Το δικαίωμα στην αποσύνδεση (right to disconnect): Πολυτέλεια ή αναγκαιότητα για τις επιχειρήσεις;

Στην ψηφιακή εποχή, όπου η εργασία συνεχίζεται πέρα από το ωράριο μέσω ειδοποιήσεων, emails και μηνυμάτων στο κινητό, η ανάγκη για σαφή όρια ανάμεσα στην επαγγελματική και την προσωπική ζωή είναι πλέον πιο επίκαιρη από ποτέ.

Το «Δικαίωμα στην Αποσύνδεση» (Right to Disconnect) αποτελεί σε πολλές χώρες κατοχυρωμένο εργασιακό δικαίωμα. Πρόκειται για μία σύγχρονη προστασία της ψυχικής υγείας και της ευημερίας των εργαζομένων, που ταυτόχρονα ενισχύει την αποδοτικότητα και τη δέσμευσή των εργαζομένων προς τον οργανισμό, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επιχειρησιακή βιωσιμότητα και την κερδοφορία.

Τι είναι το Δικαίωμα στην αποσύνδεση;

Πρόκειται για το δικαίωμα του εργαζομένου να απέχει από κάθε επαγγελματική υποχρέωση ή επικοινωνία εκτός ωραρίου εργασίας -χωρίς κυρώσεις ή έμμεσες επιπτώσεις.

Η αποσύνδεση δεν αποτελεί ένδειξη έλλειψης διαθεσιμότητας ή αφοσίωσης· αντιθέτως, εκφράζει σεβασμό στη βασική ανθρώπινη ανάγκη για ανάπαυση, αποκατάσταση και προσωπικό χρόνο.

Σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία, η αποσύνδεση έχει ήδη ενταχθεί στο εργατικό δίκαιο. Στην Κύπρο, παρότι δεν υφίσταται ακόμη νομική υποχρέωση, μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο της επιχειρησιακής κουλτούρας και των Καλών Πρακτικών, ενισχύοντας τον κοινωνικά υπεύθυνο ρόλο του εργοδότη.

Γιατί οι εργοδότες δεν πρέπει να το φοβούνται

Παρά τις ανησυχίες ορισμένων εργοδοτών -ιδιαίτερα εκείνων που συγκρίνουν τις σημερινές συνθήκες με παλαιότερα πρότυπα, όπου η διαθεσιμότητα του εργαζομένου ήταν αυτονόητη για την επαγγελματική του εξέλιξη- τα σύγχρονα δεδομένα δείχνουν ότι η αποσύνδεση δεν οδηγεί σε χαλάρωση ή απώλεια ελέγχου. Αντιθέτως:

• Οι εργαζόμενοι που νιώθουν ότι ο εργοδότης τους, σέβεται τον χρόνο τους, εκτιμούν και επιστρέφουν στην εργασία με αυξημένη ενέργεια, συγκέντρωση και προθυμία.
• Το φαινόμενο της επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout), που απειλεί όλο και περισσότερους κλάδους, μειώνεται αισθητά, με θετικό αντίκτυπο στους δείκτες παρουσίας (λιγότερες άδειες ασθενείας) και λιγότεροι τερματισμοί εργασίας προσωπικού. (staff turnover)
• Το εργασιακό κλίμα αναβαθμίζεται, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη και την αίσθηση δικαιοσύνης ανάμεσα σε εργαζομένους και διοίκηση.

Είναι γεγονός ότι σε ανώτερες διοικητικές θέσεις μπορεί να προκύψουν περιστασιακές ανάγκες ανταπόκρισης εκτός ωραρίου. Ωστόσο, αυτές οι εξαιρέσεις δεν αναιρούν τη σημασία της αποσύνδεσης ως γενική αρχή Εργασιακής Κουλτούρας.

Η αποσύνδεση ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

Η αναγνώριση του δικαιώματος στην αποσύνδεση, είναι μία στρατηγική απόφαση για οργανισμούς που θέλουν να εδραιώσουν μία ισχυρή, βιώσιμη και σύγχρονη ταυτότητα.

*Νομικός (LLB), MA σε Θέματα Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού και Εργατικου Δικαίου, Απόφοιτη και μέλος του Chartered Institute of Personnel and Development (CIPD).