Φυσικό αέριο: Πώς πολλαπλασιάστηκαν οι εισαγωγές από τη Ρωσία

Νέο τοπίο έχει δημιουργηθεί στην αγορά του φυσικού αερίου όχι μόνο την εγχώρια αλλά και την περιφερειακή της νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς οι φθηνές εξαγωγές της Ρωσίας έχουν κυριαρχήσει προσγειώνοντας τις ροές του LNG.

Ενδεικτικά είναι τα τελευταία επίσημα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, όπως τα επεξεργάστηκε το GreenTank, σύμφωνα με τα οποία το πρώτο εξάμηνο του 2024 οι εισαγωγές ρωσικού αερίου εξαπλασιάστηκαν συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Την ίδια στιγμή οι εισαγωγές LNG από την Αγία Τριάδα υποδιπλασιάστηκαν.

Πιο αναλυτικά, οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Turkstream από την πύλη Σιδηροκάστρου (2.97 ΤWh) ήταν τριπλάσιες τον Ιούνιο του 2024 σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023, με αποτέλεσμα το μηνιαίο μερίδιο των εισαγωγών από τον Turkstream να ξεπεράσει το 50% (54,8%).

Επιπλέον, ήταν οι υψηλότερες εισαγωγές της τελευταίας τουλάχιστον επταετίας για τον μήνα Ιούνιο. Παρ’ όλα αυτά, εμφανίστηκαν μειωμένες κατά 5,2% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, δηλαδή τον Μάιο 2024, οπότε καταγράφηκαν οι υψηλότερες μηνιαίες εισαγωγές του 2024 (3.13 ΤWh).

LNG

Η μηνιαία ροή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας υποδιπλασιάστηκε τον Ιούνιο 2024 (1.35 ΤWh) σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023 (2.71 ΤWh). Ωστόσο, αυξήθηκε συγκριτικά με τον προηγούμενο μήνα (Μάιος 2024), με αποτέλεσμα να βρεθεί στη δεύτερη θέση ξανά με μερίδιο 24,9% στις συνολικές εισαγωγές.

Εκτός από την πύλη της Αγίας Τριάδας, από τις τελευταίες μέρες του Φεβρουαρίου διεξάγονται εισαγωγές υγροποιημένου ορυκτού αερίου από τον νέο σταθμό FSRU της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος δεν έχει τεθεί ακόμα σε εμπορική λειτουργία. Από την πύλη, αυτή με βάση όσα δεδομένα έχουν δημοσιευτεί μέχρι στιγμής, έχουν εισαχθεί 0.28 ΤWh.

Στην τρίτη θέση τον Ιούνιο βρέθηκε το αζέρικο αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας με μερίδιο 20,4% (1.1 ΤWh), για το οποίο καταγράφηκε αύξηση 83% σε σχέση με τον Ιούνιο 2023. Οι εισαγωγές από την τέταρτη πύλη εισόδου, τους Κήπους από την Τουρκία, ήταν μηδενικές για έκτο συνεχόμενο μήνα, δηλαδή από την αρχή του έτους.

Αθροιστικά, για το πρώτο εξάμηνο του 2024 οι συνολικές εισαγωγές από τις πύλες εισόδου της χώρας ήταν 30.77 TWh, αυξημένες κατά 15,5% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023. Οι εισαγωγές μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου αποτελούν πλέον σταθερά την πρώτη πηγή τροφοδοσίας στη χώρα με 15.46 TWh και μερίδιο πάνω από 50% (50,2%). Το αντίστοιχο μερίδιο το πρώτο εξάμηνο του 2023 ήταν μόλις 9,6%.

Στη δεύτερη θέση με 9.2 TWh και μερίδιο 30% βρίσκονται οι εισαγωγές LNG μέσω της πύλης της Αγίας Τριάδας, σημειώνοντας ωστόσο μεγάλη μείωση (-50,8%) σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023. Στην τρίτη θέση με 5.83 TWh και μερίδιο 18,9% διατηρήθηκαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ, αυξημένες σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023 κατά 31,6%.

Τέλος, μηδενικές ήταν οι εξαγωγές αερίου μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου για 10ο συνεχόμενο μήνα (από τον Σεπτέμβριο του 2023).

Η πορεία του ρωσικού αερίου

Όσον αφορά το φυσικό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσία υπάρχουν δύο πύλες εισόδου. Η μία είναι από το Σιδηρόκαστρο μέσω του αγωγού Turkstream και η δεύτερη είναι, σε μορφή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG), από την πύλη της Αγίας Τριάδας.

H ενεργειακή κρίση, η οποία επιδεινώθηκε από τον πόλεμο, είχε ως αποτέλεσμα την αισθητή μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου από τον Turkstream ήδη από τον Απρίλιο του 2022. Αυτό αποτυπώθηκε και στη μείωση του ρωσικού αερίου από τον αγωγό κατά 86,2% την περίοδο του υποχρεωτικού στόχου μείωσης (Αύγουστος 2022 – Μάρτιος 2023) σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.

Για πρώτη φορά ρωσικό αέριο με τη μορφή LNG εισήχθη στη χώρα τον Οκτώβριο του 2022, λίγους μήνες δηλαδή μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μέχρι και τα μισά του 2023, πρώτη πηγή εισαγωγών στη χώρα ήταν το LNG (εξαιρουμένου του ρωσικού LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας.

Ο Ιούνιος του 2023 ήταν ο πρώτος μήνας που το ρωσικό αέριο (από αγωγό και LNG) έγινε η πρώτη πηγή εισαγωγών με μερίδιο 46%, ενώ δεύτερο ήταν το LNG από όλες τις υπόλοιπες χώρες πλην της Ρωσίας (μερίδιο 37%). Μάλιστα, αυτό συνεχίστηκε για όλους τους υπόλοιπους μήνες του 2023 μέχρι και τον Μάιο 2024. Συγκεκριμένα, το πρώτο πεντάμηνο του 2024 το ρωσικό αέριο ξεπέρασε το 55% των συνολικών εισαγωγών αερίου στη χώρα με μερίδιο τουλάχιστον 56,8%.

Παρατηρείται, λοιπόν, πως οι εισαγωγές ρωσικού αερίου όχι απλά αυξήθηκαν, αλλά ξεπέρασαν και τα επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η αύξηση των εισαγωγών ρωσικού LNG μέχρι και τον Φεβρουάριο 2024, ενώ από τον Μάρτιο και μετά οι εισαγωγές ρωσικού LNG εμφανίζονται μηδενικές.