Βήματα σε ναρκοπέδιο... Με το βλέμμα στο Λονδίνο για το τερματικό, «γυμνό» καλώδιο ο Great Sea Interconnector

Με βήματα σε ναρκοπέδιο φαντάζουν οι κινήσεις και κρίσιμες αποφάσεις που καλείται στο αμέσως προσεχές διάστημα να λάβει η Κυβέρνηση γύρω από τα δύο μεγάλα ενεργειακού χαρακτήρα έργα, αυτού της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ελλάδα, καθώς και του τερματικού στο Βασιλικό.

Υπό το πρίσμα των αρνητικών εξελίξεων που στην μέχρι σήμερα πορεία τους έχουν προκύψει, το πώς θα προχωρήσουν-και αν-απ’ εδώ και πέρα, μοιάζει να είναι με σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες και παρτίδα σκάκι όπου και η παραμικρή λάθος κίνηση πολύ πιθανό να αποβεί μοιραία.

Αυτό διαφάνηκε ξεκάθαρα και κατά την χθεσινή συζήτηση στην Επιτροπή Ενέργειας της Βουλής, όπου για την μεν ηλεκτρική διασύνδεση επιβεβαιώθηκε-μεταξύ άλλων- το χάσμα προσέγγισης που χωρίζει τα υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών ως προς την αξιολόγηση ωφελιμότητας και τους πιθανούς κινδύνους για την χώρα από την υλοποίησή της, ενώ για το δε τερματικό, υπουργός Ενέργειας και ΕΤΥΦΑ επέλεξαν αυτή την φορά να κρατήσουν ερμητικά τα χαρτιά τους για το πώς προτίθενται να προχωρήσουν.

Και τούτο, αφού τα βλέμματα είναι στραμμένα στην κρίσιμη συνεδρία που θα λάβει χώρα στις 4 Σεπτεμβρίου στο επιδιαιτητικό Δικαστήριο του Λονδίνου, όπου ως γνωστό η κινεζική κοινοπραξία CMC προσέφυγε τον περασμένο Φεβρουάριο διεκδικώντας αποζημιώσεις εκατομμυρίων από την Κυπριακή Δημοκρατία, καταλογίζοντάς την ευθύνη για τις καθυστερήσεις στην κατασκευή του τερματικού.

Κατάργηση της αναδυόμενης αγοράς

Η είδηση που σε σχέση με τις προσπάθειες για έλευση φυσικού αερίου στην Κύπρου επεφύλαξε η χθεσινή μέρα, άμεσα σχετιζόμενη και με το ζήτημα του τερματικού, δεν ήταν άλλη από την αποκάλυψη ότι η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο κατάργησης της αναδυόμενης αγοράς σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί έλευση φυσικού αερίου στην Κύπρο για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής.

Μάλιστα, όπως είπε ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ, Ανδρέας Πουλικκάς, η Αρχή έλαβε τις προηγούμενες μέρες επιστολή από το υπουργείο Ενέργειας, μέσω της οποίας της ζητά να διερευνήσει την πιθανότητα κατάργησης της αναδυόμενης αγοράς, καθώς και ποιες ρυθμιστικές ρυθμίσεις απαιτούνται, ώστε να μπορέσει να ρυθμιστεί μια αγορά φυσικού αερίου, η οποία να έχει αρκετούς προμηθευτές φυσικού αερίου.

• Διαβάστε εδώ: Προς άνοιγμα η αγορά φυσικού αερίου στην Κύπρο και τερματικό στη βάση του γερμανικού μοντέλου

Συγκεκριμένα, ενώ η αγορά φυσικού αερίου έχει εδώ και χρόνια κηρυχθεί αναδυόμενη με μόνο προμηθευτή φυσικού αερίου τη Δημόσια Εταιρεία Φυσικού Αερίου(ΔΕΦΑ), η κατάργηση της ρύθμισης αυτής, θα ανοίξει την αγορά σε ιδιώτες και στην ΔΕΦΑ να εισαγάγουν υγροποιημένο φυσικό αέριο και αξιοποιώντας τις χερσαίες υποδομές της ΕΤΥΦΑ να προμηθεύουν την αγορά.

Όπως αναφέρθηκε, η διευθέτηση αυτή θα παρακάμψει το αδιέξοδο που βρίσκεται σε εξέλιξη λόγω της νομικής διαμάχης μεταξύ της ΕΤΥΦΑ και της κινεζικής κοινοπραξίας και την «ομηρία» του FRSU «Προμηθέας» που βρίσκεται στη Σαγκάη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο ενδεχόμενο αυτό, ώστε να μην είναι «κλειδωμένη η αγορά», αναφέρθηκε αρχικά κατά τη συνεδρία της Επιτροπής Ενέργειας ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου κάνοντας λόγο για τολμηρές αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν, με τον υπουργό Ενέργειας, όχι απλώς να μην διαφωνεί, αλλά αντιθέτως και να υπερθεματίζει.

