Μάκης Κετώνης: Το ταξίδι στην αειφορία και το επόμενο κεφάλαιο μιας συναρπαστικής επαγγελματικής διαδρομής

Ο Μάκης Κετώνης είναι από τους πρώτους ανθρώπους που δραστηριοποιήθηκαν στον τομέα της αειφόρου ανάπτυξης στην Κύπρο.

Ιδιοκτήτης δύο αιολικών πάρκων, ο ένας εκ των δύο Managing Directors της Wincono Cyprus Ltd, ομολογεί πως το ταξίδι του στην αειφορία-παρά τις κατά καιρούς δυσκολίες-άνοιξε τους ορίζοντές του με τελικό στόχο ένα «brave new world».

Και επειδή όπως λέει είναι καινοτόμος, αλλά και ονειροπόλος, το επόμενο κεφάλαιο της συναρπαστικής επαγγελματικής του διαδρομής είναι η δημιουργία μιας μονάδας υδρογόνου, η οποία θα παράγει το καύσιμο του μέλλοντος.

Αλήθεια, πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ);

Πάντοτε το βρίσκω διασκεδαστικό ή και ολίγον τι ρομαντικό να μιλώ γι’ αυτό το θέμα, διότι με παίρνει πίσω σε μια αναδρομή της ζωής μου. Ερχόμενος πίσω στην Κύπρο από την Αφρική, κλείνοντας έναν 15χρονο κύκλο έντονης επαγγελματικής απασχόλησης στον κατασκευαστικό τομέα, αναζητούσα μια επαγγελματική πρόκληση.

Εντελώς τυχαία, συμμετέχοντας σε ένα σεμινάριο για το περιβάλλον και την ενέργεια στα μέσα της δεκαετίας του 1990, εμφανίστηκε μπροστά μου η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης. Το γεγονός μου έδωσε το έναυσμα να αρχίσω να μαθαίνω και να επιδιώκω επαγγελματικές σχέσεις στην αειφόρο παραγωγή ενέργειας.

Είναι ένας τομέας ο οποίος είναι ανεξίτηλα ριζωμένος στο DNA μου, εφόσον με απασχολούσε από μικρή ηλικία, έχοντας παρακολουθήσει ηλεκτρολογία στην Τεχνική Σχολή Λευκωσίας. Αυτές οι επαφές με οδήγησαν στο να συνεργαστώ με ενδιαφέροντα άτομα από τον τομέα της έρευνας και της εκπαίδευσης από τη Γερμανία.

Γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 μελετήσαμε το ενεργειακό σύστημα και περιβάλλον της Κύπρου με έμφαση στην εφαρμογή αειφόρων μεθόδων παραγωγής ενέργειας.

Σε αυτό το σημείο, να αναφέρω και την καθοριστική γνωριμία μου με τη Sylvia Trabert, το 2000, η οποία εξελίχθηκε στην πιο στενή μου συνεργάτιδα και συνέταιρο όταν στην πορεία προχώρησα σε συμφωνία με τη Wincono International.

Οι δυσκολίες και οι προκλήσεις

Είστε ο ένας εκ των δύο Managing Directors της Wincono Cyprus. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας επιχειρηματίας σήμερα στην Κύπρο;

Ανοίγεις ένα τεράστιο κεφάλαιο. Καταρχάς, να αναφέρω ότι προχώρησα στη δραστηριοποίηση στον τομέα ανάπτυξης αιολικής ενέργειας, διότι το κόστος των ΦΒ (φωτοβολταϊκών) συστημάτων το 2000 ήταν ακόμη απαγορευτικό, σε αντίθεση με την αιολική τεχνολογία που είχε ωριμάσει και είχε γίνει πολύ πιο προσιτή.

Ωστόσο, με τους Γερμανούς συνεργάτες μου προχωρήσαμε στην αδειοδότηση μόνο τεσσάρων αιολικών πάρκων, λόγω των απαγορευτικών συνθηκών που επικρατούσαν σε διάφορες τοποθεσίες, είτε γιατί οι διάφορες Αρχές δεν επέτρεπαν τις αναπτύξεις είτε ένεκα ενστάσεων από τις εκάστοτε κοινότητες.

Οι αναπτύξεις των αιολικών πάρκων, πέραν της υπέρμετρης πρόκλησης από τεχνικής πλευράς, είχαν ένα βουνό προβλημάτων που έπρεπε να επιλυθούν, καθώς αποτελούσαν πρωτοπόρες και πρωτοεμφανιζόμενες τεχνολογίες στην Κύπρο.

Πώς ξεπεράστηκαν αυτά τα ζητήματα;

Η ένταξη μας στην Ε.Ε. και η ανάγκη εναρμόνισής μας με τις ευρωπαϊκές οδηγίες συνέτεινε θετικά στο να ξεπεραστούν ως έναν βαθμό.

Την ίδια θετική επίδραση διαδραμάτισαν τα άτομα στον τομέα της ενέργειας, αλλά και η έμπρακτη συμμετοχή συναδέλφων από το ΕΤΕΚ, καθώς αγκάλιασαν τις προσπάθειες που γίνονταν, θέλοντας να αποδείξουμε το υψηλό ακαδημαϊκό και επαγγελματικό επίπεδο που διαθέταμε ως χώρα. Δυστυχώς, σήμερα δεν καταβάλλονται οι ίδιες προσπάθειες για την υλοποίηση των στόχων μας.

