Άκης Βαβλίτης: Οι εκτιμήσεις για τον τουρισμό το 2025, το κλίμα αβεβαιότητας και η έλλειψη προσωπικού στη βιομηχανία

Να καταστήσουμε την Κύπρο, ένα ολόχρονο ποιοτικό προορισμό, πιο ανθεκτικό, πιο φιλικό προς το περιβάλλον, ψηφιακά έξυπνο και χωρίς να επιβαρύνει το κοινωνικό περιβάλλον, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, των εργαζομένων και των επιχειρήσεων του κλάδου, ζήτησε ο Πρόεδρος του ΔΣ του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου, Άκης Βαβλίτης, στην ομιλία του κατά τη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου την Τρίτη στη Λευκωσία.

Σύμφωνα με τον κ. Βαβλίτη, ο κυπριακός τουρισμός, παρά τις προκλήσεις και γεωπολιτικές αναταράξεις, έδειξε τις αντοχές του, και χάρις στις συλλογικές προσπάθειες των εμπλεκομένων του κλάδου, του Υφυπουργείου Τουρισμού, της Πολιτείας και των Τοπικών Αρχών, το 2024 οι επισκέπτες έσπασαν το φράγμα των 4 εκ. και έφτασαν τα 4,040 εκ., με τα έσοδα αναμένονται να φτάσουν τα 3,2 δις ευρώ, συνεισφέροντας γύρω στο 13% στο ΑΕΠ.

Σημείωσε ωστόσο ότι από τα 4 εκ. επισκέπτες, ένα ποσοστό γύρω στο 35%, δηλαδή 1,4 εκ., δεν διέμεναν σε αδειούχες ξενοδοχειακές μονάδες, και κατέληξαν είτε σε παράνομα καταλύματα ή σε βραχυχρόνιες μισθώσεις, ή μετέβησαν για τις διακοπές τους στα κατεχόμενα εδάφη ή σε συγγενείς και φίλους, ενώ σημείωσε ότι το 2014, η μέση διάρκεια παραμονής των επισκεπτών στα τουριστικά καταλύματα της Κύπρου ήταν 10,7 μέρες και το 2024 ήταν 8,6 μέρες, μια μείωση της τάξης του 24%.

Συμπλήρωσε ότι η τρέχουσα τουριστική χρονιά αναμένεται να κυμανθεί γύρω στα ίδια επίπεδα με το 2024, σημειώνοντας ότι, ενόσω συνεχίζονται οι γεωπολιτικές αναταράξεις, το δυσμενές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον στην Γερμανία και στη Γαλλία και προσφάτως ο απειλούμενος εμπορικός πόλεμος μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, δεν πρέπει να θεωρείται ούτε αυτονόητη ούτε δεδομένη.

Σχετικά με τις χώρες προέλευσης του τουρισμού προς την Κύπρο, είπε ότι το 2024 οι επισκέπτες από το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν το 35% του συνόλου του εισερχομένου τουρισμού, μόλις το 10% από τη δεύτερη αγορά του Ισραήλ και από άλλες χώρες με πολύ μικρότερα ποσοστά, και εισηγήθηκε μια στοχευμένη και ορθά μελετημένη προσέγγιση της Σαουδικής Αραβίας και κυρίως της ινδικής αγοράς, για την προσέλκυση ποιοτικών τουριστών αλλά και για την διασπορά του κινδύνου.

Αναφορικά με το ζήτημα της εποχικότητας, «το πιο ζημιογόνο διαρθρωτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κυπριακός τουρισμός, εδώ και πολλές δεκαετίες, καθώς στους πέντε χειμερινούς μήνες έχουμε περίπου το 16% των επισκεπτών και μόλις το 12% των εσόδων», ο κ. Βαβλίτης εισηγήθηκε τη διεξαγωγή μελέτης με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων ειδικά για τον χειμερινό τουρισμό, η οποία θα απαντά, όπως είπε, τι είδους χειμερινό τουριστικό προϊόν πρέπει να δημιουργήσουμε και σε ποιους επισκέπτες θα απευθύνεται.

Σε ό,τι αφορά την έλλειψη προσωπικού στον τουρισμό, είπε ότι θα συνεχίσει να γίνεται οξύτερη από χρόνο σε χρόνο, αφού η κυπριακή οικονομία όπως και ο κλάδος της φιλοξενίας αναμένεται ότι θα συνεχίσουν να έχουν ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Συμπλήρωσε ότι τα τελευταία χρόνια, γίνεται πρόσληψη ανθρώπινου δυναμικού από τρίτες χώρες για πλήρωση των κενών θέσεων, η οποία, όπως είπε, φαίνεται να είναι η μόνη επιλογή, τουλάχιστον για την επόμενη δεκαετία, «λαμβάνοντας υπόψη, την υπογεννητικότητα που μαστίζει τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας ως επίσης και το μικρό πληθυσμιακό μέγεθός της».

