Θωμάς Καζάκος: Το φορολογικό πλαίσιο της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην Κύπρο να παραμείνει ανέπαφο

Η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία βρίσκεται αντιμέτωπη ενώπιον μίας ψηφιακής επανάστασης ενώ παράλληλα προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις των γεωπολιτικών εντάσεων σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου(ΚΝΕ), Θωμά Α. Καζάκο.

Σε συνέντευξή του στο περιοδικό GOLD, ο κ. Καζάκος επισημαίνει ότι ο στόχος της κυπριακής ναυτιλίας είναι να σημειώσει σταθερή πρόοδο και να αυξήσει των αριθμό των πλοίων που είναι νηολογημένα υπό κυπριακή σημαία και εκείνων που διαχειρίζονται από την Κύπρο.

«Για να επιτευχθεί αυτός ο εξαιρετικά φιλόδοξος στόχος, είναι απόλυτη ανάγκη το φορολογικό και λειτουργικό πλαίσιο της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην Κύπρο να παραμείνει ανέπαφο και, αν είναι δυνατόν, να γίνει ακόμη πιο ανταγωνιστικό, πρώτα για να διατηρηθεί ο σημερινός αριθμός και μετέπειτα για να προσελκύσει νέους, υψηλής ποιότητας πλοιοκτήτες, διαχειριστές πλοίων και ναυλωτές στο νησί», διευκρινίζει.

Παράλληλα αναφέρεται στα σημαντικότερα επιτεύγματα του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου που φέτος συμπληρώνει 35 χρόνια ζωής.

Το τρέχον έτος σηματοδοτεί την 35η επέτειο του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου. Ποια είναι μερικά από τα σημαντικότερα επιτεύγματά του Επιμελητηρίου στην υποστήριξη του τοπικού ναυτιλιακού τομέα;

Το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο ιδρύθηκε το 1989 ως ο σύνδεσμος για τη ναυτιλιακή βιομηχανία στην Κύπρο, με κύριο σκοπό την προώθηση των συμφερόντων της κυπριακής ναυτιλίας και την προώθηση της φήμης της κυπριακής σημαίας.

Παράλληλα προωθεί και προστατεύει τα συμφέροντα των μελών του, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Από αυτή την άποψη, το Επιμελητήριο έγινε η ενιαία φωνή των μεμονωμένων ναυτιλιακών εταιρειών, η οποία θα αφιέρωνε χρόνο, πόρους και τεχνογνωσία για να βοηθήσει την Κυβέρνηση να επιλύσει λειτουργικά προβλήματα που σχετίζονται με τη ναυτιλία, να βελτιώσει την εικόνα και να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής ναυτιλίας.

Στα βασικά επιτεύγματα περιλαμβάνεται η συνεργασία με τη Ναυτιλιακή Διοίκηση στα τέλη της δεκαετίας του 1990 για τη θέσπιση μέτρων που βοήθησαν την κυπριακή σημαία να αποκτήσει εξέχουσα θέση στον «λευκό κατάλογο» όλων των περιφερειακών μνημονίων συμφωνίας για τον έλεγχο του κράτους λιμένα πριν από την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επιπλέον, το Επιμελητήριο συνέβαλε στην ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. το 2004, μέσω της απρόσκοπτης μεταφοράς του σχετικού ναυτιλιακού κεκτημένου στο εθνικό δίκαιο, καθώς και της επακόλουθης έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του εξειδικευμένου συστήματος φορολογίας της ναυτιλίας του νησιού το 2010 και το 2019, το οποίο έδωσε οικονομική ασφάλεια στις ναυτιλιακές εταιρείες και διατήρησε την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου ως σημαντικό ναυτιλιακό κέντρο.

Τέλος, το Επιμελητήριο συνέβαλε καθοριστικά στην αναβάθμιση της Ναυτιλιακής Διοίκησης προωθώντας τη δημιουργία, το 2018, του Υφυπουργείου Ναυτιλίας. Το Επιμελητήριο θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με την Κυβέρνηση, τη Βουλή των Αντιπροσώπων, τα πολιτικά κόμματα και άλλους φορείς του κλάδου, όπως είναι απαραίτητο, για να διατηρήσει την εικόνα και την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής ναυτιλιακής βιομηχανίας.

