Θ. Λουκαΐδης: Τα success stories των κυπριακών startups, ο ρόλος του ΙδΕΚ και η ραγδαία ανάπτυξη του οικοσυστήματος

Σε χαρτογράφηση των μεγαλύτερων success stories νεοφυών επιχειρήσεων στην Κύπρο οι οποίες έχουν επωφεληθεί από τα προγράμματα του Ιδρύματος Έρευνας & Καινοτομίας (ΙδΕΚ) προβαίνει, μέσω συνέντευξής του στο InBusinessNews, o γενικός διευθυντής του Ιδρύματος, Θεόδωρος Λουκαΐδης, σύμφωνα με τον οποίο, σήμερα, στην Κύπρο διαθέτουμε πέραν των 500 νεοφυών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων κλίμακας σε διάφορους τομείς υψηλής τεχνολογίας.

Ο κ. Λουκαΐδης μιλά-παραθέτοντας αριθμούς- για τα απτά αποτελέσματα της επένδυσης στις νεοφυείς επιχειρήσεις μέσω του ΙδΕΚ, και συγκεκριμένα για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την προσέλκυση επενδύσεων και τη διαφοροποίηση της κυπριακής οικονομίας.

Όσον αφορά τους μελλοντικούς στόχους του ΙδΕΚ για την υποστήριξη νεοφυών επιχειρήσεων, όπως αναφέρει ο ίδιος, εντός του 2025 προγραμματίζονται νέες προσκλήσεις χρηματοδότησης, με προϋπολογισμό άνω των €48,3 εκατ.

Ένα από τα νέα προγράμματα θα είναι το «Ερευνητικές Υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης», το οποίο στοχεύει στη δημιουργία ερευνητικών υποδομών με ευρεία και ανοικτή πρόσβαση, ενισχύοντας τις ικανότητες και τη συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκών, ερευνητικών και επιχειρηματικών φορέων.

• Διαβάστε επίσης: Ανδρέας Ευσταθίου: Στοχευμένες δράσεις από ΙδΕΚ για τη μόχλευση περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων
• Διαβάστε επίσης: Οι επιστήμονες που διακρίθηκαν στα Κυπριακά Βραβεία Έρευνας ΙδΕΚ (pics)

Ευρύ φάσμα υπηρεσιών προς startups

Τι είδους καθοδήγηση ή συμβουλευτικές υπηρεσίες παρέχει το ΙδΕΚ σε νεοφυείς επιχειρήσεις και πόσο σημαντική είναι αυτή η βοήθεια;

Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων στην Κύπρο, ενισχύει την ανάπτυξη τους και διευκολύνει την είσοδό τους στην αγορά, προσφέροντας ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο χρηματοδότησης, συμβουλευτικής καθοδήγησης και ευκαιριών εκπαίδευσης.

Διαθέτει χρηματοδοτικά προγράμματα τα οποία στηρίζουν τις startups και τους επιτρέπουν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που συναντούν σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής τους, από την ιδέα και την ανάπτυξη προϊόντος μέχρι την κλιμάκωση στις διεθνείς αγορές.

Παρέχει επίσης συμβουλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες, ώστε να διασυνδεθούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις με επενδυτές -συμπεριλαμβανομένων ταμείων Venture Capital- και ενδεχόμενους πελάτες με στόχο να εξασφαλίσουν ιδιωτικές επενδύσεις και να επιτύχουν την πώληση των προϊόντων και υπηρεσιών τους.

Επιπλέον, το Ίδρυμα στηρίζει τη συμμετοχή σε ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το Horizon Europe, και συμμετέχει σε διεθνείς εκθέσεις, δίνοντας την ευκαιρία στις startups να ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους.

Mέσω του Κεντρικού Γραφείου Μεταφοράς Γνώσης, το ΙδΕΚ παρέχει επίσης καθοδήγηση για την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας και την κατοχύρωση πατεντών, ενώ ενθαρρύνει τη μεταφορά γνώσης μεταξύ επιχειρήσεων και οργανισμών έρευνας.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο του «Innovation Factory», διοργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια που ενισχύουν τις επιχειρηματικές δεξιότητες των νεοφυών επιχειρήσεων και συμβάλλουν στη δικτύωσή τους με ενδιαφερόμενους επενδυτές.

