε σε ισχύ το 2020, δεν επιβάλλει υποχρεωτικό έλεγχο σε όλα τα κράτη μέλη. Αντιθέτως, ενθαρρύνει τις χώρες να υιοθετήσουν ή να διατηρήσουν εθνικούς μηχανισμούς ελέγχου που να ανταποκρίνονται στις δικές τους ανάγκες.

Η τάση προς αυστηρότερη ρύθμιση των ΑΞΕ επιταχύνθηκε λόγω της πανδημίας Covid-19, καθώς οι κυβερνήσεις ανησυχούν ότι οι «κρίσιμες» εθνικές εταιρείες καθίστανται πιο ευάλωτες σε εξαγορές από το εξωτερικό. Έτσι, μπορούμε να αντλήσουμε συμπεράσματα από άλλες χώρες που ήδη εφαρμόζουν παρόμοια νομοθεσία τα τελευταία χρόνια.

Κατά την άποψή μου, το νέο σύστημα ελέγχου δεν πρόκειται να αποθαρρύνει τους περισσότερους ξένους επενδυτές ούτε να μειώσει τον συνολικό όγκο των ξένων επενδύσεων στην Κύπρο. Η προωθούμενη νομοθεσία είναι στοχευμένη, εφαρμόζεται μόνο σε επενδυτές εκτός ΕΕ, και μόνο για επενδύσεις €2 εκατ. και άνω σε τομείς ευαίσθητους για την εθνική ασφάλεια.

Επομένως, επενδύσεις σε τομείς όπως το λιανεμπόριο, ο τουρισμός, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες ή άλλοι μη ευαίσθητοι τομείς θα παραμείνουν ανεπηρέαστες και θα συνεχίσουν να προσελκύουν διεθνές κεφάλαιο όπως πριν.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για επιχειρήσεις και επενδυτές που δραστηριοποιούνται σε στρατηγικούς τομείς -όπως υποδομές, ενέργεια, άμυνα, μεταφορές και τεχνολογίες αιχμής- ο νόμος προσθέτει ένα επιπλέον στάδιο ελέγχου. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερα χρονοδιαγράμματα για τις συναλλαγές, καθώς θα απαιτείται κυβερνητική έγκριση πριν την ολοκλήρωσή τους.

Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, η νομοθεσία για τις ξένες επενδύσεις θα βοηθήσει την Κύπρο να προσελκύσει τον «σωστό» τύπο επενδύσεων- εκείνες που σέβονται τις ανάγκες ασφαλείας της χώρας και συμβάλλουν στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.

Αν εφαρμοστεί σωστά, ο νόμος μπορεί να συνδυάσει προστασία και διαφάνεια, διατηρώντας την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου χωρίς να διακυβεύει τα εθνικά της συμφέροντα.

Αυτό το πλαίσιο επιτυγχάνει ισορροπία ανάμεσα στην προστασία της εθνικής ασφάλειας και τη διατήρηση ενός ανοικτού, φιλικού προς τους επενδυτές περιβάλλοντος.

Βλέπετε κάποιες αδυναμίες στο νομοσχέδιο; Αν ναι, πώς προτείνετε να βελτιωθεί;

Μία από τις βασικές ανησυχίες είναι η πιθανότητα καθυστερήσεων και αβεβαιότητας στη διαδικασία ελέγχου, ιδιαίτερα εάν τα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα δεν έχουν τις απαιτούμενες δυνατότητες για να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις αιτήσεις.

Ο έλεγχος ΑΞΕ αποτελεί ένα επιπλέον στάδιο που ενδέχεται να οδηγήσει σε καθυστερήσεις, να περιπλέξει την υλοποίηση συμφωνιών και να δημιουργήσει αβεβαιότητα για την τελική έκβαση-κάτι που οι επενδυτές θεωρούν αποτρεπτικό.

