Καταιγίδα στις αγορές: Η δασμολογική επίθεση Τραμπ προκαλεί παγκόσμιο sell off

Η 2α Απριλίου 2025 καταγράφεται η μέρα που θα αλλάξει το παγκόσμιο εμπόριο με την σφραγίδα του Ντόναλντ Τραμπ. Για λίγο, οι επενδυτές πίστεψαν πως η δασμολογική στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ θα ήταν ηπιότερη από τις προβλέψεις.

Όμως, μόλις ο Πρόεδρος εμφανίστηκε στον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου και παρουσίασε την αφίσα με τα νέα δασμολογικά μέτρα οι όποιες ελπίδες διαψεύστηκαν και το σκηνικό άλλαξε δραματικά.

Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε στον Λευκό Οίκο ένα επιθετικό και εκτεταμένο πρόγραμμα «ανταποδοτικών δασμών», κλιμακώνοντας δραματικά τον εμπορικό πόλεμο των Ηνωμένων Πολιτειών με τους βασικούς εμπορικούς τους εταίρους ενώ προανήγγειλε επιπλέον στοχευμένα μέτρα σε περίπου 60 χώρες που διατηρούν μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα έναντι των ΗΠΑ.

Οι σαρωτικοί δασμοί είναι σίγουρο ότι θα κλιμακώσουν έναν εμπορικό πόλεμο και θα φέρουν ανατροπές στην παγκόσμια οικονομία, με τον ίδιο τον Τραμπ να κάνει λόγο για τον τερματισμό της… λεηλασίας που έχουν υποστεί οι ΗΠΑ.

• Διαβάστε εδώ: Οι νέοι σαρωτικοί δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ...20% σε όλα τα προϊόντα από την Ε.Ε., 25% στα εισαγόμενα αυτοκίνητα

Σύμφωνα με το σχέδιο, επιβάλλεται βασικός δασμός 10% σε όλες τις εισαγωγές, με σημαντικά υψηλότερους συντελεστές για επιλεγμένες χώρες:

• Κίνα: 54%, καθώς το νέο ποσοστό των 34% έρχεται επιπρόσθετα των υφιστάμενων δασμών 20%,
• Ευρωπαϊκή Ένωση: 20%,
• Βιετνάμ: 46%,
• Ταϊβάν: 32%.

O Λευκός Οίκος διευκρίνισε ότι η συνολική επιβάρυνση στις κινεζικές εισαγωγές φτάνει πλέον στο 54%, καθιστώντας την Κίνα τον μεγαλύτερο αποδέκτη αυτών των μέτρων.

«Να κάνουμε την Αμερική ξανά πλούσια»

«Έχουμε μερικά πολύ, πολύ καλά νέα σήμερα» δήλωσε αρχικά. «Πολλά καλά πράγματα συμβαίνουν για τη χώρα μας. Σήμερα είναι η Ημέρα της Απελευθέρωσης.

Η 2α Απριλίου 2025 θα μείνει για πάντα στην ιστορία ως η ημέρα που η αμερικανική βιομηχανία αναγεννήθηκε, η ημέρα που το πεπρωμένο της Αμερικής διεκδικήθηκε και η ημέρα που αρχίσαμε να κάνουμε την Αμερική ξανά πλούσια».

Θύελλα στις αγορές

Οι παγκόσμιες αγορές δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα καθώς ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε μια πολύ πιο επιθετική αναθεώρηση του διεθνούς εμπορίου απ’ ό,τι ανέμεναν οι επενδυτές.

Μετοχές βυθίστηκαν, κρατικά ομόλογα ενισχύθηκαν και το γεν και ο χρυσός γνώρισαν άνοδο, καθώς οι αγορές στράφηκαν άμεσα προς ασφαλή καταφύγια.

Από το Σίδνεϋ έως το Χονγκ Κονγκ, οι μετοχές κατρακύλησαν με το χρηματιστήριο του Τόκιο να σημειώνει χαμηλό οκτώ μηνών.

Οι αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων έπεσαν στα χαμηλότερα επίπεδα πέντε μηνών, ενώ ο χρυσός άγγιξε νέο ιστορικό ρεκόρ.

Η ανακοίνωση δασμών τουλάχιστον 10% σε όλους τους εξαγωγείς προς τις ΗΠΑ -και επιπλέον στοχευμένων επιβαρύνσεων για βασικούς εμπορικούς εταίρους όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ευρωπαϊκή Ένωση- προκάλεσε σοκ στους επενδυτές, ενισχύοντας τον φόβο για παγκόσμια επιβράδυνση της ανάπτυξης.

Καθίζηση στις αγορές της Ασίας

Η αγορά της Ιαπωνίας ηγήθηκε των απωλειών: Ο δείκτης Nikkei 225 υποχώρησε 2,95%, αφού νωρίτερα είχε βρεθεί στο -4%, ενώ ο ευρύτερος δείκτης Topix κατέγραψε πτώση 3,30%.

Στο Χονγκ Κονγκ, ο δείκτης Hang Seng υποχώρησε 1,51%, ενώ ο CSI 300 της ηπειρωτικής Κίνας βρέθηκε στο -0,41%.

