Έτοιμος να επενδύσει στην αναβάθμιση του σταθμού Δεκέλειας ο ΣΑΗ-Ζητά άρση στρεβλώσεων στην αγορά ηλεκτρισμού

Σειρά στρεβλώσεων, οι οποίες εμποδίζουν το ουσιαστικό άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο, εντοπίζει ο Σύνδεσμος Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΣΑΗ), ο οποίος κατέθεσε συγκεκριμένες εισηγήσεις-προτάσεις για άρση τους.

Σε υπόμνημα που κατέθεσε ο Σύνδεσμος στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στο Προεδρικό Μέγαρο, και το οποίο εξασφάλισε το InBusinessNews, καταγράφονται οι θέσεις του και προτείνονται διορθώσεις ή/και λύσεις για τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, καθώς και για τις διαδικασίες αδειοδότησης έργων παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειες (ΑΠΕ).

Παράλληλα, ο Σύνδεσμος εκφράζει την ετοιμότητά του να επενδύσει στο έργο αναβάθμισης του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού Δεκέλειας, με στόχο τη μείωση του κόστους ενέργειας.

• Διαβάστε εδώ: Οι εννέα συν μία μαύρες τρύπες του Great Sea Interconnector-Το υπόμνημα ΣΑΗ στον Νίκο Χριστοδουλίδη

Αναβάθμιση Η/Σ Δεκέλειας

Ειδικότερα και σε ό,τι αφορά την αναβάθμιση του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού Δεκέλειας από την ΑΗΚ, για την οποία υπέβαλε αίτημα η Αρχή στην ΡΑΕΚ, ο ΣΑΗ αναφέρει πως αρχικά προβλέπεται η εγκατάσταση δύο αεριοστρόβιλων ισχύος 40MW έκαστος και στη συνέχεια η εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης ενέργειας.

Όπως σημειώνει, «οι δύο αυτές μονάδες δεν είναι βιώσιμες γι’ αυτό η ΑΗΚ ζητά κρατικές ενισχύσεις για την αγορά τους», υπογραμμίζοντας, την ίδια ώρα, ότι «υπάρχουν αρκετές ιδιωτικές μονάδες στο δίκτυο που μπορούν να λειτουργήσουν βιώσιμα».

Σε περίπτωση που η ΑΗΚ προχωρήσει στην αναβάθμιση του σταθμού, τονίζει ο Σύνδεσμος, «θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο η θέση ισχύος της ήδη υπερδεσπόζουσας θέσης που κατέχει, η οποία είναι φανερό ότι επιδιώκει τη διατήρηση του μονοπωλίου της».

Ο Σύνδεσμος, επισημαίνει, ωστόσο, ότι ο ιδιωτικός τομέας είναι πρόθυμος να εξετάσει το ενδεχόμενο επένδυσης στην αναβάθμιση του σταθμού της Δεκέλειας, χωρίς περαιτέρω επιβάρυνση στον τελικό καταναλωτή, θέτοντας ως στόχο τη μείωση του κόστους ενέργειας.

• Διαβάστε εδώ: Γιώργος Παπαναστασίου: Η ΑΗΚ πρέπει να αλλάξει- Tον Ιούλιο του 2025 η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού

Αποθήκευση ενέργειας

Όσον αφορά την αποθήκευση ενέργειας και το σχέδιο χορηγιών για υβριδικά συστήματα αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), ο ΣΑΗ τονίζει πως «η ανάπτυξη και η ένταξη των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στο δίκτυο, παρουσιάζεται ως ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο αντιμετώπισης των προβλημάτων των περικοπών στα συστήματα ΑΠΕ και την ανεπάρκεια του δικτύου».

Σύμφωνα με το προσχέδιο του σχεδίου που έχει ανακοινωθεί πρόσφατα, εξηγεί, τα υβριδικά συστήματα για να μπορέσουν να επωφεληθούν από το σχέδιο θα πρέπει να συνάψουν διμερείς συμβάσεις με την ΑΗΚ Προμήθεια, καθώς οι προμηθευτές του ιδιωτικού τομέα αποκλείονται κατά την Φάση Α του Σχεδίου.

Η εν λόγω πρόνοια, προειδοποιεί, οδηγεί υφιστάμενους παραγωγούς ΑΠΕ που δεν έχουν διμερή σύμβαση με την ΑΗΚ Προμήθεια να τερματίσουν τις τρέχουσες συμβάσεις τους με ιδιώτες προμηθευτές και να συμβληθούν με την ΑΗΚ Προμήθεια.

«Η πιο πάνω προϋπόθεση του σχέδιο για την Φάση Α, είναι μεροληπτική, δυσανάλογη και νοθεύει ή απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχείρισης και παροχής πλεονεκτημάτων στην ΑΗΚ Προμήθεια αφού με την πιο πάνω πρόνοια ενισχύεται η ήδη δεσπόζουσα θέση της ΑΗΚ στην αγορά», υποδεικνύει ο Σύνδεσμος.

• Διαβάστε εδώ: ΑΗΚ: Σε εξέλιξη τέσσερα έργα συνολικού κόστους €92 εκ. με συγχρηματοδότηση της Ε.Ε.

Διαδικασίες αδειοδότησης έργων

Αναφορικά, δε, με τις προσπάθειες επίσπευσης των διαδικασιών αδειοδότησης έργων παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ, ο ΣΑΗ αναφέρει στο υπόμνημα που κατέθεσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι, η αποθήκευση ενέργειας συντείνει σημαντικά στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας και ταυτόχρονα στην μείωση του κόστους ενέργειας.

