Η άλλη όψη του νομίσματος…Το «διαζύγιο» για την μαρίνα και το λιμάνι Λάρνακας υπό την οπτική του ανάδοχου

Περίπου οκτώ μήνες έπειτα από την διακοπή του συμβολαίου της ανάδοχου εταιρείας- Kition Ocean Holdings-, εξέλιξη που έθεσε εν πολλοίς την υλοποίηση της ενιαίας ανάπτυξης της μαρίνας και του λιμανιού της Λάρνακας στον πάγο, η κυβέρνηση βρίσκεται στην αναζήτηση της δέουσας εκείνης φόρμουλας που θα επιτρέψει την επανεκκίνηση του ζωτικής σημασίας για την πόλη και επαρχία Λάρνακας, αλλά και για ολόκληρη την Κύπρο, μεγαλεπήβολου αυτού έργου.

Η σύμβαση με την Kition, υπενθυμίζεται, διακόπηκε από το κράτος στις 27 Μαΐου 2024, με τον αρμόδιο υπουργό, Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Αλέξη Βαφεάδη, να προτάσσει ως βασικό λόγο που οδήγησε την κυβέρνηση στην απόφαση να διακόψει το συμβόλαιο, την άρνηση της εταιρείας να ανανεώσει την εγγυητική που αφορούσε τις λειτουργίες και τη συντήρηση του λιμανιού (operations and maintenance guarantee). Και με τον ίδιο, να κάνει λόγο «για παραβίαση ενός ουσιώδους όρου της σύμβασης, ο οποίος δεν μπορούσε να μην εκπληρωθεί».

• Διαβάστε εδώ: Τέλειωσε την Kition η Κυβέρνηση-Διέκοψε τη σύμβαση με την εταιρεία για τη μαρίνα και το λιμάνι της Λάρνακας
• Διαβάστε εδώ: «Αυτό μας οδήγησε να τερματίσουμε άμεσα την σύμβαση»-Ο ουσιώδης όρος που δεν μπορούσε να μην εκπληρωθεί
• Διαβάστε εδώ: «Έχουμε δώσει πάρα πολύ χρόνο, δεν είχαμε άλλη επιλογή από τη λύση της σύμβασης με την Kition»

Από την άλλη η κοινοπραξία Kition, με ανακοινώσεις που είχε εκδώσει, απέρριπτε τις αναφορές Αλέξη Βαφεάδη και μιλούσε για παράνομο τερματισμό της σύμβασης, επικρίνοντας παράλληλα το κράτος για ανεπάρκεια διαχείρισης της κατάστασης.

• Διαβάστε εδώ: Στην αντεπίθεση η Kition-«Παράνομος ο τερματισμός της σύμβασης, εξετάζουμε τις νομικές μας επιλογές»
• Διαβάστε εδώ: Φουλ επίθεση η Kition... Παράνομος τερματισμός της σύμβασης, πλήρης ανεπάρκεια διαχείρισης της κατάστασης

Με φόντο τα όσα προηγήθηκαν κατά τους προηγούμενους μήνες και εν αναμονή των εξελίξεων, και δη των τελικών αποφάσεων που αναμένεται να ληφθούν από το κράτος αναφορικά με το μέλλον της μαρίνας και του λιμανιού της Λάρνακας, πηγές από την Prosperity Group CY, μετόχου με ποσοστό 20% της Kition Ocean Holdings, δίνουν μιλώντας στο InbusinessNews, την δική τους εκδοχή των γεγονότων και του χρονικού που οδήγησε στο να οδηγηθούν, Κυβέρνηση και εταιρεία, στο…διαζύγιο.

Βασική τους θέση, όπως αυτή διατυπώνεται και προκύπτει από τα όσα υποστηρίζουν, είναι ότι δεν εξαντλήθηκαν όλα τα περιθώρια εξεύρεση λύσης και συνέχισης του συμβολαίου.

Το χρονικό και τα γεγονότα της διελκυστίνδας

Ειδικότερα, όπως είναι γνωστό και κοινά αποδεκτό, η διελκυστίνδα ανάμεσα στα συμβαλλόμενα μέρη αναφορικά με την αξία της επίμαχης εγγυητικής είχε ξεκινήσει από τις αρχές του 2024, ως αποτέλεσμα διαφοράς που προέκυψε αναφορικά με το ύψος του ποσού της εγγυητικής. Με την κυβέρνηση να μιλά για 10,4 εκατομμύρια ευρώ και την Kition για 4,2 εκατ. ευρώ.