Στη Νότια Κορέα, ο δείκτης Kospi υποχώρησε 1,11%, έχοντας προηγουμένως χάσει πάνω από 3%, ενώ ο δείκτης Kosdaq των μικρότερων κεφαλαιοποιήσεων υποχώρησε 0,21%. Παρόμοια εικόνα και στην Αυστραλία, με τον δείκτη S&P/ASX 200 να σημειώνει πτώση 1,07%.

Ράλι του χρυσού σε ιστορικά υψηλά

Την ίδια ώρα, οι επενδυτές έσπευσαν να αναζητήσουν ασφάλεια στον χρυσό, ο οποίος σημείωσε νέο ιστορικό υψηλό φτάνοντας τα 3.133,57 δολάρια ανά ουγγιά στις 10:54 π.μ. ώρα Σιγκαπούρης.

Η νευρικότητα στις αγορές ενδέχεται να συνεχιστεί, καθώς οι αναλυτές αναμένουν απαντήσεις από τις πληγείσες χώρες, αλλά και νέες κινήσεις από την Ουάσινγκτον, που πλέον δείχνει διατεθειμένη να εφαρμόσει εμπορικά μέτρα χωρίς γεωπολιτικούς περιορισμούς.

Ο Μάρκο Πάπικ της BCA Research εκτίμησε ότι η αμερικανική αγορά μετοχών μπορεί να χάσει επιπλέον 10% στο επόμενο διάστημα. «Είναι ξεκάθαρο ότι οι αγορές πρέπει να προεξοφλήσουν άμεσα το αρνητικό σοκ», δήλωσε ο Εντ Αλ-Χουσέινι από την Columbia Threadneedle. «Οι δασμοί είναι φόροι — και αυτό δεν είναι ποτέ θετικό για την ανάπτυξη».

Μετοχές

• S&P 500 futures: -2,7%
• Nikkei 225 (Ιαπωνία): -2,5%
• Topix (Ιαπωνία): -2,8%
• S&P/ASX 200 (Αυστραλία): -1,2%
• Hang Seng (Χονγκ Κονγκ): -1,4%
• Shanghai Composite (Κίνα): σταθερό
• Euro Stoxx 50 futures: -1,9%

Νομίσματα

• Δείκτης Bloomberg Dollar Spot: -0,6%
• Ευρώ: +0,6% στα $1,0917
• Ιαπωνικό γεν: +1% στα 147,82 ανά δολάριο
• Offshore γιουάν: -0,3% στα 7,3159 ανά δολάριο
• Αυστραλιανό δολάριο: -0,3% στα $0,6277

Κρυπτονομίσματα

• Bitcoin: -2,1% στα $83.870,34
• Ether: -2,7% στα $1.831,20

Ομόλογα

• Απόδοση 10ετών ομολόγων ΗΠΑ: -5 μονάδες βάσης, στο 4,08%
• Απόδοση 10ετών ομολόγων Ιαπωνίας: -8 μονάδες βάσης, στο 1,385%
• Απόδοση 10ετών ομολόγων Αυστραλίας: -11 μονάδες βάσης, στο 4,30%

Εμπορεύματα

• Αργό πετρέλαιο WTI: -2,6% στα $69,83/βαρέλι
• Χρυσός (spot): +0,6% στα $3.153,91/ουγγιά

Ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, κάλεσε τους εμπορικούς εταίρους της Ουάσιγκτον να μην προχωρήσουν σε αντίποινα, τονίζοντας: «Εφόσον δεν υπάρξει αντίδραση, αυτό είναι το ανώτατο όριο των επιβαρύνσεων».

Ωστόσο, αναλυτές όπως ο Tim Waterer της KCM Trade επισήμαναν ότι η διάρκεια των μέτρων παραμένει αβέβαιη: «Η φύση του Τραμπ ως διαπραγματευτή αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο υποχώρησης, αλλά προς το παρόν το πλήγμα είναι έντονο».

Στην πιο αισιόδοξη πλευρά, ο Steve Chiavarone της Federated Hermes εκτίμησε ότι ίσως πρόκειται για το «μέγιστο επίπεδο» δασμών και ότι οι επερχόμενες διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση.

Επιστροφή στην ανασφάλεια

Μόλις δύο μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Τραμπ, η αρχική αισιοδοξία στις αγορές έχει εξατμιστεί. Κορυφαίοι στρατηγικοί αναλυτές της Wall Street αναθεωρούν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για τις αμερικανικές μετοχές, ενώ οι κεντρικές τράπεζες αρχίζουν να λαμβάνουν υπόψη τους τον πληθωριστικό αντίκτυπο των νέων δασμών.

«Οι απροσδόκητα υψηλοί δασμοί πλήττουν το επενδυτικό κλίμα σε ολόκληρη την Ασία, όπου οι εξαγωγικές οικονομίες βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με ένα δύσκολο δίλημμα ανάπτυξης», δήλωσε ο Jun Rong Yeap της IG Asia.