«Έχουμε αδυναμίες στην αλυσίδα τροφοδοσίας και γνώσεων σε άλλα, έχουμε ένα ατέλειωτο τερματικό αυτή τη στιγμή και πρέπει να πάρουμε αποφάσεις τολμηρές, όπως είπε ο κ. Νεοφύτου, στα πλαίσια των δεδομένων που έχουμε. Ο μόνος τρόπος για να ελευθερωθεί και να μην μείνουμε μέσα στο κλείδωμα το συγκεκριμένο είναι να σκεφτούμε εναλλακτικές και αυτή είναι μία εναλλακτική που σκέφτηκε το Υπουργείο Ενέργειας, τυχαίνει να την ακούμε από τη Βουλή και χαίρομαι», είπε ο Γιώργος Παπαναστασίου.

Επισημαίνεται πως αναφορικά με την πλωτή μονάδα, ο Γιώργος Παπαναστασίου είχε αναφέρει προ μηνός ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο ενοικίασης άλλης πλωτής μονάδας, ώστε να αξιοποιηθεί για μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κύπρο μέχρι να αποδεσμευθεί ο «Προμηθέας».

Διαδικασίες με βάση το γερμανικό πρότυπο

Όσον αφορά τα χερσαία έργα και την προβλήτα, για τα οποία μόλις προ ημερών ο αντιπρόεδρος της ΕΤΥΦΑ και πρόεδρος της ΑΗΚ Γιώργος Πέτρου προανήγγειλε την προκήρυξη προσφορών για τους εργολάβους που θα αναλάβουν την αποπεράτωσή τους μετά το διαζύγιο με την CMC, στο τραπέζι της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας έπεσε από τον πρόεδρό της Κυριάκο Χατζηγιάννη η πρόταση της ολοκλήρωσης των διαδικασιών με νόμο, στη βάση του γερμανικού προτύπου.

Δηλαδή, της νομοθετικής ρύθμισης για εσπευσμένη κατασκευή τερματικών υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου, όπως έπραξε η Γερμανία λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

• Διαβάστε εδώ: Τερματικό: Βγαίνει σε προσφορά για τον project manager η ΕΤΥΦΑ-Ποια τα επόμενα βήματα

Ηλεκτρική διασύνδεση: Η στήριξη στην ΡΑΕΚ και η… μπάλα σε ΑΔΜΗΕ-Κομισιόν

Όσον αφορά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, κατά τη διάρκεια της χθεσινής συζήτησης του θέματος στην Επιτροπή Ενέργειας της Βουλής, ο υπουργός Ενέργειας τάχθηκε ανοικτά στο πλευρό της ΡΑΕΚ, στηρίζοντας για πρώτη φορά δημόσια τη θέση της αναφορικά με το αίτημα του ΑΔΜΗΕ για ανάκτηση όσων χρημάτων επενδύσει για το έργο σε περίπτωση που αυτό δεν ολοκληρωθεί, όχι εξ υπαιτιότητας του ιδίου, αλλά λόγω άλλων παραγόντων, όπως η Τουρκία (γεωπολιτικό ρίσκο).

Αφού αναγνώρισε ότι «αυτό το έργο ενέχει πολλούς κινδύνους και πρέπει να τύχουν διαχείρισης», ο κ. Παπαναστασίου τόνισε πως «εμείς ως πολιτεία στηρίζουμε να παραμείνει το ρυθμιστικό πλαίσιο ως έχει και το ρίσκο είναι στον φορέα υλοποίησης, τον ΑΔΜΗΕ. Δεν είναι πουθενά αλλού. Συνεπώς, στηρίζουμε τη διατήρηση της φράσης ‘ενδέχεται’ στην ρυθμιστική απόφαση της ΡΑΕΚ».

«Ως έχουν τα πράγματα, το θέμα του γεωπολιτικού ρίσκου για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης βαραίνει τον φορέα υλοποίησης. Ο φορέας υλοποίησης έχει το ρίσκο, όχι εμείς», υποστήριξε περαιτέρω ο υπουργός Ενέργειας.

Ουσιαστικά, ο κ. Παπαναστασίου με την τοποθέτησή του αυτή, έδωσε από τη μία την πολιτική στήριξη που εδώ και καιρό ζητούσε η ΡΑΕΚ για να διατηρήσει την απόφασή της σε σχέση με τον γεωπολιτικό κίνδυνο, ενώ από την άλλη μετέφερε το όλο ζήτημα προς την πλευρά του ΑΔΜΗΕ, αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καλώντας τους εν ολίγοις να αναλάβουν αυτοί όλο το ρίσκο και να εξεύρουν μεταξύ τους τρόπους διαχείρισης του συγκεκριμένου κινδύνου.