Ήταν μια διαφορά που, όπως οι πηγές από την Prosperity που μίλησαν στο InBusinessNews υποστηρίζουν, οφειλόταν στο ότι μέσα από τους καθιερωμένους λογιστικούς ελέγχους που υποβαλλόταν η εταιρεία, προέκυψε πως ήταν λανθασμένη η φόρμουλα με την οποία υπολογίστηκε η εν λόγω εγγυητική κατά την πρώτη και δεύτερη έκδοσή της.

Γεγονός το οποίο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, γνωστοποιήθηκε στο Υπουργείο Μεταφορών πριν από την λήξη της δεύτερης εγγυητικής, και ζητήθηκε συνάντηση για διευκρίνηση του θέματος με σκοπό την αποφυγή καθυστερήσεων στην έκδοση της νέας εγγυητικής.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν, αντί να βρισκόταν στα 3,4 εκατ. ευρώ η κατατεθειμένη εγγυητική που έληξε τον Δεκέμβριο του 2023, βρισκόταν στα 8 εκατ. ευρώ. Βάσει των νέων υπολογισμών και πάντοτε βάσει του εγκεκριμένου από το κράτος οικονομικού μοντέλου, οι οικονομικοί σύμβουλοι της εταιρείας υπέδειξαν στη διεύθυνσή της ότι η νέα εγγυητική θα έπρεπε να ήταν ύψους 4,2 εκατ. ευρώ.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις πηγές από την Prosperity, η κυβέρνηση επέμενε στη διατήρηση της αρχικής, λανθασμένης κατά την εταιρεία, φόρμουλας και βάσει αυτής αξίωνε δέκα και πλέον εκατομμύρια ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί πως, με σύμφωνα πάντα τις ίδιες πηγές, κατά το ίδιο περίπου διάστημα, και συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο του 2023, η Kition είχε προχωρήσει στην ανανέωση εγγυητικής αξίας 3,2 εκατ. ευρώ, που αφορούσε τη διασφάλιση πληρωμών προς το κράτος από την εταιρεία που λαμβάνει τα τέλη χρήσης του λιμανιού (payments security), προχώρησε στην ανανέωση των ασφαλειών πολλών εκατομμυρίων ευρώ που αφορούσαν την λειτουργία του λιμανιού και της μαρίνας Λάρνακας και πλήρωσαν τα οφειλόμενα προς το κράτος δικαιώματα, όπως προνοούσε το συμβόλαιο.

Ενέργειες που, όπως υποδεικνύουν οι πηγές που μίλησαν στο InBusinessNews, καταδεικνύουν την πρόθεση της εταιρείας για τη συνέχιση του έργου, καταδεικνύοντας ταυτόχρονα πως κατ’ ανάλογο τρόπο θα έπραττε και σε ό,τι αφορούσε την εγγυητική για το operations and maintenance, αν δεν υπήρχε η διαφωνία αναφορικά με την αξίας της.

Μια διαφωνία η οποία, όπως μας λέχθηκε, θα μπορούσε να επιλυθεί μέσω της ενεργοποίησης συγκεκριμένου όρου στο συμβόλαιό της με το κράτος.

Ο όρος αυτός, όπως προέβαλαν συναφώς, προέβλεπε όπως σε περίπτωση διαφωνίας, η λύση δοθεί μέσω μηχανισμού επίλυσης διαφορών και συγκεκριμένα από ανεξάρτητο διαμεσολαβητή, η απόφαση του οποίου θα ανακοινωνόταν σε διάστημα δύο με τριών εβδομάδων και θα ήταν δεσμευτική και για τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, τα οποία θα είχαν και τις ανάλογες επιπτώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.

Κάτι το οποίο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές από την Prosperity που μίλησαν στο InBusinessNews, δεν έγινε αποδεκτό από την πλευρά του Υπουργείου Μεταφορών, το οποίο φέρεται να επέμενε πως μόνο εάν κατατίθετο η εγγυητική αξίας δέκα εκατ., ήταν πρόθυμο να εξετάσει το θέμα αναθεώρησης της φόρμουλας υπολογισμού της αξίας της.

