Πνευματικά δικαιώματα: Η σημασία της απόφασης του Ανωτάτου και η ανάγκη για σύσταση Αρχής Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Ως βαρυσήμαντη θεωρείται από φορείς του χώρου, μεταξύ των οποίων και οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης, η πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου αναφορικά με τον νόμο που ψήφισε η Βουλή τον περασμένο Ιούλιο για τα πνευματικά δικαιώματα, ο οποίος όχι μόνο δεν βελτίωνε το ισχύον νομικό πλαίσιο, αλλά δημιουργούσε περισσότερες στρεβλώσεις στον χώρο της συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων, αφήνοντας στην ουσία ξεκρέμαστους τους ίδιους τους δικαιούχους πνευματικών δικαιωμάτων.

• Διαβάστε εδώ: Αντισυνταγματικός καθ’ ολοκληρία ο τροποποιητικός Νόμος για τα πνευματικά δικαιώματα-«Σταθμός για τους δικαιούχους»

Χαρακτηριστική της σημαντικότητας αυτής της απόφασης είναι η αναφορά της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία σε ανακοίνωσή της τόνισε πως «η Γνωμοδότηση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου κρίνεται ότι αποτελεί σταθμό για τους δικαιούχους των δικαιωμάτων πνευματικής Ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων, καθότι, για πρώτη φορά, το Δικαστήριο, σε ανώτατο επίπεδο, αναλύει το περιουσιακό δικαίωμα των δικαιούχων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων, και πώς αυτό προστατεύεται μέσω των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης που εκπροσωπούν τους δικαιούχους».

Την ίδια ώρα, φορείς του χώρου θεωρούν πως το Ανώτατο με την απόφασή του επικύρωσε την ευρωπαϊκή μας ταυτότητα, στέλνοντας παράλληλα σαφές μήνυμα ότι δεν μπορεί οποιοσδήποτε -κυρίως Βουλευτές μέσω προτάσεων νόμου- να προτείνει και να προωθεί προς ψήφιση ή/και να ψηφίζει αντισυνταγματικά και αντιενωσιακά νομοθετήματα.

Πάντως, μετά την απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο έκρινε αντισυνταγματικό καθ’ ολοκληρία τον νόμο που ψήφισε η Βουλή, και με δεδομένο ότι η υφιστάμενη νομοθεσία δεν χρήζει οποιασδήποτε αλλαγής ή τροποποίησης, κρίνεται επιτακτική πλέον η ανάγκη προώθησης για ψήφιση των κανονισμών για σύσταση και λειτουργία της Αρχής Πνευματικής Ιδιοκτησίας και εν συνεχεία ο διορισμός της Αρχής από πλευράς Κυβέρνησης το συντομότερο δυνατόν.

Στα… συρτάρια εδώ και τρία χρόνια οι κανονισμοί

Αξίζει να σημειωθεί πως, οι εν λόγω κανονισμοί αν και έχουν κατατεθεί στη Βουλή από τον Σεπτέμβριο του 2022, μέχρι και σήμερα δεν έχουν συζητηθεί ούτε μία φορά στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή (Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού).

Μάλιστα και λόγω του ότι έχει παρέλθει ο χρόνος που καθορίζεται από τους κανονισμούς λειτουργίας της Βουλής για συζήτηση και ψήφιση ενός νομοθετήματος που κατατίθεται στο Κοινοβούλιο, οι εν λόγω κανονισμοί αποσύρθηκαν και επανακατατέθηκαν στη Βουλή στις 13 Μαρτίου 2025 και θα πρέπει -με βάση τις διαδικασίες του Κοινοβουλίου- να συζητηθούν και να οδηγηθούν προς ψήφιση στην Ολομέλεια μέχρι τις 8 Μαΐου.