Για τους επενδυτές, ιδίως εκείνους που εμπλέκονται σε ανταγωνιστικές ή χρονικά ευαίσθητες συμφωνίες, η προβλεψιμότητα και η ταχύτητα είναι καθοριστικές.

Κατά την άποψή μου, για να μετριαστούν αυτοί οι κίνδυνοι, η κυβέρνηση πρέπει να παρέχει σαφείς, αναλυτικές κατευθυντήριες γραμμές για τη λειτουργία της διαδικασίας ελέγχου. Αυτό περιλαμβάνει τον καθορισμό χρονικών ορίων για κάθε στάδιο της διαδικασίας, την εκ των προτέρων γνωστοποίηση των απαιτούμενων εγγράφων και τη δημιουργία διαύλων επικοινωνίας μεταξύ επενδυτών και της επιτροπής ελέγχου.

Μια άλλη χρήσιμη βελτίωση θα ήταν η εισαγωγή φάσης προ-γνωστοποίησης ή άτυπης διαβούλευσης, ώστε οι επενδυτές να μπορούν να λάβουν προκαταρκτικές παρατηρήσεις ή διευκρινίσεις πριν υποβάλουν επίσημα την αίτησή τους. Αυτό θα τους επιτρέψει να εντοπίσουν νωρίς τυχόν ζητήματα και να προετοιμάσουν πιο πλήρεις φακέλους.

Η διαφάνεια είναι επίσης καθοριστική για τη διατήρηση της αξιοπιστίας του μηχανισμού ελέγχου. Οι επενδυτές πρέπει να κατανοούν το σκεπτικό πίσω από οποιουσδήποτε όρους επιβληθούν ή την απόρριψη συναλλαγών.

Σαφή, αντικειμενικά και δημόσια διαθέσιμα κριτήρια θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη της αγοράς ότι η διαδικασία είναι δίκαιη και στοχεύει αποκλειστικά στην προστασία των εθνικών συμφερόντων.

Αν εφαρμοστεί με αυτές τις εγγυήσεις-αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και διαδραστικότητα με τους επενδυτές-ο νέος νόμος μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για την προστασία των στρατηγικών τομέων της Κύπρου χωρίς να αποθαρρύνει τις νόμιμες ξένες επενδύσεις.

Συνολικά, θεωρείτε ότι η ψήφιση του νόμου θα είναι θετική για την Κύπρο;

Ναι, πιστεύω ότι, αν εφαρμοστεί σωστά, ο νέος νόμος για τις ΑΞΕ θα αποτελέσει θετική εξέλιξη για την Κύπρο. Ανταποκρίνεται σε μια ολοένα και πιο επιτακτική ανάγκη στο σημερινό γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, όπου ο έλεγχος κρίσιμων υποδομών και προηγμένων τεχνολογιών αποτελεί βασικό παράγοντα για την εθνική ασφάλεια.

Η νομοθεσία διασφαλίζει ότι οι πιο ευαίσθητοι τομείς της Κύπρου παραμένουν υπό κατάλληλη εποπτεία, προστατεύοντας τη χώρα από πιθανούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν όταν ξένοι επενδυτές αποκτούν ουσιαστικό έλεγχο σε στρατηγικές περιοχές.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό με δεδομένες τις πρόσφατες παγκόσμιες εξελίξεις, όπου η διασφάλιση αλυσίδων εφοδιασμού, κρίσιμων υποδομών και τεχνολογικών πόρων έχει καταστεί προτεραιότητα για πολλές κυβερνήσεις.

Επιπλέον, ο νόμος στέλνει ένα μήνυμα στη διεθνή κοινότητα ότι η Κύπρος δεσμεύεται να ευθυγραμμιστεί με τα ευρωπαϊκά πρότυπα διακυβέρνησης και ασφάλειας των επενδύσεων. Αυτή η ευθυγράμμιση μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, ιδίως των θεσμικών και μακροπρόθεσμων, που εκτιμούν τη ρυθμιστική σαφήνεια, τη νομική βεβαιότητα και την οικονομική ανθεκτικότητα.