Οι προτεραιότητες και ποια ζητήματα πρέπει να έχει ψηλά στην ατζέντα ο νέος Διοικητής

Με την θητεία του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου Κωνσταντίνου Ηροδότου να ολοκληρώνεται στις 10 Απριλίου, άπαντες στον χρηματοοικονομικό και ευρύτερο τομέα της οικονομίας της χώρας αναμένουν τις ανακοινώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας ως προς το πρόσωπο που θα επιλέξει για να αναλάβει τα ηνία της ΚΤΚ για την επόμενη πενταετία.

Θα είναι ο Κωνσταντίνος Ηροδότου αυτός που θα κληθεί να συνεχίσει το έργο που ήδη επιτέλεσε κατά τα τελευταία πέντε χρόνια ή θα είναι κάποια άλλη προσωπικότητα αυτή που θα πάρει τα κλειδιά της ΚΤΚ και θα την οδηγήσει στην επόμενη μέρα;

Την απάντηση, ανεξαρτήτως των όσων λέγονται και γράφονται το τελευταίο διάστημα, ο μόνος που την γνωρίζει και ο οποίος μπορεί να την δώσει με ασφάλεια, δεν είναι άλλος από τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Κάτι που εκ των πραγμάτων άλλωστε, πρόκειται να πράξει κατά τις αμέσως επόμενες ημέρες.

Το σίγουρο είναι πως ο διορισμός του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου συνιστά μια κρίσιμης σημασίας κορυφαία πολιτική πράξη για τον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δεδομένου ότι αφορά στο άτομο που ηγείται ενός ανεξάρτητου θεσμού με ρόλο και αρμοδιότητες κομβικού χαρακτήρα για ένα ζωτικής σημασίας τομέα, όπως είναι ακριβώς ο χρηματοπιστωτικός.

Πόσο μάλιστα στην παρούσα χρονική συγκυρία, κατά την οποία το ευμετάβλητο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον διεθνώς καθιστούν αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε την διασφάλιση συνθηκών μέγιστης δυνατής σταθερότητας και γεννούν προκλήσεις οι οποίες ενδεχομένως στον παρελθόν και να μην υπήρχαν.

Εν αναμονή της ανακοίνωσης της απόφασης του Προέδρου Χριστοδουλίδη για το ποιος θα είναι ο νέος Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, δύο εγνωσμένου κύρους οικονομολόγοι με βαθιά γνώση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ο Δρ. Μάριος Κληρίδης και ο Τάσος Γιασεμίδης, παραθέτουν στο InBusinessNews τις απόψεις τους σχετικά με τις προκλήσεις που περιμένουν τον επόμενο Διοικητή και παραθέτουν τα κύρια θέματα που θα πρέπει να θέσει ψηλά στην ατζέντα του.

Ανάμεσα στις προκλήσεις που αναδεικνύουν, περιλαμβάνεται η ανάγκη για εποπτεία του τραπεζικού συστήματος, η ενίσχυση της ψηφιοποίησης και η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των τραπεζών.

Επιπλέον, μέσα από την ανάλυσή τους, αναδεικνύεται η σημασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και η ανάγκη για στενή συνεργασία μεταξύ της Κεντρικής Τράπεζας και του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής όσον αφορά θέματα κυβερνοασφάλειας.

Παράλληλα, γίνεται λόγος και για τους ρόλους στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΤΚ, καθώς διορίζονται δύο Εκτελεστικοί Σύμβουλοι, των οποίων οι ρόλοι εκκρεμούν σε ένα νομοσχέδιο που «έχει χαθεί».

Εποπτεία, ΜΕΔ, χρεώσεις, διαδικασίες, σταθερότητα…

Η μεγαλύτερη πρόκληση των τραπεζών σήμερα έγκειται στην εποπτεία και όχι τόσο στη νομισματική πολιτική, υποστηρίζει η Δρ. Μάριος Κληρίδης.

«Οι προκλήσεις είναι γύρω από την τοπική εποπτεία του τραπεζικού συστήματος, καθώς το τραπεζικό σύστημα εποπτεύεται και από την τοπική Κεντρική Τράπεζα και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα», εξήγησε.

Κομμάτι της εποπτείας, όπως ανέφερε ο Δρ. Κληρίδη, είναι και η κυβερνοασφάλεια, της οποίας η σημασία στις μέρες μας είναι ύψιστη. Σύμφωνα με τους αναλυτές, στον επόμενο πόλεμο δεν θα βομβαρδίζουν τους αυτοκινητόδρομους ή τους ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς, αλλά θα «επιτεθούν» στα συστήματα των τραπεζών, διότι αν δεν λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα, σε ελάχιστες μέρες η οικονομία και κατ’ επέκταση η κοινωνία και η χώρα θα καταρρεύσει.