Εταιρείες που ανέπτυξαν προϊόντα και υπηρεσίες στις διεθνείς αγορές

Μπορείτε να μας παραθέσετε κάποια success stories νεοφυών επιχειρήσεων στην Κύπρο που έχουν επωφεληθεί από τα προγράμματα του ΙδΕΚ;

Το οικοσύστημά μας σημειώνει ραγδαία ανάπτυξη και πλέον διαθέτει πολύ περισσότερες startups από ό,τι πριν πέντε χρόνια. Κάποιες από αυτές έχουν λάβει και στήριξη από το ΙδΕΚ.

Η Irerobot, με προηγμένες συσκευές haptic, προσφέρει μία μοναδική τεχνολογία που επιτρέπει σε άτομα με ακουστικές αναπηρίες να βιώνουν τον ήχο μέσω δονήσεων.

Η MentisVR βοηθά τους ποδοσφαιριστές να διατηρήσουν κορυφαία απόδοση, μέσω μίας σειράς εφαρμογών εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας. Πρόσφατα μάλιστα, το προϊόν της εταιρείας βοήθησε στην αποκατάσταση του τερματοφύλακα της Ρεάλ Μαδρίτης, Τιμπό Κουρτουά, από τον σοβαρό τραυματισμό που είχε στο γόνατο.

Η Malloc εξειδικεύεται στην προστασία της ιδιωτικότητας σε κινητές συσκευές, με πάνω από 1 εκατ. downloads. Είναι η πρώτη κυπριακή εταιρεία που κατάφερε να μπει στο πρόγραμμα του Αμερικανικού Y Combinator, το οποίο επενδύει μέσω προγραμμάτων της σε νεοσύστατες εταιρείες παγκοσμίως.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η πρωτοποριακή εταιρεία τεχνολογίας, Nodes & Links, που βοηθά τις ομάδες που διαχειρίζονται μεγάλα και πολύπλοκα έργα. Η εταιρεία έχει αντλήσει πέραν των €22 εκατ. ιδιωτικές επενδύσεις από επενδυτές και αναπτύσσεται ραγδαία στις διεθνείς αγορές.

Η Embio Diagnostics εξειδικεύεται στην ανάπτυξη συσκευών προηγμένης τεχνολογίας για ταχεία και ακριβής ανίχνευση στη βιομηχανία της ασφάλειας των τροφίμων, της ποιότητας του αέρα και της περιβαλλοντικής έρευνας, ενώ η RSL Labs δημιούργησε δερματολογικά προϊόντα για ασθενείς με καρκίνο, τα οποία συμβάλλουν στη φροντίδα και αποκατάσταση της υγείας του δέρματος των ασθενών.

Επίσης, η The Mighty Kitchen πρωτοπορεί στον τομέα της ανάπτυξης και παραγωγής εναλλακτικών προϊόντων κρέατος. Διαθέτει τα προϊόντα της σε Κύπρο, Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο και συνεχίζει να επεκτείνεται αντλώντας ιδιωτικές επενδύσεις.

Να αναφέρω, ακόμη, την επιτυχία της νεοφυούς επιχείρησης Darefore, η οποία έφερε την επανάσταση στον κόσμο της ανταγωνιστικής ποδηλασίας μέσω της καινοτόμου πλατφόρμας που διαθέτει.

Αξίζει επίσης να αναφέρουμε και επιχειρήσεις οι οποίες κλιμακώνουν τις δραστηριότητές τους, όπως η EnergyIntel, που δραστηριοποιείται στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών και αποθήκευσης ενέργειας, η Odyssey στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, και η DynamicWorks που αναπτύσσει συστήματα Διαχείρισης Πελατών για εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα πολλά παραδείγματα εταιρειών που έλαβαν χρηματοδότηση και από το ΙδΕΚ και έχουν καταφέρει να αναπτύξουν προϊόντα και υπηρεσίες για τις διεθνείς αγορές.