Επιπρόσθετα, προσθέτει, «η επιτάχυνση της εγκατάστασης συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας είναι επιτακτική ανάγκη και πλέον αναπόφευκτη και άμεσα συνδεδεμένη με τη βιωσιμότητα αρκετών επενδύσεων».

«Η εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων μπορεί να συμβάλει στη μείωση των περικοπών και των διακυμάνσεων, καθώς και την αύξηση της ευελιξίας στη διαχείριση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές», υπογραμμίζει, σημειώνοντας ότι παράλληλα εξασφαλίζεται η αξιοπιστία και η σταθερότητα του ηλεκτρικού δικτύου.

«Η διαδικασία εξασφάλισης των απαιτούμενων αδειών για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στα εν λειτουργία φωτοβολταϊκά έργα είναι αρκετά χρονοβόρα και επιβάλλεται άμεσα να απαλειφθεί η γραφειοκρατία και να οριστούν οι απαιτήσεις για επίσπευση της διαδικασίας αδειοδότησης», υποδεικνύει περαιτέρω.

Λειτουργία ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού

Σε σχέση με τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού (ΑΑΗ), ο Σύνδεσμος Αγοράς Ηλεκτρισμού τονίζει πως αποτελεί το αποτελεσματικότερο εργαλείο για την εξασφάλιση κοστοστρεφών τιμών προς όφελος των μακροπρόθεσμων συμφερόντων των καταναλωτών.

Το άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, υποδεικνύει, είναι η απάντηση σε όλες της στρεβλώσεις που δημιουργούνται από την συνέχιση και τη παράταση της μεταβατικής ρύθμισης της αγοράς, στρεβλώσεις που, όπως επισημαίνει, ευνοούν την ΑΗΚ εις βάρος των ιδιωτών συμμετεχόντων στην αγορά.

«Η ΑΑΗ είναι η μοναδική απάντηση που θα οδηγήσει στην εξυγίανση των τιμών ηλεκτρισμού», τονίζει, προειδοποιώντας πως «έκτακτα μέτρα με βραχυπρόθεσμες προοπτικές πιθανόν να καταστρέψουν τη μοναδική ελπίδα για ορθολογισμό της αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο, που θα έδινε στον Κύπριο καταναλωτή ελεύθερη επιλογή του προμηθευτή της αρεσκείας του».

«Κρίνουμε λοιπόν αναγκαία την επίσπευση της έναρξη της Ανταγωνιστή Αγοράς Ηλεκτρισμού που θα οδηγήσει στη φιλελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας», συμπληρώνει ο Σύνδεσμος.

Ανεξαρτησία και αμεροληψία δικτύων και Λειτουργού Αγοράς

Πέραν των πιο πάνω, ο ΣΑΗ τονίζει πως η ανεξαρτησία και αμεροληψία μεταξύ του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς (ΔΣΜΚ) και του Λειτουργού Αγοράς είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί.

«Οι εν λόγω πρωτοβουλίες καθίστανται επιτακτικές ενόψει και της απουσίας κανονισμών που ρυθμίζουν σειρά θεμάτων που αφορούν το Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένης και της αμεροληψίας του προσωπικού του, που στελεχώνεται από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου», επισημαίνει.

Την ίδια ώρα, ο Σύνδεσμος εκφράζει τη θέση ότι «θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα η νομοθεσία που ψηφίστηκε το 2021 και διέπει την πλήρη ανεξαρτητοποίηση του ΔΣΜΚ, από τις δραστηριότητες της καθετοποιημένης ΑΗΚ», ενώ περαιτέρω, «θα πρέπει να αξιολογηθεί η αποδοτικότητα της εφαρμογής του λειτουργικού διαχωρισμού της υπερδεσπόζουσας ΑΗΚ, ως προς τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας και αμεροληψίας στη Διοίκηση και στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων όσον αφορά τη Δραστηριότητα Δικτύων».

Σύμφωνα με τον ΣΑΗ, «στην έννοια ‘Δίκτυα’ εμπίπτουν πέραν του ΔΣΜΚ, οι Ιδιοκτήτες των Συστημάτων Διανομής και Μεταφοράς, καθώς επίσης και ο Διαχειριστής Συστήματος Διανομής, οι οποίοι φορείς ενεργούν με λειτουργικά διαχωρισμένες διαδικασίες και υπό τη Διεύθυνση Δικτύων, εντός του Δεσπόζοντα Οργανισμού ΑΗΚ. Κοινή πρακτική σε ελεύθερες αγορές ηλεκτρισμού, την οποία εφαρμόζουν όλα τα Ευρωπαϊκά και μη κράτη, είναι τα Δίκτυα να διοικούνται και να λειτουργούν πλήρως ανεξάρτητα και αμερόληπτα», υποδεικνύει.

Ως εκ τούτου, ο ΣΑΗ ζητά όπως επανεξεταστεί η μετατροπή του Λειτουργικού Διαχωρισμού σε Νομικό Διαχωρισμό, όπως εφαρμόστηκε στην περίπτωση του ΔΣΜΚ.

«Το γεγονός ότι τα Δίκτυα στην περίπτωση της Κύπρου παραμένουν στην ιδιοκτησία του κράτους, δεν αποτελεί πειστική δικαιολογία για τη διατήρηση αυτών εντός της ΑΗΚ που κατέχει υπερδεσπόζουσα θέση στα Ανταγωνιστικά μέρη της Αγοράς Ηλεκτρισμού», καταλήγει ο Σύνδεσμος Αγοράς Ηλεκτρισμού.