Η ψηφιοποίηση της ναυτιλιακής βιομηχανίας εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Τι αντίκτυπο θα έχει η μελλοντική αυτοματοποιημένη ναυτιλιακή βιομηχανία στην εκπαίδευση των ναυτικών και του προσωπικού ξηράς;

Η ναυτιλιακή βιομηχανία διέρχεται έναν σημαντικό μετασχηματισμό, καθώς οι τεχνολογίες αυτοματοποίησης φέρνουν επανάσταση στον τρόπο διεξαγωγής των επιχειρήσεων. Η έλευση της αυτοματοποιημένης ναυτιλίας θα επηρεάσει σίγουρα την εκπαίδευση τόσο του ναυτικού όσο και του προσωπικού ξηράς με διάφορους τρόπους.

Οι ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές και ο ψηφιακός μετασχηματισμός θέτουν σε αμφισβήτηση τις μελλοντικές δεξιότητες για τις ναυτιλιακές εξελίξεις, με αποτέλεσμα να υπάρχει σημαντική ανάγκη για αναβάθμιση και επανεκπαίδευση. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι εργοδότες θα πρέπει να επενδύσουν σε αυτά τα προγράμματα για να εξασφαλίσουν ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό.

Οι ναυτικοί και το προσωπικό της ξηράς θα χρειαστούν εξειδικευμένη κατάρτιση στη λειτουργία και τη συντήρηση αυτοματοποιημένων συστημάτων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την κατανόηση προηγμένων τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η μηχανική μάθηση, η ρομποτική και τα αυτόνομα συστήματα πλοήγησης.

Οι δεξιότητες που σχετίζονται με τον προγραμματισμό ηλεκτρονικών υπολογιστών, την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, την αντιμετώπιση προβλημάτων στα αυτοματοποιημένα συστήματα και την ανάλυση δεδομένων θα γίνουν πιο κρίσιμες.

Η συνεχής εκμάθηση και προσαρμογή θα είναι απαραίτητες για να συμβαδίζουν με τις εξελίξεις στον τομέα και να διασφαλίζεται η ασφαλής και αποτελεσματική λειτουργία των αυτοματοποιημένων πλοίων.

Οι γεωπολιτικές εντάσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή έχουν διαταράξει τους εμπορικούς δρόμους και έχουν επηρεάσει τη ζήτηση και το κόστος της ενέργειας. Πώς αυτή η αναταραχή επηρεάζει την ατζέντα της ναυτιλίας;

Η εμπειρία του παρελθόντος έχει δείξει ότι οποιαδήποτε διαταραχή στο θαλάσσιο εμπόριο μπορεί να έχει βαθύτατο αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία.

Τα πιο πρόσφατα πιθανά σημεία ανάφλεξης είναι η Ουκρανία και η Ερυθρά Θάλασσα, όπου η αποκλιμάκωση δεν φαίνεται να είναι επικείμενη και θα μπορούσε να έχει ακόμη έναν αυξημένο αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο, παρεμποδίζοντας ζωτικής σημασίας εμπορικές διαδρομές, επιμηκύνοντας τους χρόνους διέλευσης, επηρεάζοντας τις προσπάθειες απαλλαγής από τον άνθρακα και οδηγώντας σε καθυστερήσεις στην παραγωγή και υψηλότερο πληθωρισμό.

Η ναυτιλιακή κίνηση στη Μαύρη Θάλασσα είναι περιορισμένη και η Ερυθρά Θάλασσα εξακολουθεί να αποφεύγεται σε μεγάλο βαθμό, με λιγότερες καθημερινές διελεύσεις λόγω των αυξημένων κινδύνων για τους ναυτικούς, τα φορτία και τα πλοία. Ως αποτέλεσμα, τα ασφάλιστρα κινδύνου έχουν αυξηθεί. Ως εκ τούτου, το εμπόριο έχει πολιτικοποιηθεί όλο και περισσότερο και η ναυτιλία βρίσκεται στη μέση όλων αυτών!

Οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου αντικατοπτρίζουν ήδη αυτές τις εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν εύκολα να οδηγήσουν σε ανησυχίες για την προσφορά σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης της κατάστασης. Δεδομένου του παγκόσμιου χαρακτήρα της αγοράς πετρελαίου, όλες οι περιοχές θα επηρεαστούν από τις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου. Για τη ναυτιλιακή αγορά δεξαμενόπλοιων, αυτό σημαίνει έναν ακόμη πονοκέφαλο που θα μπορούσε να μην έχει, αφού οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας οδήγησαν σε σημαντικές αλλαγές στα πρότυπα του εμπορίου πετρελαίου και σε πολύ περισσότερα θαλάσσια μίλια.

Αυτό δημιουργεί ένα “ripple-effect” που μεταφράζεται σε υψηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG), καθώς τα πλοία πρέπει να διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις και να ταξιδεύουν ταχύτερα για να αντισταθμίσουν τις παρακάμψεις. Οι αυξημένες εκπομπές CO₂ είναι άμεση συνέπεια, τουλάχιστον για το ορατό μέλλον. Οι τρέχουσες γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν επίσης να επιβραδύνουν σημαντικά τις προσπάθειες της ναυτιλιακής βιομηχανίας για την απαλλαγή από τον άνθρακα και, μακροπρόθεσμα, θα μπορούσαν να διαταράξουν σημαντικά ή να καταστήσουν ανέφικτους τους ενδιάμεσους στόχους του ΙΜΟ.

Αυτές οι μάλλον αρνητικές εξελίξεις δοκιμάζουν πραγματικά την αλυσίδα εφοδιασμού, αλλά όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς αναμένεται να βρουν καινοτόμους τρόπους για να διατηρήσουν «τους τροχούς του κλάδου σε κίνηση». Η ψηφιοποίηση θα είναι μία από τις λύσεις. Εν μέσω συνεχών γεωπολιτικών εντάσεων, η αναταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι ένα σημαντικό ζήτημα που απαιτεί κοινή προσπάθεια και προσοχή. Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) θα αποτελέσει τον καταλύτη τη λήψη εναλλακτικών αποφάσεων δρομολόγησης όταν υπάρχουν συμφορήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Σήμερα, η Κύπρος διαθέτει τον 11ο μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως και τον τρίτο μεγαλύτερο στόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση με περισσότερα από 2.200 ποντοπόρα πλοία συνολικής χωρητικότητας 21 εκατομμυρίων μικτών τόνων. Θα μπορούσε η Κύπρος να γίνει το νούμερο ένα και η ραχοκοκαλιά της ναυτιλίας της ΕΕ;

Ο στόχος παραμένει για το κυπριακό νηολόγιο και την κυπριακή ναυτιλιακή βιομηχανία να σημειώσουν σταθερή πρόοδο και να αυξήσουν τον αριθμό των πλοίων που είναι νηολογημένα υπό κυπριακή σημαία και εκείνων που διαχειρίζονται από την Κύπρο.

Για να επιτευχθεί αυτός ο εξαιρετικά φιλόδοξος στόχος, είναι απόλυτη ανάγκη το φορολογικό και λειτουργικό πλαίσιο της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην Κύπρο να παραμείνει ανέπαφο και, αν είναι δυνατόν, να γίνει ακόμη πιο ανταγωνιστικό, πρώτα για να διατηρηθεί ο σημερινός αριθμός και μετέπειτα για να προσελκύσει νέους, υψηλής ποιότητας πλοιοκτήτες, διαχειριστές πλοίων και ναυλωτές στο νησί.

Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω στενής συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα σε τοπικό επίπεδο, ιδιαίτερα μεταξύ του Υφυπουργείου Ναυτιλίας, των Υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας και του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου και άλλων σχετικών φορέων.

Σαφής απόδειξη της επιτυχίας αυτής της συνεργασίας ήταν η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του εξειδικευμένου - και πολύ ανταγωνιστικού - συστήματος φορολογίας της ναυτιλίας της Κύπρου μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ.