Melissa van den Broek: Σε νέα εποχή εποπτείας η Ε.Ε. με την AMLA-Η Αρχή που αλλάζει το τοπίο της συμμόρφωσης

Σε μια περίοδο αυξανόμενης ανάγκης για αποτελεσματική καταπολέμηση του ξεπλύματος χρημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται σε μια νέα εποχή εποπτείας.

Με τη δημιουργία της Αρχής για την Καταπολέμηση του Ξεπλύματος Χρημάτων και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας (AMLA), η ΕΕ θέτει τα θεμέλια για έναν ενιαίο και πιο αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης, ενισχύοντας τη συνέπεια και την ορθότητα εφαρμογής των σχετικών ευρωπαϊκών κανόνων σε όλα τα κράτη μέλη.

Η AMLA θα λειτουργεί ως αποκεντρωμένος ευρωπαϊκός οργανισμός, με αποστολή τον συντονισμό των εθνικών αρχών και την επίτευξη ενιαίας εποπτικής προσέγγισης στο σύνολο της Ένωσης.

Ο στόχος είναι διπλός: Η ριζική μεταμόρφωση της εποπτείας AML/CFT (Anti-Money Laundering / Countering the Financing of Terrorism) και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών Μονάδων Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (FIUs).

Τι σημαίνει όμως αυτό στην πράξη για τον ιδιωτικό τομέα; Ποιος θα είναι ο ρόλος της AMLA στην άμεση εποπτεία χρηματοπιστωτικών οργανισμών και άλλων υπόχρεων οντοτήτων; Και πώς θα επηρεαστούν οι στρατηγικές συμμόρφωσης των επιχειρήσεων;

Στο πλαίσιο του 11ου International Compliance Forum, που παρουσίασε η ECOMMBX, η Melissa van den Broek, Senior Manager, Senior Manager, Forensic Integrity & Compliance, KPMG Advisory, The Netherlands, απάντησε στα πιο πάνω ερωτήματα.

Η ομιλία της, με τίτλο «All eyes on AMLA: The implications of AMLA’s Function and Agenda for the Private Sector», εστίασε στις άμεσες και έμμεσες συνέπειες της λειτουργίας της AMLA για τον ιδιωτικό τομέα.

AMLA: Κύριες αρμοδιότητες και λειτουργίες

Η AMLA θα ξεκινήσει με την απευθείας εποπτεία έως 40 χρηματοπιστωτικών οντοτήτων που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο, περιλαμβάνοντας τουλάχιστον μία από κάθε κράτος μέλος.

Όπως εξηγεί, η επιλογή αυτών των οντοτήτων θα γίνεται ανά τριετία, με κριτήρια όπως η δραστηριοποίησή τους σε τουλάχιστον έξι κράτη μέλη και το προφίλ κινδύνου.

Η εποπτεία θα ασκείται από Ομάδες Κοινής Εποπτείας (JST) υπό την ηγεσία της AMLA και θα περιλαμβάνει επιτόπιους ελέγχους. Η AMLA θα έχει τη δυνατότητα να αναλάβει την εποπτεία και άλλων οντοτήτων, είτε κατόπιν αιτήματος εθνικής εποπτικής αρχής είτε αυτεπάγγελτα, σε περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται ανεπάρκεια τοπικής εποπτείας.

Έμμεση εποπτεία εθνικών εποπτικών αρχών

Σύμφωνα με την Melissa van den Broek η εποπτεία θα έχει ρόλο συντονιστικό, διευκολύνοντας θεματικούς ελέγχους, πραγματοποιώντας περιοδικές αξιολογήσεις των εποπτικών μηχανισμών και peer reviews μη χρηματοπιστωτικών εποπτών, ώστε να διασφαλίζεται η συνεκτικότητα και η υψηλή ποιότητα εποπτείας.

Θα μπορεί επίσης να ζητηθεί από τους εθνικούς εποπτικούς φορείς να διασφαλίσουν την τήρηση των υποχρεώσεων AML/CFT ή να ερευνήσει ενδεχόμενες παραλείψεις τους.
Η AMLA θα διατηρεί κεντρική βάση δεδομένων με πληροφορίες σχετικές με το εποπτικό σύστημα.

Συντονιστικός κόμβος για τις FIUs

Ο ρόλος της AMLA θα είναι κομβικός στον συντονισμό των Μονάδων Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (FIUs), αναλαμβάνοντας την προετοιμασία αξιολογήσεων κινδύνου και τάσεων στον τομέα AML/CFT, τη διευκόλυνση κοινών αναλύσεων διασυνοριακών υποθέσεων και τη διαμεσολάβηση μεταξύ FIUs. Θα έχει επίσης την ευθύνη διαχείρισης του FIU.net, του ευρωπαϊκού δικτύου επικοινωνίας των FIUs.

Επιπλέον, όπως ανέφερε η ίδια, θα διαθέτει κανονιστική εξουσία για την εκπόνηση τεχνικών προτύπων, την έκδοση κατευθυντήριων γραμμών, γνωμοδοτήσεων και μη δεσμευτικών συστάσεων, καθώς και την παροχή εκπαιδευτικών εργαλείων και δημοσιεύσεων για την ευαισθητοποίηση γύρω από τους κινδύνους ML/TF.

Το χρονοδιάγραμμα και οι προτεραιότητες

Η AMLA αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία από την 1η Ιανουαρίου 2028, με την πρώτη επιλογή εποπτευόμενων οντοτήτων να εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί έως τα μέσα του 2027.

Σύμφωνα με την επίσημη ατζέντα της, οι τρεις βασικές προτεραιότητες της AMLA είναι:

1. Η εναρμόνιση των ευρωπαϊκών προτύπων συμμόρφωσης για τις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, μέσω της ολοκλήρωσης του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Κανονιστικού Πλαισίου (Single Rulebook) και της προώθησης συνεπούς εφαρμογής.
2. Η ενίσχυση της συνεργασίας ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, με την AMLA να λειτουργεί ως διασυνδετικός κόμβος μεταξύ θεσμών, εθνικών αρχών, FIUs, διωκτικών αρχών και διεθνών οργανισμών. Όπως σημείωσε η Bruna Szego (7 Μαΐου 2025), «η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα θα είναι κομβική για την επιτυχία της AMLA».
3. Η υλοποίηση της άμεσης εποπτείας, με προτεραιότητα στην ολοκλήρωση της μεθοδολογίας αξιολόγησης κινδύνου και επιλογής εποπτευόμενων οργανισμών, ώστε να τεθούν σε λειτουργία τα JSTs το 2028.

Κατά την Melissa van den Broek, η AMLA αποτελεί την αφετηρία μιας πιο ενοποιημένης, διαφανούς και αποτελεσματικής εποπτείας για την καταπολέμηση της χρηματοοικονομικής εγκληματικότητας στην Ευρώπη, με άμεσες επιδράσεις στην επιχειρησιακή στρατηγική συμμόρφωσης όλων των υπόχρεων οργανισμών.