Σήμερα, στην Κύπρο, διαθέτουμε πέραν των 500 νεοφυών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων κλίμακας σε διάφορους τομείς υψηλής τεχνολογίας.

Η χώρα μας κατατάσσεται για τρίτη συνεχή χρονιά στην κατηγορία των «Strong Innovators» της Ευρώπης, ενώ σημείωσε ιστορική άνοδο παγκοσμίως φιγουράροντας για πρώτη φορά στο Top-50 στη θέση 45 στον δείκτη StartupBlink Ecosystem Index 2024, κατακτώντας τον τίτλο του ταχύτερα αναπτυσσόμενου οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων στην ΕΕ.

Αυτές οι επιδόσεις αντικατοπτρίζουν τη συνεχή ανάπτυξη και ενίσχυση του οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων, εδραιώνοντας τη θέση της Κύπρου στο διεθνές στερέωμα της καινοτομίας.

Εντυπωσιακή η πρόοδος της Κύπρου στην προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις στην Κύπρο; Πόσο εύκολη είναι η πρόσβαση στα χρηματοδοτικά προγράμματα του ΙδΕΚ;

Οι νεοφυείς επιχειρήσεις στην Κύπρο αντιμετωπίζουν μια σειρά προκλήσεων, όπως για παράδειγμα την πρόσβαση σε ιδιωτικά κεφάλαια. Αν και το ενδιαφέρον των επενδυτών αυξάνεται, οι startups συχνά δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν ιδιωτική χρηματοδότηση στα αρχικά στάδια.

Ακόμη, το γεγονός ότι δραστηριοποιούνται σε μία μικρή εγχώρια αγορά, όπως η κυπριακή, καθιστά αναγκαία τη διεθνοποίησή τους και την επέκταση σε ξένες αγορές από την πρώτη μέρα.

Πρόκληση αποτελούν επίσης η μεγάλη πολυπλοκότητα νόμων που επηρεάζει ευρύτερα τις νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας στην ΕΕ με βάση και την Έκθεση Ντράγκι, καθώς και η διαθεσιμότητα εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, αφού ζούμε στην εποχή του παγκόσμιου ανταγωνισμού για ταλέντα. Η ικανότητά μας να προσελκύσουμε ταλέντα ως χώρα μπορεί να μας δώσει συγκριτικό πλεονέκτημα.

Αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα των προκλήσεων αυτών, ως χώρα έχουμε προχωρήσει με στοχευμένα μέτρα προς αντιμετώπιση τους. Η πρόοδος είναι αισθητή και αντανακλάται και σε διεθνείς εκθέσεις, όπως το EU Startup Nationals Standards (SNS) Report, το οποίο αξιολογεί τις πολιτικές, τις ευκαιρίες χρηματοδότησης και το επιχειρηματικό περιβάλλον στις χώρες της ΕΕ στη βάση ενός συνόλου προτύπων.

Ιδιαίτερα στο θέμα προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων, η Κύπρος σημειώνει εντυπωσιακή πρόοδο αφού η πρόοδος υλοποίησης μέτρων που ενισχύουν την πρόσβαση σε κεφάλαια στην Κύπρο φτάνει στο 92% με τον Ευρωπαϊκό Μέσο Όρο να βρίσκεται στο 72%.

Στο θέμα προσέλκυσης ταλέντων, η Κύπρος αγγίζει το 100% όσον αφορά στην υλοποίηση μέτρων που ενισχύουν την ελκυστικότητα της χώρας, με τον Ευρωπαϊκό Μέσο Όρο να φτάνει μόλις το 64%.

Όσον αφορά την πρόσβαση στα προγράμματα του ΙδΕΚ, αυτή χαρακτηρίζεται από απόλυτη διαφάνεια και οργάνωση. Για το 2025, έχει ήδη ολοκληρωθεί ο προγραμματισμός των προσκλήσεων και έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος (www.research.org.cy), ώστε οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίζουν έγκαιρα πότε θα προκηρυχθεί το κάθε πρόγραμμα.

Τα τελευταία χρόνια καταφέραμε να απλοποιήσουμε σημαντικά τις διαδικασίες υποβολής προτάσεων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας IRIS, ενώ σχεδιάσαμε νέα προγράμματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των κυπριακών startups, όπως το BOOST. Ένα πρόγραμμα μικτής δημόσιας και ιδιωτικής επένδυσης, που υποστηρίζει καινοτόμες επιχειρήσεις να αναπτυχθούν περαιτέρω.

Πώς γίνεται η αξιολόγηση των προτάσεων

Ποια η διαδικασία αξιολόγησης των προτάσεων και ποιες οι πρακτικές που εφαρμόζετε για να διασφαλίσετε την αποδοτική κατανομή της χρηματοδότησης;

Η διαδικασία αξιολόγησης βασίζεται σε αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια, με στόχο τη βέλτιστη κατανομή της χρηματοδότησης. Το ΙδΕΚ ακολουθεί διεθνώς αναγνωρισμένες πρακτικές αξιολόγησης, διασφαλίζοντας την αμεροληψία και την αποτελεσματικότητα στη διαδικασία επιλογής.

Για τα προγράμματα καινοτομίας, η αξιολόγηση των προτάσεων πραγματοποιείται κατά γενικό κανόνα σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο, πραγματοποιείται εξ αποστάσεως από εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό, οι οποίοι διαθέτουν τεχνογνωσία στο αντικείμενο της κάθε πρότασης. Σε αυτό το στάδιο, εξετάζονται παράγοντες όπως η καινοτομία, η επιστημονική και τεχνική αρτιότητα, η βιωσιμότητα του έργου και ο αντίκτυπός του στην αγορά και την κοινωνία.

Στο δεύτερο στάδιο, η αξιολόγηση πραγματοποιείται από ειδική επιτροπή, η οποία αποτελείται από εμπειρογνώμονες με επιχειρηματικό υπόβαθρο και εμπειρία σε αξιολογήσεις του European Innovation Council (EIC).

Οι αιτητές καλούνται να παρουσιάσουν την πρότασή τους μέσω pitching μπροστά στην επιτροπή, η οποία εξετάζει όχι μόνο το τεχνικό και επιστημονικό περιεχόμενο, αλλά και την επιχειρηματική στρατηγική, την εμπορική δυναμική και τις προοπτικές ανάπτυξης του έργου.

Να σημειώσω ότι ο κατάλογος των αξιολογητών είναι αναρτημένος στην ιστοσελίδα του ΙδΕΚ και επικαιροποιείται σε ετήσια βάση. Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να τον δει στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://shorturl.at/vO2VS

Οι τομείς προτεραιότητας, στους οποίους διαθέτει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα η Κύπρος

Υπάρχουν συγκεκριμένοι τομείς στους οποίους παρατηρείται σημαντική δραστηριοποίηση στο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων και στους οποίους επενδύει το ΙδΕΚ;

Τα προγράμματα του ΙδΕΚ είναι σχεδιασμένα ώστε να ανταποκρίνονται στην Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης και στους τομείς προτεραιότητας όπου η Κύπρος διαθέτει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Πρόκειται για τομείς που μπορούν να αποτελέσουν εστίες ανάπτυξης της οικονομίας και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών, μέσα από επενδύσεις σε Έρευνα και Καινοτομία.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πράσινη ανάπτυξη και τις βιώσιμες τεχνολογίες, στηρίζοντας επιχειρήσεις που προωθούν την ενεργειακή αποδοτικότητα, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την κυκλική οικονομία και τη βιώσιμη γεωργία.

Βασικό πεδίο επένδυσης αποτελούν και οι ψηφιακές τεχνολογίες, με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη καινοτόμων λογισμικών, big data, cloud computing και έξυπνων συστημάτων. Οι τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, των αυτόνομων συστημάτων αλλά και της κυβερνοασφάλειας βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο, με έμφαση στην έρευνα και ανάπτυξη σε AI, τη μηχανική μάθηση, τη ρομποτική και τις αυτοματοποιημένες λύσεις.

Επιπλέον, οι τομείς της βιοτεχνολογίας και της υγείας προσελκύουν μεγάλο ενδιαφέρον, με startups που ασχολούνται με τη φαρμακοβιομηχανία, την εξατομικευμένη ιατρική και τις καινοτόμες τεχνολογίες υγείας.

