«ΘΑλΕΙΑ2021-2027»: Το επταετές επενδυτικό πρόγραμμα για ανάπτυξη της Κύπρου-Τα έργα και ο προϋπολογισμός τους

Κινητήριο δύναμη για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας συνιστά η Πολιτική Συνοχής της Ε.Ε., η εφαρμογή της οποίας τις δύο τελευταίες δεκαετίες συνέβαλε αποφασιστικά στην υλοποίηση σημαντικών αναπτυξιακών έργων και μεταρρυθμίσεων στην Κύπρο, που δεν θα ήταν εφικτό να γίνουν αποκλειστικά με εθνικούς πόρους.

Από εμβληματικά αναπτυξιακά έργα μέχρι προγράμματα κοινωνικής ένταξης και στήριξης ευάλωτων ομάδων, τα έργα των Προγραμμάτων Πολιτικής Συνοχής αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των πολιτών, θέτοντας τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον.

Την τρέχουσα περίοδο βρίσκεται σε πλήρη υλοποίηση το Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ2021-2027» (https://thalia.com.cy/), ένα ισχυρό επταετές επενδυτικό πλάνο που στοχεύει στις πραγματικές ανάγκες της Κύπρου, βάσει των καθορισμένων από την Ε.Ε. προτεραιοτήτων.

Μέσω του Προγράμματος έχουν ήδη διατεθεί πέραν των €500 εκατ., τα οποία κάλυψαν περίπου το 30% των διαθέσιμων πόρων. Περισσότερα από 100 έργα βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη/έχουν ολοκληρωθεί, με τη συγχρηματοδότηση του ΘΑλΕΙΑ.

Στόχοι και προτεραιότητες

Το «ΘΑλΕΙΑ2021-2027», το όνομα του οποίου προκύπτει ως αρκτικόλεξο από τη σύνθεση των λέξεων «Θεμέλια Αλλαγής, Ευημερίας, Ισότητας και Ανάπτυξης» και παραπέμπει στο ρήμα «θάλλω» (ανθίζω/ακμάζω/ευδοκιμώ/ευημερώ), εγκρίθηκε το 2022 από την Ε.Ε., με συνολικό προϋπολογισμό €1,8 δισ., εκ των οποίων τα €969 εκατ. αποτελούν συνεισφορά της Ε.Ε. και τα €842 εκατ. προέρχονται από εθνικούς πόρους.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση που έλαβε μέχρι στιγμής η Κύπρος, συγκριτικά με τις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους.

Το Πρόγραμμα υιοθετεί τους πέντε βασικούς στόχους της Πολιτικής Συνοχής που θέτει η Ε.Ε. για την προγραμματική περίοδο 2021 – 2027. Βαρύτητα δίδεται σε έργα με επίκεντρο την ενέργεια και το περιβάλλον συνολικού κόστους πέραν των €800 εκ., ενώ η ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της ψηφιοποίησης, της έρευνας και καινοτομίας αποτελεί επίσης βασική προτεραιότητα, με έργα πέραν των €300 εκ.

Οι χρηματοδοτήσεις για την προώθηση της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού ξεπερνούν του €400 εκ., ενώ πέραν των €150 εκ. επενδύονται για την τοπική ανάπτυξη με έργα που υλοποιούνται από τους Δήμους και τις τοπικές αρχές.

Προβλέπεται, επίσης, η αξιοποίηση €30 εκ. σε έργα με επίκεντρο διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών.

Πολλαπλά οφέλη μέχρι το 2029

Οι προβλέψεις για τον πραγματικό αντίκτυπο του «ΘΑλΕΙΑ» στην οικονομία τα επόμενα χρόνια είναι εντυπωσιακές. Μέχρι το 2029, οι επενδύσεις του Προγράμματος αναμένεται να επιφέρουν αύξηση του ΑΕΠ κατά 6% και να δημιουργήσουν 8.500 νέες θέσεις εργασίας.

Ειδικότερα, μέχρι το 2029 περίπου 3.000 άνεργοι θα αξιοποιήσουν τα σχέδια επιδοτούμενης απασχόλησης, 6.400 νέοι θα επωφεληθούν από προγράμματα κατάρτισης και ένταξης στην αγορά εργασίας, 5.000 ΑΜεΑ θα αξιοποιούν τις νέες υπηρεσίες κοινωνικής ενσωμάτωσης. 22.000 νέοι χρήστες ανά έτος θα εξυπηρετούνται από το εκσυγχρονισμένο σύστημα δημόσιων μεταφορών (έξυπνες στάσεις/στέγαστρα και αγορά ηλεκτρικών λεωφορείων). 130.000 άνθρωποι θα συνδεθούν με το βελτιωμένο δημόσιο δίκτυο ύδρευσης και χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού θα εξοικονομηθούν από την εγκατάσταση έξυπνων υδρομετρητών.

Με τις επενδύσεις του Προγράμματος θα αυξηθεί η χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο εθνικό ενεργειακό μείγμα, φθάνοντας στο 30%.

Επιπλέον, θα λάβουν στήριξη πέραν των 2.000 επιχειρήσεων, ενώ θα δημιουργηθούν 900 νέες ερευνητικές θέσεις εργασίας. 100.000 άτομα θα επωφεληθούν από αντιπλημμυρικά έργα και περίπου 90.000 άτομα από έργα προστασίας πυρκαγιών.

Μέσω των έργων ψηφιακής αναβάθμισης αναμένεται να επωφεληθούν τουλάχιστον 133.000 χρήστες των νέων αναβαθμισμένων δημόσιων ψηφιακών υπηρεσιών, προϊόντων και διαδικασιών, ενώ μέσω του έργου ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών θα επωφεληθούν περίπου 4.000 νοικοκυριά.

Στα πλαίσια των έργων τοπικής ανάπτυξης, 45.000 άτομα θα έχουν πρόσβαση σε νέες ή αναβαθμισμένες πράσινες υποδομές.

Επιπρόσθετα, 185 σχολικές μονάδες θα επωφεληθούν από δράσεις σχολικής και κοινωνικής ένταξης μαθητών.

Τέλος, η δημιουργία εμβληματικών έργων, όπως η ανέγερση της Σχολής Τουριστικών Επαγγελμάτων του ΤΕΠΑΚ, η ανάπλαση του παλιού ΓΣΠ, τα Ερευνητικά Εργαστήρια Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Κύπρου, η δημιουργία Σχολείων Μηδενικής Κατανάλωσης Ενέργειας, η αναβάθμιση υποδομών Δημόσιων Μεταφορών και αγορά Ηλεκτρικών Λεωφορείων, βελτιώνουν σημαντικά την πρόσβαση σε σύγχρονες και αναβαθμισμένες υποδομές.