«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξήγγειλε πρόσφατα ότι η όλη διαδικασία για την πρόσληψη ανθρώπινου δυναμικού από τρίτες χώρες θα ψηφιοποιηθεί, επιτυγχάνοντας περαιτέρω επίσπευση της όλης διαδικασίας. Με αυτό τον τρόπο η Πολιτεία αρχίζει να βάζει σιγά σιγά ένα οριστικό τέλος στο χαρτοβασίλειο και εκτιμάται ιδιαίτερα. Εξακολουθούν όμως να υπάρχουν στρεβλώσεις που χρήζουν άμεσης επίλυσης μεταξύ άλλων η ευελιξία στην εργασία, η κινητικότητα των εργαζομένων μεταξύ ξενοδοχειακών μονάδων που ανήκουν στον ίδιο Όμιλο, είτε αυτές βρίσκονται στην ίδιαν επαρχία είτε όχι, όπως και η χρονική περίοδος εργασίας», συμπλήρωσε.

Πρόσθεσε ότι για τη στέγαση των ξένων εργαζομένων ο ΣΤΕΚ έχει ετοιμάσει και αποστείλει σχετική μελέτη στον Διευθυντή της Πολεοδομίας, στο Υπουργείο Εσωτερικών και στην Προεδρία, καθώς αρκετοί εργοδότες θέλουν να προχωρήσουν με την ανέγερση οικιστικών μονάδων, για τη στέγαση των εργαζομένων τους νοουμένου ότι θα δοθούν πολεοδομικά κίνητρα όπως ισχύουν και σε άλλες περιπτώσεις.

Σύμφωνα με τον κ. Βαβλίτη, το μεγαλύτερο πρόβλημα για τους επαγγελματίες του τουρισμού σήμερα είναι η ανεπάρκεια του δικτύου μεταφοράς και διανομής να δεχθεί όλη την προσφερόμενη και διάσπαρτη παραγωγή ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Σημείωσε πως επείγει η προκήρυξη σχεδίου για τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων που θα μπορούν να τις αξιοποιήσουν και οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, ως επίσης και η έναρξη της φάσεως Β’ του σχεδίου μείωσης εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου στις επιχειρήσεις, ενώ ζήτησε να επιτραπεί στους μεγάλους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας να είναι και παραγωγοί πράσινης ενέργειας και ταυτόχρονα ιδιοκαταναλωτές.

Σχετικά με το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης, είπε ότι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για λειτουργία στην Κύπρο περίπου 80 με 90 χιλιάδων κλινών, «όσες περίπου διαθέτει και η έννομη ξενοδοχειακή βιομηχανία», εκ των οποίων, όπως σημείωσε, μόνο το 1/3 περίπου είναι εγγεγραμμένες όπως όφειλαν, στο μητρώο του Υφυπουργείου Τουρισμού.

«Οφείλει η πολιτεία, με όρους ισονομίας απέναντι στον ξενοδοχειακό κλάδο να θεσπίσει άμεσα ένα αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας τους, με προδιαγραφές ασφάλειας, αλλά και ένα αποτελεσματικό μηχανισμό τήρησης των κανονισμών που θα θεσπιστούν», υπογράμμισε.

Είπε ακόμη ότι επιβάλλεται, η εκπόνηση ενός ενιαίου και ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού για τον τουρισμό, με την εμπλοκή του Υφυπουργείου Τουρισμού ούτως ώστε, όπως τόνισε, «να λαμβάνεται ολιστικά υπόψη η εθνική στρατηγική τουρισμού, και για να επιτυγχάνεται, μια πιο ομοιόμορφη κατανομή της τουριστικής ανάπτυξης και να προστατεύονται απ’ αυτήν ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές».

Ενόψει της επικαιροποίησης και επέκτασης της στρατηγικής του τουρισμού, μετέφερε τη θέση του ΣΤΕΚ ότι αυτή πρέπει να στοχεύει «σε μια πιο ισορροπημένη γεωγραφικά τουριστική ανάπτυξη, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πολεοδομικό σχεδιασμό, σε ένα πλαίσιο βιωσιμότητας λαμβάνοντας υπόψη τους διαθέσιμους πόρους (και κυρίως την υδατική και ενεργειακή επάρκεια), τους στόχους και τις αναδυόμενες τάσεις».