• Διαβάστε εδώ: Ηλεκτρική διασύνδεση στο… περίπου-Ασάφειες, διαφορετικές αναγνώσεις και «ορφανό» ρίσκο

Διαφορετική προσέγγιση μεταξύ υπουργείων

Πέραν της πιο πάνω εξέλιξης, κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Επιτροπή Ενέργειας της Βουλής διαφάνηκε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο και η διαφορετική προσέγγιση μεταξύ των υπουργείων Οικονομικών και Ενέργειας αναφορικά με το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης.

Συγκεκριμένα, ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών, Γιώργος Παντελή, τόνισε πως «το υπουργείο δεν είναι σε θέση να αποτυπώσει το θέμα του ρίσκου, τόσο από γεωπολιτικής πλευράς όσο και ευρύτερα τις επιπτώσεις στην οικονομία και στην αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο, λόγω απουσίας αποφάσεων και μελετών που δεν ολοκληρώθηκαν, αλλά και λόγω των ρυθμιστικών αποφάσεων που δεν έχουν οριστικοποιηθεί».

Σύμφωνα, επίσης, με τον κ. Παντελή, «αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ενώπιον των κυπριακών αρχών το πλάνο χρηματοδότησης του έργου, αλλά και ούτε δόθηκαν στοιχεία της συμφωνίας του ΑΔΜΗΕ με την Nexans και τη Siemens (κατασκευαστής του καλωδίου και των μετατροπέων τάσης)».

«Όλα αυτά δεν επιτρέπουν τη διενέργεια μιας τεχνικής έρευνας δέουσας επιμέλειας», διεμήνυσε προκαλώντας την αντίδραση του υπουργού Ενέργειας, ο οποίος υπέδειξε πως «τα ζητήματα που θέτει ο κ. Παντελή θα απαντηθούν αν και όταν η Κυπριακή Δημοκρατία αποφασίσει να ενταχθεί στο κεφάλαιο του έργου».

Ανταπαντώντας, ο κ. Παντελή είπε ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν συμφωνεί με την τοποθέτηση του κ. Παπαναστασίου, αφού, εξήγησε, «οι επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο το κατά πόσον η Δημοκρατία θα ενταχθεί ή όχι στο έργο, αλλά γενικότερά τον αντίκτυπο στην οικονομία».

Νέες έξωθεν απειλές και πιέσεις...

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, οι πιέσεις που δέχεται η ΡΑΕΚ προκειμένου να αναθεωρήσει την απόφαση που έλαβε αρχές Ιουλίου ολοένα και εντείνονται.

Συγκεκριμένα, με χθεσινή επιστολή του προς τον υπουργό Ενέργειας, Γιώργο Παπαναστασίου και την ΡΑΕΚ, ο ΑΔΜΗΕ ενημερώνει ότι η εταιρεία Nexans, σε επιστολή της, αναφέρει πως θα προχωρήσει στις 2 Σεπτεμβρίου, σε πλήρη αναστολή εργασιών για την κατασκευή του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου (Great Sea Interconnector).

Στην επιστολή της, η Nexans Norway AS προειδοποιεί για την αναστολή εργασιών στο έργο εξαιτίας καθυστερήσεων που αποδίδονται σε εκκρεμή ρυθμιστικά ζητήματα.

Η ειδοποίηση, η οποία εστάλη στον ΑΔΜΗΕ, επισημαίνει ότι η εταιρεία θα σταματήσει τις εργασίες από τις 2 Σεπτεμβρίου 2024, εάν δεν εκδοθεί η απαιτούμενη Πλήρης Ειδοποίηση Έναρξης Εργασιών (Full Notice to Proceed) μέχρι τις 31 Αυγούστου 2024.

Σύμφωνα με την επιστολή που υπογράφει ο Διευθυντής Έργου και Εκπρόσωπος της Nexans, Rune-Andre Stoten, η Πλήρης Ειδοποίηση Έναρξης δεν έχει ακόμη εκδοθεί λόγω των εκκρεμών ρυθμιστικών ζητημάτων από την κυπριακή ρυθμιστική Αρχή, παρά τις προσπάθειες του ανάδοχου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Κυβερνήσεων και των Ρυθμιστικών Αρχών.

Επιπλέον, η εταιρεία δηλώνει ότι προτίθεται να διεκδικήσει κάθε δικαίωμα που της αναλογεί για καθυστερήσεις ή πρόσθετα κόστη σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης.

Σημειώνεται επίσης ότι όλα τα επιπλέον κόστη που θα προκύψουν από την αναστολή και επανέναρξη των εργασιών και επιμήκυνση των χρονοδιαγραμμάτων του έργου θα επιβαρύνουν αποκλειστικά τον ΑΔΜΗΕ.

• Διαβάστε εδώ: Τελεσίγραφο Nexans: Τέλος στην κατασκευή του καλωδίου Ελλάδας-Κύπρου αν δεν επιλυθούν οι εκκρεμότητες