Με δεδομένο, ωστόσο, ότι η Βουλή είναι κλειστή για τις εορτές του Πάσχα και η επόμενη συνεδρία της Ολομέλειας του Σώματος έχει προγραμματιστεί για τις 8 Μαΐου, θεωρείται βέβαιο ότι οι κανονισμοί θα αποσυρθούν και θα επανακατατεθούν εκ νέου, προκειμένου εντός δύο μηνών -εάν η αρμόδια Επιτροπή τους θέσει στο μικροσκόπιο της και ολοκληρώσει την εξέτασή τους- να οδηγηθούν για ψήφιση και να αποφευχθεί η απόσυρσή τους για τρίτη φορά.

Στα πρότυπα του ΟΠΙ

Σημειώνεται πως, εν αναμονή της συζήτησης των κανονισμών που διέπουν τη σύσταση και λειτουργία της Αρχής Πνευματικής Ιδιοκτησίας, φορείς του χώρου θεωρούν πως για να λειτουργήσει αποτελεσματικά η Αρχή, θα πρέπει αυτή να είναι στα πρότυπα αντίστοιχων Αρχών άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ελλάδας (ΟΠΙ), ο οποίος εποπτεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας.

Ο εν λόγω Οργανισμός διοικείται από επταμελές διοικητικό συμβούλιο, τα μέλη του οποίου είναι όλοι έγκριτοι νομικοί ασχολούμενοι με την πνευματική ιδιοκτησία ή/και καθηγητές πανεπιστημίου και έχει κύριο σκοπό την προστασία των δημιουργών και των δικαιούχων συγγενικών προσώπων, την μέριμνα για εφαρμογή του νομικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του και των διεθνών συμβάσεων, την εποπτεία των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης και την νομοπαρασκευαστική εργασία σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων.

Επίσης, για τους φορείς του χώρου ένα άλλο σημαντικό βήμα που επιβάλλεται να γίνει, είναι η μεταφορά της Αρχής από το Υπουργείο Ενέργειας στο Υφυπουργείο Πολιτισμού, που θεωρείται ο «φυσικός» της χώρος.

Προς ενίσχυση της θέσης τους αυτής, οι φορείς διαμηνύουν πως είναι αδύνατον ένα Υπουργείο που κατά 90% ασχολείται με τα ενεργειακά ζητήματα της χώρας, να ασχολείται ταυτόχρονα και δη αποτελεσματικά και με την πνευματική ιδιοκτησία/καλλιτέχνες.

Επί τούτου, μάλιστα, εισηγούνται όπως ζητηθεί η γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα για πως νομικά η Αρχή θα «απογαλακτιστεί» από τη σημερινή δομή, δηλαδή κάτω από το ίδιο «καθεστώς» λειτουργίας του Εφόρου Εταιρειών.

Επιλογή διοικητικού συμβουλίου και Εφόρου

Σε ό,τι αφορά τη δομή της Αρχής Πνευματικής Ιδιοκτησίας, οι φορείς του χώρου εισηγούνται όπως στο διοικητικό συμβούλιο της Αρχής διοριστούν έγκριτοι νομικοί ή/και πανεπιστημιακοί που ασχολούνται ουσιαστικά με την πνευματική ιδιοκτησία, καθώς και ένα μέλος του ΣΕΛΚ που θα βοηθά την εξέταση πιθανών οικονομικών θεμάτων που ενδεχομένως να προκύπτουν μεταξύ οργανισμών συλλογικής διαχείρισης και χρηστών.

Αναφορικά, δε, με την επιλογή Εφόρου Πνευματικής Ιδιοκτησίας, οι φορείς τονίζουν πως θα πρέπει να διαθέτει νομικές και τεχνικές γνώσεις επί του θέματος, καθώς επίσης και οργανωτικές και επαγγελματικές ικανότητες.

Πάντως, ένεκα της σημαντικότητας του όλου θέματος, οι φορείς του χώρου-συμπεριλαμβανομένων και των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης που μίλησαν στο InBusinessNews, εξέφρασαν την ετοιμότητά τους να παραστούν και να καταθέσουν τεκμηριωμένα τις θέσεις τους όταν θα συζητηθούν οι κανονισμοί στη Βουλή, με στόχο αυτοί να ψηφιστούν το συντομότερο δυνατόν.