Η συνεισφορά στην οικονομία

Οι νεοφυείς επιχειρήσεις που υποστηρίχθηκαν από το Ίδρυμα σας πώς έχουν συνεισφέρει στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην προσέλκυση επενδύσεων και στη διαφοροποίηση της κυπριακής οικονομίας;

Η επένδυση στις νεοφυείς επιχειρήσεις μέσω του ΙδΕΚ έχει συμβάλει ουσιαστικά στη δημιουργία θέσεων εργασίας, την προσέλκυση επενδύσεων και τη διαφοροποίηση της κυπριακής οικονομίας.

Συγκεκριμένα, μέσα από τη χρηματοδότηση που δόθηκε από το Ίδρυμα μέσω των προγραμμάτων καινοτομίας τα τελευταία χρόνια, αναμένεται να δημιουργηθούν στο πλαίσιο των χρηματοδοτούμενων έργων, περισσότερες από 418 νέες θέσεις εργασίας και να αντληθούν ιδιωτικά κεφάλαια, συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων VC, που ξεπερνούν τα €35 εκατ.

Αυτή η σταδιακή προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων καταδεικνύει, αφενός, ότι ενισχύεται η εμπιστοσύνη στο κυπριακό οικοσύστημα καινοτομίας, και, αφετέρου, ότι εδραιώνεται η Κύπρος ως ελκυστικός προορισμός για νέες επενδύσεις.

Ταυτόχρονα, μέσω των δραστηριοτήτων τους, επιτυγχάνεται η δημιουργία νέων καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων και αυξάνεται η εξαγωγή τεχνογνωσίας, διαφοροποιώντας την κυπριακή οικονομία και υποστηρίζοντας την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.

Νέες προσκλήσεις χρηματοδότησης και μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό κέντρο καινοτομίας

Ποιοι είναι οι μελλοντικοί στόχοι του ΙδΕΚ όσον αφορά την υποστήριξη νεοφυών επιχειρήσεων;

Προχωράμε δυναμικά με ένα στρατηγικό πλάνο που επικεντρώνεται στη διαρκή ενίσχυση του τοπικού οικοσυστήματος. Εντός του 2025, προγραμματίζονται νέες προσκλήσεις χρηματοδότησης, με προϋπολογισμό άνω των €48,3 εκατ.

Οι προσκλήσεις αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη χρηματοδότηση γραμμών παραγωγής καινοτόμων προϊόντων, την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων Τεχνητής Νοημοσύνης για την αντιμετώπιση προκλήσεων του Δημόσιου Τομέα και την υπερταχεία ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών.

Παράλληλα, δρομολογούνται στοχευμένες δράσεις για τη μόχλευση περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων.

Ενδεικτικά, να αναφέρω το πρόγραμμα «Ερευνητικές Υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης», το οποίο θα προκηρυχθεί εντός του έτους και στοχεύει στη δημιουργία ερευνητικών υποδομών με ευρεία και ανοικτή πρόσβαση, ενισχύοντας τις ικανότητες και τη συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκών, ερευνητικών και επιχειρηματικών φορέων.

Επιπρόσθετα, στοχεύοντας στην ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας του κυπριακού οικοσυστήματος, το ΙδΕΚ επιδιώκει την περαιτέρω ενσωμάτωση κυπριακών startups σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης και επιτάχυνσης. Παράλληλα, ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή κυπριακών νεοφυών επιχειρήσεων σε διεθνή forum και εκδηλώσεις, με σκοπό την ενίσχυση της προβολής τους.

Το οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων της Κύπρου αναπτύσσεται ραγδαία. Με ισχυρή κρατική στήριξη, προγράμματα και κίνητρα επένδυσης, καθώς και δράσεις προσέλκυσης ταλέντων, δημιουργούμε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τις startups, ώστε να αναπτύξουν προϊόντα, να εξασφαλίσουν ιδιωτικές επενδύσεις και να επεκταθούν διεθνώς.

Απώτερος στόχος μας είναι η διεθνής τους καταξίωση και η μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό κέντρο καινοτομίας.