Κλείνοντας, ζήτησε να ληφθούν υπόψη και όλοι οι άλλοι παράγοντες, που απαιτούνται, για μια ολιστική διαχείριση του τουριστικού προϊόντος, «για να καταστήσουμε την Κύπρο, ένα ολόχρονο ποιοτικό προορισμό, πιο ανθεκτικό, πιο φιλικό προς το περιβάλλον, ψηφιακά έξυπνο και χωρίς να επιβαρύνει το κοινωνικό περιβάλλον, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, των εργαζομένων και των επιχειρήσεων του κλάδου».

«Από την ίδρυση του ο ΣΤΕΚ εδώ και 28 χρόνια πρεσβεύει ότι “ο ποιοτικός τουρισμός είναι μονόδρομος”. Από σήμερα ο ΣΤΕΚ θα πρεσβεύει ότι “ο βιώσιμος τουρισμός είναι απόλυτος μονόδρομος”», κατέληξε.

Στη δική του ομιλία, ο Εντεταλμένος Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), Αλέξανδρος Θάνος, είπε ότι Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς για ευρωπαϊκές –και όχι μόνο– αγορές, ενώ τα θεσμικά ζητήματα που απασχολούν τις δύο χώρες είναι κοινά και διαχρονικά.

«Το 2024 ήταν μια εξαιρετική χρονιά τόσο σε επίπεδο αφίξεων όσο και εσόδων και θα αποτελέσει το νέο ορόσημο για την πορεία μας. Όμως, πίσω από τους αριθμούς υπάρχει μια πιο σύνθετη πραγματικότητα που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε», ανέφερε στη συνέχεια, παραθέτοντας ενδεικτικά την ασταθή και αβέβαιη γεωπολιτική εικόνα παραμένει, τις πολλαπλασιαζόμενες προκλήσεις από την κλιματική κρίση, τις αυξανόμενες προσδοκίες επισκεπτών, εργαζομένων και τοπικών κοινωνιών, το ζήτημα του υπερτουρισμού σε κάποιες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, το οποίο, όπως είπε, δημιουργεί σημειακά ένα «αντιτουριστικό» αφήγημα, τις επίμονες πληθωριστικές πιέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο που επηρεάζουν τον τρόπο και τη συχνότητα ταξιδιού, καθώς επιπρόσθετες επιβαρύνσεις στο τουριστικό προϊόν που συμπιέζουν τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων.

«Στόχος, σήμερα, πρέπει να είναι μια πορεία προς έναν τουρισμό βιώσιμο, ανταγωνιστικό και κοινωνικά υπεύθυνο», ανέφερε στη συνέχεια ο κ. Θάνος.

Ειδικότερα, είπε ότι σε τοπικό επίπεδο, τα θέματα που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες είναι παρόμοια, με πιο κρίσιμο αυτό του χωροταξικού σχεδιασμού, ενώ στάθηκε επίσης στην έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού αλλά και το ζήτημα των βραχυχρόνιων μισθώσεων και των φαινομένων «υπερτουρισμού».

Αναγνώρισε επίσης την ανάγκη για την αποκατάσταση των ζημιών από τις φυσικές καταστροφές που έπληξαν και θα εξακολουθούν να πλήττουν τις χώρες ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, σημείωσε ωστόσο ότι η χρηματοδότηση των δαπανών αυτών δεν μπορεί να είναι ευθύνη μόνο ενός κλάδου της οικονομίας και πως τα όποια ποσά εισπράττονται από τα τέλη αντιμετώπισης κλιματικής κρίσης πρέπει να διοχετεύονται στην αναβάθμιση των υποδομών και της λειτουργίας των προορισμών.

Ανέδειξε ακόμη ότι για πρώτη φορά υπάρχει σε ευρωπαϊκό επίπεδο διακριτό χαρτοφυλάκιο για θέματα Μεταφορών και Βιώσιμου Τουρισμού, χαρακτηρίζοντας ως ευτυχή συγκυρία την ανάθεση του συγκεκριμένου χαρτοφυλακίου στον Έλληνα Επίτροπο, Απόστολο Τζιτζικώστα.

«Η ανάπτυξη του τουρισμού πρέπει να βασίζεται σε ένα όραμα που συνδυάζει την Ανταγωνιστικότητα με την Υπευθυνότητα. Απαραίτητα συστατικά η συνεργασία, οι συμπράξεις. Είμαστε πάντα στη διάθεσή σας για ανταλλαγή απόψεων, συνεργασία, διάλογο που θα ενισχύσει τις σχέσεις μας», κατέληξε.