Ηλεκτρική διασύνδεση: Ένα ακόμα φιάσκο σε εξέλιξη;

Στη νήσο Κύπρο, που τα σκάνδαλα «ευδοκιμούν» όσο οι Άγιοι, βρισκόμαστε μονίμως στο ίδιο έργο θεατές.

Το μόνο που αλλάζει κάθε φορά είναι το όνομα του έργου. Από το περιβόητο λιμάνι-μαρίνα Λάρνακας, στο τερματικό του Βασιλικού και πλέον στο «Great Sea Interconnector» (GSI), το ένα φιάσκο διαδέχεται το άλλο.

Μόνο που τα πράγματα είναι εξαιρετικά σοβαρά. Γιατί τα σπασμένα θα κληθούν να πληρώσουν όπως πάντα οι Κύπριοι φορολογούμενοι πολίτες και καταναλωτές.

Τα όσα διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα σε σχέση με την περιβόητη ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας, θα ήταν εξόχως τραγελαφικά εάν δεν ήταν τόσο σοβαρά. Γιατί τη στιγμή που υπάρχουν πληθώρα καίριων ερωτημάτων αναπάντητα, αντ’ αυτού υπάρχει μια ενορχηστρωμένη προσπάθεια να ωραιοποιηθεί η κατάσταση.

Πώς αλλιώς εξηγούνται τα πληρωμένα άρθρα που προσπαθούν να πείσουν για τα οφέλη αυτού του έργου;

Ή όλες αυτές οι πληρωμένες αναρτήσεις στο διαδίκτυο, που είτε προειδοποιούν είτε απειλούν για τις δήθεν επιπτώσεις σε περίπτωση που δεν προχωρήσει το έργο; Επιχειρούν μεν να πείσουν, αποφεύγοντας δε επιμελώς να δώσουν απαντήσεις στις εύλογες ανησυχίες που υπάρχουν ως προς τη βιωσιμότητα του έργου αλλά και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά.

Η τελευταία δε συνεδρία της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής, κατά την οποία τόσο ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας κ. Χατζηγιάννης όσο και οι βουλευτές μέλη της Επιτροπής υπέβαλαν σωρεία εύλογων ερωτημάτων, κάθε άλλο παρά έριξε φως στις γκρίζες ζώνες του έργου.

Αυτό που σίγουρα ωστόσο ανέδειξε είναι περισσότερες ασάφειες, κενά καθώς και την ασυμφωνία μεταξύ των Υπουργείων Ενέργειας και Οικονομικών όπως αυτή διαφάνηκε από τη συζήτηση ανάμεσα στον Υπουργό Ενέργειας κ. Παπαναστασίου και τον κ. Γιώργο Παντελή, Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών.

Μια ασυμφωνία που δημιουργεί ακόμα περισσότερη ανησυχία, όταν η ίδια κυβέρνηση δεν έχει κοινή θέση σε ένα τόσο μεγάλο έργο που αγγίζει το κόστος των 2 δις.

Το κόστος της διασύνδεσης

Ένα κόστος για το οποίο ο ΑΔΜΗΕ αρνείται να εγγυηθεί τη μη περαιτέρω αύξηση του, το οποίο πριν καν ξεκινήσει εκτοξεύτηκε από το 1.5 δις στο 1.9 δις ευρώ.

Την ίδια ώρα στη συνεδρία της Επιτροπής Ενέργειας ήρθε στην επιφάνεια μια πληροφορία η οποία δημιουργεί ακόμα περισσότερα ερωτηματικά για το τελικό κόστος του έργου.

Η διασύνδεση Αττικής-Κρήτης, με όδευση σε μικρότερο βάθος και με μήκος το 1/3 περίπου του μήκους Κρήτης-Κύπρου, υπολογίστηκε στα 700 εκατομμύρια με τελικό κόστος το 1.2 δις! Σχεδόν δηλαδή διπλάσιο από τον αρχικό υπολογισμό, ενώ με πρόχειρα μαθηματικά, θα μπορούσε κάποιος να εκτιμήσει ότι η διασύνδεση ενδέχεται να κοστίσει μέχρι και 4 δις με ότι αυτό συνεπάγεται για την κυπριακή οικονομία.

