Ο προτεινόμενος φορολογικός μετασχηματισμός και ο πυρήνας της μεταρρύθμισης που δεν πρέπει να αλλάξει

Η Κύπρος μπήκε από τα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου, οπόταν και παρουσιάστηκε από τους εμπειρογνώμονες του Κέντρου Οικονομικών Μελετών(ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου και τα μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής το σχετικό πλαίσιο, στην αντίστροφή μέτρηση για τον φορολογικό μετασχηματισμό της χώρας.

Μια αναγκαία μεταρρύθμιση που περισσότερα από είκοσι χρόνια αφότου έγινε η τελευταία, αποτελεί ζωτικής σημασίας εγχείρημα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας και βεβαίως για την περαιτέρω ενίσχυση και ανάδειξη της θέσης της Κύπρου ως ελκυστικό διεθνές επιχειρηματικό κέντρο.

Η διαμόρφωση ενός φορολογικού μοντέλου που αφενός θα στηρίζει την ανάπτυξη της εγχωρίας επιχειρηματικής δραστηριότητας και αφετέρου θα παρέχει τα απαραίτητα κίνητρα για προσέλκυση ποιοτικών άμεσων ξένων επενδύσεων, αποτελεί μια εκ των ουκ άνευ στρατηγική κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθηθεί, χωρίς φυσικά σε καμία περίπτωση να διαταράσσεται και να τίθεται σε οποιοδήποτε κίνδυνο η δημοσιονομική σταθερότητα και ευρωστία.

Με τρόπο δηλαδή, που θα ισορροπεί από την μια την ανάγκη για ένα φιλικό προς το επιχειρείν φορολογικό πλαίσιο και από την άλλη την ανάγκη για διασφάλιση των απαιτούμενων ροών φορολογικών εσόδων προς τα κρατικά ταμεία.

Ο προτεινόμενος από τους εμπειρογνώμονες του ΚΟΕ του Πανεπιστημίου Κύπρου και από τα μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής φορολογικός μετασχηματισμός, όπως αυτός παρουσιάστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, εδράζεται κατά γενική ομολογία σε αυτή την φιλοσοφία και εξυπηρετεί ακριβώς αυτή την στόχευση.

Πρόκειται, όπως αποτιμάται, για μια καλά μελετημένη και ισορροπημένη φορολογική προσέγγιση, εξ’ ου και το γεγονός ότι αντικρίστηκε και χαιρετίστηκε με θετική διάθεση σχεδόν από το σύνολο των οικονομικών/επιχειρηματικών φορέων του τόπου, αλλά και του πολιτικού μας συστήματος.

Διατηρώντας σημαντικά κίνητρα για ξένες επενδύσεις και, την ίδια ώρα, απαλλάσσοντας τις κυπριακές εταιρείες από φορολογικά βάρη τα οποία σήμερα επωμίζονται, η επερχόμενη μεταρρύθμιση εισάγει σημαντικά πλεονεκτήματα για την προσέλκυση και διατήρηση ξένων και υφιστάμενων επενδυτών στην Κύπρο, βελτιώνοντας περαιτέρω το ήδη ελκυστικό φορολογικό καθεστώς της χώρας εκεί και όπου χρειάζεται, χωρίς αχρείαστα ρίσκα και χωρίς εισαγωγή «ριζοσπαστικών» κινήτρων για δημιουργία εντυπώσεων και μόνο.

• Διαβάστε επίσης: Θετικό πρόσημο στην φορολογική μεταρρύθμιση από ΣΟΑΚ-Εξαλείφονται υφιστάμενες στρεβλώσεις

Οι εισηγήσεις του ΚΟΕ

Υπενθυμίζεται πως οι προτάσεις του ΚΟΕ για την φορολογική μεταρρύθμιση σε ό,τι αφορά την εταιρική φορολογία, τις οποίες και σε πρόσφατα δημοσιεύματά του το InBusinessNews ανέδειξε ως εξόχως σημαντικές για την ανταγωνιστικότητα του επιχειρηματικού οικοσυστήματος της Κύπρου, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

Αύξηση εταιρικού φόρου από 12,5% σε 15%

Η αύξηση του εταιρικού φόρου από 12,5% σε 15% αποτελεί εξέλιξη που στέλνει ξεκάθαρα μηνύματα στο εξωτερικό και που, διατηρώντας την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου, συμβάλλει στην γενικότερη προσπάθεια για αποκατάσταση της φήμης της χώρας ως αξιόπιστο επιχειρηματικό κέντρο και αξιόπιστος επενδυτικός προορισμός.

• ΕΚΤΑΚΤΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ ΣΕ ΜΕΡΙΣΜΑΤΑ

α)Πλήρη κατάργηση λογιζόμενης διανομής μερισμάτων

β)Μείωση φόρου παρακράτησης σε πραγματική διανομή μερισμάτων για φορολογικούς κατοίκους Κύπρου που είναι και domiciled στην Κύπρο από 17% σε 5%

Με την πλήρη κατάργηση της λογιζόμενης διανομής μερισμάτων σε συνδυασμό με την μείωση του φόρου παρακράτησης σε πραγματική διανομή μερισμάτων στο 5% ενισχύεται η ανταγωνιστικότητα των κυπριακών επιχειρήσεων, επιτυγχάνοντας δικαιότερη επιβάρυνση και αποτελεσματικότερη φορολογική αντιμετώπιση των κερδών.

Ουσιαστικά, οι προτεινόμενες πιο πάνω ρυθμίσεις διορθώνουν την χρόνια στρέβλωση και το ανταγωνιστικό μειονέκτημα με το οποίο βρίσκονται αντιμέτωπες κυπριακές εταιρείες με μέτοχους φορολογικούς κατοίκους Κύπρου, οι οποίοι έχουν και την κατοικία τους (domicile) στη Δημοκρατία.

Και τούτο, καθώς με την προτεινόμενη φορολογική μεταρρύθμιση αφενός απαλλάσσονται πλήρως και αφετέρου επωμίζονται πλέον μια αισθητά μειωμένη επιβάρυνση, που και στις δύο περιπτώσεις, βάσει του Περί Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα της Δημοκρατίας Νόμου, υπενθυμίζεται πως δεν υφίστανται ως υποχρέωση οι μέτοχοι εταιρειών που ενώ είναι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου δεν έχουν την κατοικία τους στην χώρα (non-domiciled).

• ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΩΝ

Διατήρηση λογιζόμενης έκπτωσης νοητού τόκου(Notional Interest Deduction-NID)

Διατηρείται ένα κίνητρο που εισήχθη από την Κύπρο το 2015 και είναι σημαντικό για την προσέλκυση νέων άμεσων επενδύσεων, καθώς και για την εισροή νέων κεφαλαίων σε υφιστάμενες επιχειρήσεις.

Πρόκειται για το κίνητρο που αφορά στην παραχώρηση ετήσιας φορολογικής έκπτωσης για λογιζόμενο τόκο πάνω σε νέα κεφάλαια που εισάγονται, είτε υπό την μορφή μετρητών είτε υπό την μορφή περιουσιακών στοιχείων σε είδος, όπως για παράδειγμα μετοχές.

Η εν λόγω φορολογική έκπτωση αφορά, τόσο εταιρείες που είναι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου όσο και εταιρείες που δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου, αλλά έχουν μόνιμη εγκατάσταση στην Κύπρο.

Διατήρηση έκπτωσης 50% για πρώτη εργοδότηση στην Δημοκρατία

Αφορά στην διατήρηση ενός εξόχως σημαντικού φορολογικού κινήτρου στην προσπάθεια για προσέλκυση προς εγκατάσταση και εργοδότηση στην Κύπρο επαγγελματιών υψηλής εξειδίκευσης.

Η συγκεκριμένη έκπτωση είναι ιδιαίτερης αξίας κυρίως για τις εταιρείες τεχνολογίας και πληροφορικής που δραστηριοποιούνται στην χώρα μας, είτε ξένες είτε γηγενείς, δεδομένου πως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι αυτό της εξεύρεσης εξιδεικευμένου προσωπικού για την στελέχωσή τους.

Διατήρηση του πλαισίου για άυλα στοιχεία (IP Box)

Με την προτεινόμενη φορολογική μεταρρύθμιση παραμένει ένα ισχυρό καθεστώς IP Box, στηρίζοντας την τεχνολογία και την καινοτομία.

Συγκεκριμένα, διατηρείται το προνομιακό φορολογικό καθεστώς για τα κέρδη από την καινοτομία και τις επενδύσεις σε πνευματική ιδιοκτησία(ΠΕ), ένα φορολογικό καθεστώς εξόχως ωφέλιμο για τις επιχειρήσεις πληροφορικής και τις εταιρείες που αναπτύσσουν τεχνολογίες και δαπανούν πολλά χρήματα για έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α).

Κρίνεται και είναι ιδιαιτέρως σημαντική η συνέχισή του, δεδομένης της ραγδαίας ανάπτυξης του τομέα της τεχνολογίας στην Κύπρο και της παρουσίας μεγάλου αριθμού ξένων εταιρειών του κλάδου στην χώρα μας.