Με την εταιρεία, εύλογα-όπως μας λέχθηκε χαρακτηριστικά-εν μέσω της αβεβαιότητας που υπήρχε, να μην αποδέχεται κάτι τέτοιο και να ζητά όπως η συμφωνία των δύο μερών προηγηθεί της υποβολής της εγγυητικής.

«Γίνεται δηλαδή αντιληπτό, πως παρά το γεγονός ότι η Kition έδειχνε τον δρόμο επίλυσης της διαφοράς και απρόσκοπτης συνέχισης του έργου στο πλαίσιο σχετικής ρήτρας που υπήρχε στο συμβόλαιο, το κράτος εμφανιζόταν ανένδοτο και οδηγούσε τις εξελίξεις προς την κατεύθυνση του να διακόψει την σύμβαση», ισχυρίστηκαν χαρακτηριστικά οι πηγές που μίλησαν στο InBusinessNews.

«Γιατί δεν ευσταθεί η κριτική για καθυστερήσεις»

Σημειώνεται πως ένας άλλως πυλώνας επί του οποίου εδράστηκε η άσκηση κριτικής προς την Kition Ocean Holdings, και που αναδείχθηκε επίσης εκ μέρους του κράτους ως ενισχυτικός λόγος διακοπής της σύμβασης, ήταν οι ισχυριζόμενες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου.

Οι πηγές από την Prosperity υπενθύμισαν επί τούτου ότι ο ανάδοχος ανέλαβε την πλήρη διαχείριση, λειτουργία και ανάπτυξη του έργου την 1η Απριλίου 2022, μετά από μια περίοδο ενός έτους, κατά το οποίο η εταιρεία-όπως υποστήριξαν- κατάφερε να ολοκληρώσει την απαιτητική διαδικασία ανάληψης όλων των εργασιών του έργου χωρίς κανένα πρόβλημα, και με το masterplan να εγκρίνεται μερικούς μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 2022.

Επιπλέον, όπως περαιτέρω τόνισαν, μέσα σε ένα χρόνο η εταιρεία πέτυχε την αναβάθμιση των υποδομών και των υπηρεσιών του λιμανιού, με αποτέλεσμα τον διπλασιασμό του κύκλου εργασιών του λιμανιού και με πολλαπλά οφέλη για την περιοχή.

Όπως ανέφεραν, τρέχοντας άμεσα όλες τις διαδικασίες με στόχο την υλοποίηση και ολοκλήρωση της ανάπτυξης εντός των προβλεπόμενων από το συμβόλαιο χρονοδιαγραμμάτων, και στην βάση του τελικού γενικού σχεδίου όπως αυτό εγκρίθηκε από την Κυβέρνηση, η εταιρεία, είτε εξασφάλισε είτε βρισκόταν σε διαδικασία εξασφάλισης όλων των σχετικών αδειών.

Παράλληλα, προχώρησε στον σχεδιασμό για την ανάπτυξη και εμπορική εκμετάλλευση των οικοδομών που θα ανεγείρονταν εντός της περιοχής ανάπτυξης, καθώς και στον σχεδιασμό ενός οδικού δικτύου πέραν των τριών χιλιομέτρων που θα εξυπηρετούσε το έργο και ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή της Λάρνακας.

Για σκοπούς σύγκρισης, υπέδειξαν, σε παρόμοια μικρότερης εμβέλειας έργα οι πιο πάνω εργασίες απαιτούν πολύ περισσότερο χρόνο από το στάδιο του σχεδιασμού μέχρι και την αδειοδότηση.

Για να συμπληρώσουν λέγοντας πως μέσα σ' αυτό το πολύ μικρό διάστημα, επιπρόσθετα, ανέλαβε και ολοκλήρωσε τον σχεδιασμό, εξασφάλισε την έγκριση και άρχισε τη συντήρηση και βελτίωση της διατηρητέας προκυμαίας εντός των συμφωνημένων χρονοδιαγραμμάτων και οδηγιών του τμήματος διατηρητέων και βάσει της συμφωνίας παραχώρησης.

Ταυτόχρονα, παραλαμβάνοντας το λιμάνι και την μαρίνα σε μια όχι και ιδιαιτέρως καλή κατάσταση-σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους-, η εταιρεία εστίασε και έδωσε προτεραιότητα αρχικά, εν αναμονή της λήψης των απαιτούμενων αδειών για τα κύρια έργα, στην δημιουργία υποστηρικτικού χαρακτήρα υποδομών με έμφαση σε θέματα ασφάλειας και υγείας, ενώ προέβη και σε έργα αναβάθμισης, εγκατάστασης συστημάτων ασφαλείας και εξωραϊσμού των χώρων.