Το γεωπολιτικό ρίσκο

Ανοιχτό την ίδια ώρα παραμένει και το θέμα του γεωπολιτικού ρίσκου. Με απλά λόγια, ποιος θα πληρώσει τα σπασμένα αν η Τουρκία όπως έπραξε και στο παρελθόν εμποδίσει τη διέλευση του καλωδίου. Ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, υποστήριξε πως το θέμα του γεωπολιτικού ρίσκου βαραίνει τον Φορέα Υλοποίησης (ΑΔΜΗΕ) και ότι στηρίζει το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο, όπως καθορίστηκε από τη ΡΑΕΚ.

Η ετεροχρονισμένη στήριξη του Υπουργού προς τη ΡΑΕΚ -η οποία όλο αυτόν τον καιρό δέχεται αφόρητες πιέσεις να αλλάξει την ομόφωνη απόφασή της- είναι πολύ σημαντική, καθώς ουσιαστικά συνιστά συγκατάθεση στην πρόθεσή της να μην αφαιρέσει την έκφραση «ενδέχεται» από τη ρυθμιστική απόφαση σε σχέση με το αίτημα του ΑΔΜΗΕ να εξασφαλιστεί οικονομικά και να ανακτήσει όλες τις δαπάνες του, ακόμα και αν η Τουρκία παρεμποδίσει την ολοκλήρωση της διασύνδεσης.

Η ΡΑΕΚ

Ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ, Ανδρέας Πουλλικκάς, επανέλαβε τη θέση ότι το θέμα του γεωπολιτικού ρίσκου δεν είναι ρυθμιστικό ως εκ τούτου δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες της ρυθμιστικής αρχής, αλλά των κυβερνήσεων και της ΕΕ.

Με λίγα λόγια δεν μπορεί αυτό το ρίσκο να φορτωθεί στους φορολογούμενους όπως ξεκάθαρη ήταν και η θέση της ΡΑΕΚ ότι οι καταναλωτές δεν μπορούν να επωμίζονται οποιοδήποτε κόστος χωρίς να έχουν όφελος.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την άλλη, μετά τις απειλές για στέρηση της χορηγίας των 657 εκατομμυρίων, απέστειλε επιστολή μέσω της οποίας εκφράζει την ετοιμότητα για προστασία με διπλωματικά μέσα, χωρίς ωστόσο να αναλαμβάνει το όποιο κόστος.

Είναι όμως αρκετή αυτή η υπόσχεση για να συναινέσει η κυπριακή πλευρά να επωμιστούν οι καταναλωτές ηλεκτρισμού το τεράστιο κόστος ενδεχόμενης ανατροπής του έργου από κινήσεις της Τουρκίας;

Όταν η Τουρκία στο πολύ πρόσφατο παρελθόν και συγκεκριμένα στις 23 Ιουλίου, κινητοποίησε το ναυτικό της σε μια περιοχή κοντά στο νησί της Κάσου, όταν ένα ιταλικό σκάφος εκτελούσε θαλάσσιες έρευνες που σχετίζονταν με την επιλογή όδευσης του GSI;

Το πρόβλημα μεν επιλύθηκε σε πολιτικό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, κατέδειξε δε τις μελλοντικές προθέσεις της δεύτερης, που μόνο ως προειδοποίηση μπορεί να εκληφθεί.

Η μπάλα στην κυβέρνηση

Ενώ είναι αυταπόδεικτο πως ο κύριος κίνδυνος μη υλοποίησης του έργου είναι πολιτικός, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξακολουθεί να κρατά κλειστά τα χαρτιά του. Πλέον η ευθύνη βαραίνει την κυβέρνηση.

Ευθύνη για να λάβει εκείνες τις αποφάσεις που θα προστατεύουν το δημόσιο συμφέρον, τους κύπριους φορολογούμενους αλλά και την ίδια την κυπριακή οικονομία. Ευθύνη να μελετήσει όλες τις παραμέτρους και να πάρει τις σωστές αποφάσεις.

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι ο ΑΔΜΗΕ προσπαθεί να εξαντλήσει τα όποια μέσα διαθέτει προς ίδιον όφελος.

Και προκειμένου να το πετύχει δεν διστάζει επανειλημμένα να εκτοξεύει απειλές και εκβιασμούς αρνούμενος να ρίξει φως στις γκρίζες ζώνες που περιβάλλον το εγχείρημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας.

Η Κύπρος όμως δεν μπορεί να αντέξει ακόμα μια εξέλιξη αντίστοιχη του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό ούτε και οι πολίτες μπορούν να συνεχίσουν να πληρώνουν εκατομμύρια ευρώ χωρίς να έχουν κανένα όφελος.