Διατήρηση του non-dom καθεστώτος και επέκτασή του με επιβολή ετήσιου τέλους

Διαθέτοντας ένα ελκυστικό non-dom καθεστώς, η Κύπρος αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για άτομα (τόσο από την Ε.Ε. όσο και εκτός Ε.Ε.) υψηλών εισοδημάτων και υψηλών περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να μεταφέρουν την φορολογική τους κατοικία στην χώρα μας.

Δεδομένου του πολύ καλού οικοσυστήματος και των non-doms που ήδη υπάρχουν στο νησί, συμβάλλοντας στον μέγιστο βαθμό με τις επενδύσεις τους στην ανάπτυξη της οικονομίας, με την διατήρηση και επέκτασή του με επιβολή ετήσιου τέλους, η Κύπρος θα εξακολουθήσει να είναι σε θέση να προσελκύει προς εγκατάσταση στο νησί άτομα υψηλών εισοδημάτων και υψηλών περιουσιακών στοιχείων, με πολλαπλά αυτονόητα οφέλη για την οικονομία της χώρας και το στάτους της ως επενδυτικός προορισμός.

Η ευκαιρία αυτή μεγαλώνει ένεκα και της κατάργησης του ανάλογου καθεστώτος, το οποίο προσέφερε μέχρι πρότινος το Ηνωμένο Βασίλειο.

Χαμηλότερο ποσοστό φόρου για τα Stock Options

Προτείνεται η φορολόγηση με χαμηλότερο ποσοστό φόρου(μεταξύ 5%-10%) στο χρονικό σημείο που υπάρχει δικαίωμα ελεύθερης εξάσκησης(σ.σ. με αντικατραχρηστικές ρήτρες).

Αυτό είναι κάτι που, όπως εκτιμάται, δύναται να ωθήσει ακόμη μεγαλύτερο αριθμό εταιρειών να αξιοποιήσουν τα Stock Options ως ένα σύγχρονο και win-win με τους εργαζόμενους τους εργαλείο στην διαμόρφωση της συμβατικής τους σχέσης με ανώτατα στελέχη τους, ενδυναμώνοντας την αναπτυξιακή τους πορεία και δημιουργώντας κατ’ επέκταση συνεπαγόμενα πολλαπλασιαστικά οφέλη για το σύνολο της οικονομίας.

Σημειώνεται πως στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό βρίσκεται στο 8%.

Επέκταση χρονικής περιόδου για μεταφορά ζημιών

Από το 2012, και ένεκα του Μνημονίου υπό το οποίο τέθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία, επιβλήθηκε και βρίσκεται σε ισχύ περιορισμός μεταφοράς ζημιών σε πέντε χρόνια, δυσχεραίνοντας κατά πολύ την κινητικότητα των επιχειρήσεων.

Διά της σχετικής πρότασης που υποβάλλεται στο πλαίσιο της φορολογικής μεταρρύθμισης, μελετάται η επέκταση της χρονικής περιόδου από πέντε σε δέκα φορολογικά έτη (σ.σ. με περιορισμούς-π.χ. μετά το 5ο έτος να επιτρέπεται έκπτωση σε ποσοστό του φορολογητέου κέρδους του εκάστοτε έτους). Την ίδια ώρα, δεν προτείνεται μεταφορά ζημιάς σε προηγούμενα έτη.

Η προτεινόμενη επέκταση από τα πέντε στα δέκα έτη αποτελεί εν πολλοίς μια ισορροπημένη φόρμουλα μερικής άρσης του περιορισμού που τέθηκε εν καιρώ οικονομικής κρίσης για σκοπούς δημοσιονομικής εγκράτειας και για τον οποίο, αξίζει να σημειωθεί, ο επιχειρηματικός κόσμος προκρίνει την πλήρη κατάργησή του, όπως ισχύει και σε άλλες ανταγωνιστικές προς την Κύπρο χώρες, όπου δεν υπάρχει περιορισμός.

Αξίζει να σημειωθεί συναφώς πως σε Μάλτα και Ιρλανδία δεν υπάρχει κανένας περιορισμός, ενώ στο Λουξεμβούργο η χρονική περίοδος μεταφοράς ζημιών βρίσκεται στα 17 χρόνια.

Κατάργηση επιβολής αμυντικής εισφοράς στα ενοίκια

Η εισήγηση που γίνεται στο πλαίσιο της πρότασης για την φορολογική μεταρρύθμιση είναι η κατάργηση της υποχρέωσης εταιρειών που ενοικιάζουν περιουσιακά στοιχεία από φορολογικούς κατοίκους Κύπρου(φυσικά πρόσωπα), να παρακρατούν και να καταβάλλουν έκτακτη αμυντική εισφορά στα ενοίκια.