Οι ίδιες πηγές, υπέδειξαν ότι η λήψη των απαιτούμενων αδειών για τα κύρια έργα, απαιτούσε τεράστιο συντονισμό, αφού προϋπόθετε την εμπλοκή περίπου 45 κρατικών υπηρεσιών (είτε κρατικών είτε δημοτικών), με την έκδοσή τους να ήταν-και να είναι για τέτοιας εμβέλειας και τέτοιου βεληνεκούς έργα-, μια εξαιρετικά χρονοβόρα και περίπλοκη διαδικασία.

Έτσι εκ των πραγμάτων, και παρά το γεγονός ότι η εταιρεία έτρεξε άμεσα όλες τις διαδικασίες και κατέθεσε όλα τα έγγραφα για εξασφάλιση των αδειών, η αδειοδότηση αναπόφευκτα δεν προχωρούσε με τους ανάλογους ρυθμούς, λόγω του μεγάλου αριθμού υπηρεσιών που εμπλέκονταν σ’ αυτές τις διαδικασίες, με αποτέλεσμα να μην μπορεί και η ίδια να προχωρήσει βάσει του προγραμματισμού που θα ήθελε τις εργασίες της, σύμφωνα πάντα με τα όσα υποστήριξαν.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός, όπως μας είπαν, ότι μια από τις πιο σημαντικές άδειες για το project, αυτή για την κατασκευή του οδικού δικτύου, εκδόθηκε μόλις τον περασμένο Απρίλιο(σ.σ. του 2024), ένα χρόνο μετά την υποβολή της σχετικής αίτησης.

«H μεγάλη παραδοξότητα...»

Οι πηγές από την Prosperity που μίλησαν στο InBusinessNews, χαρακτηρίζοντας ως εύλογο το πιο πάνω χρονικό διάστημα για την έκδοση της εν λόγω άδειας, λαμβανομένου υπόψη του μεγέθους και δεδομένης της εμβέλειας του έργου, έκαναν λόγο για μια μεγάλη παραδοξότητα.

Ότι, όπως ισχυρίστηκαν, ενώ ένα μήνα αργότερα, και συγκεκριμένα στα μέσα Μάϊου του 2024, η εταιρεία έστειλε επιστολή στο Υπουργείο Μεταφορών, ενημερώνοντας πως είχε καταλήξει στον εργολάβο που θα αναλάμβανε την κατασκευή των δρόμων και των υποδομών, ζητώντας ουσιαστικά την έγκριση του κράτους ώστε να προχωρήσει με το συμβόλαιο, αντί απάντησης επί τούτου, έλαβε λίγες μέρες αργότερα την επιστολή τερματισμού της σύμβασης.

Σημειώνεται πως βάσει του συμβολαίου της, κατά την χρονική περίοδο 2022-2028, η εταιρεία θα έπρεπε να ολοκληρώσει το Yacht Club, την επέκταση της μαρίνας, ώστε να διαθέτει 600 θέσεις ελλιμενισμού, την αίθουσα επιβατών του λιμανιού, το γραφειακό κτήριο του λιμανιού και τα απαραίτητα έργα υποδομής (δρόμοι, πεζόδρομοι κτλ.).

«Με γνώμονα τα συμφωνημένα χρονοδιαγράμματα και με σκοπό την υλοποίηση τον πιο πάνω έργων εντός τον χρονοδιαγραμμάτων», τόνισαν οι ίδιες πηγές, «η εταιρεία ουδέποτε σταμάτησε ή καθυστέρησε τις διαδικασίες έκδοσης και αξιολόγησης προσφορών, παρά το γεγονός ότι για την διεκπεραίωση αυτών απαιτούνται εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ και εκατοντάδες ώρες εργασίας».

Υπογράμμισαν τέλος πως για την επίτευξη των πιο πάνω, η Kition δαπάνησε πέραν των 35 εκατομμυρίων ευρώ και απασχόλησε μεγάλο αριθμό έμπειρων υπεργολάβων, τόσο από την Κύπρο όσο και από το εξωτερικό, προκειμένου να είναι έτοιμη με όλες τις εμπεριστατωμένες και λεπτομερείς μελέτες που είναι απαραίτητες για την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών και κατ’ επέκταση την υλοποίηση του έργου.