Οι εταιρείες που εξαρτώνται από διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού δέχθηκαν άμεσο πλήγμα. Η Apple υποχώρησε έως 6,9%, ενώ η Nike, η Gap και η Lululemon -με δραστηριότητα στο Βιετνάμ- σημείωσαν πτώση άνω του 7%. Στον τομέα της τεχνολογίας, η Nvidia και η AMD υποχώρησαν σημαντικά, ενώ και πολυεθνικές όπως η Boeing και η Caterpillar καταγράφηκαν με ισχυρές απώλειες.

Επισφαλές το γεωπολιτικό τοπίο

Το πλήγμα της δασμολογικής επίθεσης Τραμπ ήρθε τη στιγμή που η παγκόσμια οικονομία εμφανίζει σημάδια κόπωσης. Οι τιμές πετρελαίου και μετάλλων υποχώρησαν, ενώ η ζήτηση για κρατικά ομόλογα ενισχύθηκε.

Στην Ευρώπη και τον Καναδά σημειώθηκε η μεγαλύτερη ημερήσια διεύρυνση των spreads ασφάλισης χρέους από το 2023.

Το γεγονός ότι τα μέτρα εξαιρούν τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την αμοιβαιότητα προσφέρει μικρή μόνο ανακούφιση στις ΗΠΑ, οι οποίες ήδη επιβάλλουν 25% δασμούς στα εν λόγω μέταλλα.

Η παγκόσμια οικονομική σταθερότητα δοκιμάζεται έντονα. Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν οι αγορές μπορούν να προσαρμοστούν ή αν η αβεβαιότητα θα παγιωθεί σε μια νέα κανονικότητα εμπορικού εθνικισμού.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του S&P 500 σημείωσαν πτώση άνω του 2,8%, ενώ ο Nasdaq υποχώρησε κατά 3,4%. Τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα ενισχύθηκαν, η απόδοση του 10ετούς υποχώρησε, ενώ ο χρυσός κατέγραψε νέο ιστορικό υψηλό, καθώς οι επενδυτές έσπευσαν σε ασφαλή καταφύγια.

Το δολάριο, αντί να ενισχυθεί, διολίσθησε, αντανακλώντας την ανησυχία ότι η «πηγή» της παγκόσμιας αστάθειας είναι πλέον η ίδια η Ουάσιγκτον.

«Είναι σίγουρα πιο επιθετικό από ό,τι ανέμενε η αγορά», σχολίασε ο Μπραντ Μπέχτελ από την Jefferies Financial Group. «Είναι ένας φαύλος κύκλος που εντείνει τους κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία».

Ο φόβος της παγίδας του στασιμοπληθωρισμού

Ο αντίκτυπος δεν περιορίζεται στις μετοχές. Τα spreads στα εταιρικά ομόλογα διευρύνθηκαν, υποδηλώνοντας αύξηση του αντιλαμβανόμενου πιστωτικού κινδύνου, ενώ οι αναλυτές επισημαίνουν ότι το πλήγμα στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών ενδέχεται να πλήξει την ήδη επιβραδυνόμενη αμερικανική ανάπτυξη.

Ο Τραμπ υποστήριξε ότι τα έσοδα από τους δασμούς θα αξιοποιηθούν για τη μείωση του ελλείμματος και την ενίσχυση των βιομηχανικών θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ. Ωστόσο, όπως επεσήμανε η Πρίγια Μίσρα της JPMorgan Asset Management, «αυτό που περιέγραψε είναι ένα καθαρά στασιμοπληθωριστικό σενάριο — και η αβεβαιότητα δεν έχει τελειώσει».

Η αύξηση του κόστους των εισαγωγών σημαίνει πιέσεις στο εισόδημα των καταναλωτών, υψηλότερες τιμές και περιορισμένο περιθώριο για τη Fed να προχωρήσει σε νέες μειώσεις επιτοκίων, ακόμη κι αν η ανάπτυξη εξασθενήσει.

Το Bloomberg Economics προειδοποιεί ότι οι νέοι δασμοί μπορούν να μειώσουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ, ιδιαίτερα αν ακολουθήσουν αντίποινα από άλλες μεγάλες οικονομίες.

Το στοίχημα του Τραμπ

Η κίνηση του Τραμπ αποτελεί το πιο επιθετικό βήμα της μακρόχρονης δέσμευσής του να «ξαναγράψει» το διεθνές εμπορικό σύστημα προς όφελος των ΗΠΑ. Όμως, όπως διαφαίνεται ήδη, ο πρώτος που θα πληρώσει το τίμημα ενδέχεται να είναι η ίδια η αμερικανική οικονομία.

Οι αγορές, όμως, προεξοφλούν ότι το κόστος αυτής της στρατηγικής -σε ανάπτυξη, τιμές και απασχόληση- ίσως αποδειχθεί βαρύ.

Αυτό που είναι πλέον σαφές είναι ότι οι επόμενες εβδομάδες θα κρίνουν όχι μόνο την πορεία των αγορών, αλλά και την ανθεκτικότητα της παγκόσμιας οικονομίας απέναντι στο νέο κύμα εμπορικού εθνικισμού που ξεκίνησε ξανά από την Ουάσιγκτον.