Το ποσοστό παρακράτησης βρίσκεται στο 3% επί του 75% του ενοικίου, δηλαδή 2,25% επί του ακαθάριστου ενοικίου, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι έκτακτη αμυντική εισφορά στα ενοίκια δεν παρακρατείται όταν τα ενοίκια πληρώνονται σε μη φορολογικούς κατοίκους της Δημοκρατίας.

Αίρεται δηλαδή και εδώ μια δυσμενής διάκριση την οποία υφίστανται οι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου έναντι των μη φορολογικών κατοίκων Κύπρου και κατ’ επέκταση απλοποιείται εν πολλοίς το φορολογικό πλαίσιο.

Να τρέξει χωρίς αχρείαστες καθυστερήσεις και παλινωδίες

Ενόψει των πιο πάνω, και με την δημόσια διαβούλευση που έλαβε χώρα κατά το αμέσως προηγούμενο διάστημα να έχει ολοκληρωθεί και τους εμπλεκόμενους φορείς να έχουν καταθέσει τις δικές τους απόψεις, θέσεις και εισηγήσεις επί των προτάσεων του ΚΟΕ, επόμενο βήμα του εγχειρήματος της φορολογικής μεταρρύθμισης αποτελεί η άμεση ετοιμασία των σχετικών νομοσχεδίων και η κατάθεσή τους για ψήφιση στην Βουλή.

Μια διαδικασία που πρέπει να τρέξει χωρίς αχρείαστες καθυστερήσεις και παλινωδίες, δεδομένης και της στόχευσης που από πλευράς κυβέρνησης τίθεται για εφαρμογή της φορολογικής μεταρρύθμισης από την 1η Ιανουαρίου του 2026.

Είναι λογικό κατά την διαδικασία ετοιμασίας και συζήτησης των νομοσχεδίων να ληφθούν υπόψη για την διαμόρφωση της τελικής τους μορφής οι εισηγήσεις και θέσεις που κατατέθηκαν κατά την δημόσια διαβούλευση, αφού άλλωστε αυτός υπήρξε και ο λόγος για τον οποίο πραγματοποιήθηκε.

Ζητούμενο, ωστόσο, δεδομένης και της θετικής αποτίμησης της οποίας έτυχαν οι προτάσεις του ΚΟΕ από το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου, είναι να μην αλλοιωθούν η φιλοσοφία και ο βασικός πυρήνας της μεταρρύθμισης, να μην επιχειρηθούν και να μην επέλθουν αλλαγές και διαφοροποιήσεις που ουσιαστικά θα ακυρώνουν την «δουλειά» που προηγήθηκε και το κατά γενική ομολογία αρκούντως συμβατό με τους στόχους που σε σχέση με τον φορολογικό μετασχηματισμό τίθενται, αποτέλεσμα το οποίο προέκυψε.

Άλλωστε, αρκετά είναι τα παραδείγματα μεταρρυθμίσεων,-με πιο πρόσφατο και τρανταχτό αυτό της τοπικής αυτοδιοίκησης-, οι οποίες, ενώ αλλιώς σχεδιάστηκαν και παρουσιάστηκαν, αλλιώς κατέληξαν και εφαρμόστηκαν ως απότοκο άστοχων κομματικών και άλλων παρεμβάσεων στον πυρήνα και την φιλοσοφία τους.

Παρεμβάσεις, που «ξεχείλωσαν» τις μεταρρυθμίσεις, αλλοίωσαν τον χαρακτήρα τους και εν τέλει τις κατέστησαν προβληματικές κατά την πρακτική τους εφαρμογή...

Τόσο σε τεχνοκρατικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, πρέπει και είναι εκ των ουκ άνευ να γίνει αντιληπτό, πως οποιαδήποτε προσπάθεια αλλοίωσης του περιεχομένου της φορολογικής μεταρρύθμισης, όχι απλώς θα θέσει εν αμφιβόλω την εφαρμογή της εντός των χρονοδιαγραμμάτων που τίθενται, αλλά θα καταστεί και εξόχως ζημιογόνα για την εξυπηρέτηση αυτού που με τον φορολογικό μετασχηματισμό η κυβέρνηση φιλοδοξεί να επιτύχει.

Την περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας του τόπου, την ενδυνάμωση της επιχειρηματικής δραστηριοποίησης και την ενίσχυση της θέσης της Κύπρου στον παγκόσμιο επενδυτικό χάρτη.