Μη εξυπηρετούμενα δάνεια: Πρέπει επιτέλους να υπάρξει αποφασιστική πρόοδος

Το πρόβλημα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) εξακολουθεί να βαραίνει την κυπριακή οικονομία, λειτουργώντας ως τροχοπέδη για την ανάπτυξη και την οικονομική σταθερότητα.

Παρά τις βελτιώσεις στους τραπεζικούς δείκτες (μόνο ορισμένων τραπεζών), η πραγματικότητα είναι πως τα περισσότερα από τα προβληματικά δάνεια έχουν μεταφερθεί σε Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων (ΕΕΠ) χωρίς ωστόσο να έχει δοθεί ουσιαστική λύση στο πρόβλημα έστω κι αν έχουν παρέλθει σχεδόν 12 χρόνια από την κορύφωση της κρίσης.

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου υπογραμμίζει πως περίπου €19,9 δισ. σε ΜΕΔ παραμένουν σε ΕΕΠ, ενώ άλλα €1,7 δισ. βρίσκονται ακόμα στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Αν και τα ποσοστά των ΜΕΔ στο τραπεζικό σύστημα έχουν μειωθεί, η μεταφορά τους στις ΕΕΠ δεν έχει λύσει το πρόβλημα, το οποίο εξακολουθεί να βρίσκεται στην πραγματική οικονομία.

Η ύπαρξη τόσο μεγάλου αποθέματος προβληματικού ιδιωτικού χρέους λειτουργεί ως βαρίδι για τους ίδιους τους επηρεαζόμενους δανειολήπτες, την αγορά ακινήτων και την πιστωτική επέκταση.

Θα είναι έτος λύσεων το 2025;

Το 2024 κατέδειξε πως η έλλειψη, πολιτικής κυρίως, αποφασιστικότητας στη διαχείριση των ΜΕΔ έχει ως αποτέλεσμα την παράταση της οικονομικής αβεβαιότητας.

Οι συνεχείς αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο των εκποιήσεων, οι πολιτικές παρεμβάσεις και η αργή δικαστική διαδικασία καθιστούν δύσκολη την ουσιαστική πρόοδο, αποδεικνύοντας στην πράξη πως οι συνεχείς τροποποιήσεις των τελευταίων ετών επιδείνωσαν αντί να βελτιώσουν την ουσία του προβλήματος.

Θεωρητικά, το 2025 θα έπρεπε να είναι η χρονιά κατά την οποία θα δοθεί ένα τέλος στην αναβλητικότητα και θα ληφθούν αποφάσεις που θα επιτρέψουν τη γρήγορη εξυγίανση του ιδιωτικού χρέους, ωστόσο, η πρότερη ιστορία καταδεικνύει πως κάτι τέτοιο δεν πρέπει να αναμένεται ειδικά όταν πλησιάζουν νέες εκλογικές αναμετρήσεις.

Η ουσία που όλοι παραβλέπουν

Το ιδιωτικό χρέος συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους βασικότερους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της χώρας.

Τα ΜΕΔ εμποδίζουν τις τράπεζες να διαθέσουν νέα δάνεια, περιορίζουν την επενδυτική δραστηριότητα και μειώνουν την οικονομική ευελιξία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Ταυτόχρονα, η συγκέντρωση μεγάλου όγκου ακινήτων από τις ΕΕΠ θα μπορούσε εύκολα να δημιουργήσει στρεβλώσεις στην αγορά ακινήτων και ουσιαστικά ο μόνος λόγος που δεν έχει γίνει αυτό μέχρι σήμερα είναι επειδή οι ίδιες οι εταιρείες τηρούν εποικοδομητική στάση.

Η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει πως η ταχεία διαχείριση των ΜΕΔ είναι η βέλτιστη λύση. Ο πρώην πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Δημήτρης Γεωργιάδης, σημείωσε πρόσφατα πως η καθυστέρηση στις εκποιήσεις δεν βοηθά ούτε τους ίδιους τους δανειολήπτες ούτε την οικονομία.

Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται τη νομική αβεβαιότητα, ενώ όσοι πραγματικά αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους μένουν εγκλωβισμένοι χωρίς πραγματικές λύσεις.

Από την στιγμή που το δίχτυ προστασίας όσων είναι πραγματικά ευάλωτοι και χρειάζονται βοήθεια είναι τεράστιο (αν και σύμφωνα με τις τελευταίες δηλώσεις της Χρηματοοικονομικής Επιτρόπου ελάχιστοι το έχουν αξιοποιήσει) η ανάγκη για ένα ξεκάθαρο και σταθερό νομικό πλαίσιο που θα επιτρέπει τις αποτελεσματικές εκποιήσεις είναι πλέον επιτακτική.

Δώδεκα χρόνια μετά την κορύφωση της κρίσης, τράπεζες και ΕΕΠ θα πρέπει να επιταχύνουν τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης ή εκποίησης ακινήτων, προκειμένου να μειωθεί το απόθεμα των ΜΕΔ και να αποκατασταθεί περαιτέρω η εμπιστοσύνη στην οικονομία.

Το 2025 δεν μπορεί να είναι άλλη μια χρονιά αναβολών και μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων. Η πραγματική οικονομία χρειάζεται ένα καθαρό περιβάλλον.

Η κυπριακή οικονομία έχει ανάγκη από μια γενναία αντιμετώπιση του προβλήματος, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη και η χρηματοοικονομική σταθερότητα.