Αντιθέτως, εξυπηρετούνται διάφορα συμφέροντα και ανάγκες ομάδων κι ατόμων με διαφορετικές κατευθύνσεις και σκοπούς.

Πραγματικά, έχουμε χαθεί μέσα σε έναν κυκεώνα γραφειοκρατίας και μικροαντιλήψεων, όπου οι ερμηνείες των κανονισμών γίνονται με υποκειμενικά κριτήρια, με σκοπό την παρεμπόδιση των αναπτύξεων με οποιαδήποτε πρόφαση και αφορμή.

Είναι τουλάχιστον λυπηρό να αντιμετωπίζεται με τέτοια δυσπιστία ο ιδιωτικός τομέας, όταν μάλιστα επιτυγχάνει επιτεύγματα σε αξιοσημείωτους χρόνους, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες και τις καθυστερήσεις που αντιμετωπίζει.

Επόμενο εγχείρημα η δημιουργία μονάδας υδρογόνου

Αμέσως επόμενο εγχείρημά σας είναι η δημιουργία μονάδας υδρογόνου. Τι σας οδήγησε σ’ αυτό;

Αισθάνομαι ότι κλείνω τον κύκλο μου στην ενεργειακή αειφορία με την εφαρμογή αυτού του έργου και την παραγωγή πράσινου υδρογόνου ως εναλλακτικού καύσιμου για χρήση στη βιομηχανία και στις μεταφορές/συγκοινωνίες.

Σε πρώτη φάση η παραγωγή του αφορά στις οδικές μεταφορές, χωρίς να χάνεται όμως ο στόχος για τις αερομεταφορές ή τη ναυσιπλοΐα. Πρόκειται για ένα πολύ επίδοξο έργο, παρόλο που κατά βάση είναι πολύ απλό.

Ομολογώ πως μέχρι στιγμής συνάντησα αρκετά εμπόδια, τα οποία κατάφερα να ξεπεράσω. Και ευελπιστώ να συνεχίσω να ξεπερνώ ό,τι έρχεται ενώπιόν μου, πείθοντας για τη βιωσιμότητα και την εγκυρότητα των στόχων μου.

Τουλάχιστον το έδαφος στο ξεκίνημα ήταν πρόσφορο και υποστηρικτικό, καθώς το έργο μας-GreenH2CY-χρηματοδοτείται κατά 60% από το ταμείο καινοτομίας της Ε.Ε.

Μιας και το θίξατε, πόσο δύσκολη είναι η εξεύρεση κεφαλαίων για τέτοιες αναπτύξεις;

Ουδέποτε υπήρξε εύκολο εγχείρημα. Οι κυπριακές τράπεζες είχαν μια συντηρητική προσέγγιση για τη χρηματοδότηση των ΑΠΕ. Προσωπικά, το 2013 αναγκαστήκαμε να αναστείλουμε το έργο του αιολικού πάρκου στο Μαρί, μετά την απόφαση των ξένων επενδυτών μας να αποχωρήσουν ένεκα της οικονομικής κρίσης.

Η επανέναρξη του έργου το 2015 με νέους χρηματοδότες, την EBRD, δεν προχώρησε επειδή το Υπουργείο Ενέργειας τερμάτισε τη σύμβασή μας με το Ταμείο ΑΠΕ & ΕΞ.Ε, με το δικαιολογητικό της καθυστέρησης λόγω της οικονομικής κρίσης.

Τα σχέδια της ΡΑΕΚ (Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου) για παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ έδωσε πνοή και έναυσμα σε χρηματοδοτικούς οργανισμούς να τις χρηματοδοτήσουν, κυρίως ΦΒ. Εξού και σημειώθηκε μια «έκρηξη» στον τομέα με ζητούμενο και την υλοποίηση των στόχων που έθεσε η ΕΕ για αειφορία στην Κύπρο.

Η αειφόρος ανάπτυξη, άλλωστε, προσφέρει τα μέγιστα στον άνθρωπο. Καθαρό περιβάλλον, διάσωση του πλανήτη από την κλιματική αλλαγή και συνάμα εξοικονόμηση δυσεύρετων πηγών ενέργειας.

Αποδόσεις πέραν των €10 εκατ.

• Η ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας έχει προσδώσει πέραν των €10 εκατ. στις κοινότητες που φιλοξενούν τα έξι αιολικά πάρκα στη χώρα μας.
• Η παραγωγή πράσινης ενέργειας έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή 180.000 τόνων ανά έτος CO2 ρύπων του θερμοκηπίου, συμβάλλοντας στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κύπρου και μειώνοντας την εξαγορά δικαιωμάτων ρύπων. Αυτό μεταφράζεται σε μείωση της τιμής του ηλεκτρισμού για τον Κύπριο καταναλωτή.
• Παράλληλα, χιλιάδες μαθητές, φοιτητές και εκπρόσωποι επαγγελματικών οργανώσεων επισκέφτηκαν τα αιολικά πάρκα και ενημερώθηκαν για θέματα αειφορίας, περιβάλλοντος, τεχνολογίας και ενέργειας.