«Εδώ έρχεται και ο ρόλος του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, καθώς θα πρέπει να συνεργαστούν. Η συνεργασία αυτή κρίνεται πολύ σημαντική, και το γεγονός ότι ο κ. Δαμιανού προέρχεται από τον τραπεζικό τομέα, είναι πολύ θετικό, αφού έχει μεγάλη γνώση και αντίληψη επί του θέματος», επεσήμανε ο Δρ. Κληρίδης.

Από πλευράς του, ο Τάσος Γιασεμίδης υπογραμμίζει ότι το τραπεζικό σύστημα είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένο, με θετικούς δείκτες ρευστότητας και πλέον κερδοφορίας.

Αναφέρει επίσης ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει μειωθεί σημαντικά με μεγάλο μέρος να έχει αποξενωθεί από τους ισολογισμούς των τραπεζών και μεταφερθεί σε εταιρείες διαχείρισης.

Ωστόσο, σημαντική πρόκληση για τον κ. Γιασεμίδη είναι η παρακολούθηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων για να κρατηθούν σε χαμηλά επίπεδα.

«Είναι σημαντικό να υπάρξει παρακολούθηση της πορείας των μη εξυπηρετούμενων δανείων, υπό το φάσμα της αύξησης των επιτοκίων και των δόσεων και της επιβράδυνσης στην παγκόσμια και στην ευρωπαϊκή οικονομία. Σωστές και γρήγορες αναδιαρθρώσεις σύμφωνα με τον κώδικα της Κεντρικής Τράπεζας, ώστε τα ΜΕΔ να διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα», ανέφερε συγκεκριμένα.

Άλλες σημαντικές προκλήσεις, σύμφωνα με τον κ. Γιασεμίδη, αφορούν τις ανταγωνιστικές χρεώσεις, την εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και οι γρηγορότερες διαδικασίες εξυπηρέτησης επιχειρήσεων και πολιτών.

Ωστόσο, το πιο σημαντικό απ’ όλα, για να μπορούν να επιτευχθούν και τα υπόλοιπα, είναι η διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

«Ιδιαίτερα σημαντικό, εκεί και όπου αυτό είναι εφικτό, μέσα από συνεννόηση με τους παράγοντες του τομέα να υπάρξουν ανταγωνιστικές χρεώσεις, πλήρης εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και γρηγορότερες διαδικασίες όσον αφορά την εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων και των πολιτών.

Απαιτούνται μέρες για άνοιγμα λογαριασμών και πιστώσεις εμβασμάτων. Οπότε πάνω από όλα είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και ο τομέας να διαδραματίσει το ρόλο που απαιτεί η κοινωνία και οι επιχειρήσεις ως χρηματοδότης την οικονομίας», επισήμανε ο κ. Γιασεμίδης.

Ο παράγοντας τεχνητή νοημοσύνη

Μία άλλη σημαντική μεταβλητή, για την οποία ο Δρ. Μάριος Κληρίδης έκανε λόγο, είναι η τεχνητή νοημοσύνη, όπου γύρω από αυτήν εμφανίζονται διάφορες σημαντικές προκλήσεις.

Καθώς πλέον η τεχνητή νοημοσύνη έχει σημαντικό ρόλο στις επιχειρήσεις, τα συστήματά τους και την λειτουργία τους, το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν στο μέλλον θα την χρησιμοποιούν οι τράπεζες για να αποφασίζουν αν θα δανείσουν ή όχι.

«Με την τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορείς να ξέρεις πώς αποφάσισε το σύστημα. Στο παρελθόν, οι κανονισμοί των Κεντρικών Τραπεζών ήταν να μην χρησιμοποιούνται μοντέλα τύπου black box για να αποφασίζουν για δανεισμό. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα τέτοιο μοντέλο», εξήγησε ο Δρ. Μάριος Κληρίδης.

Η άλλη πρόκληση σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη είναι σχετικά με το θέμα της κυβερνοασφάλειας, αν μπορεί δηλαδή να χρησιμοποιηθεί για να «σπάσουν» κάποιο σύστημα τράπεζας.

Επιπλέον, ο Δρ. Κληρίδης υπέδειξε ότι προκύπτει ένα ερωτηματικό αν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη για να γράψει κάποιος τα προγράμματά του στην τράπεζα.

Το σημαντικό, όπως είπε, είναι η ΚΤΚ να έχει την τεχνογνωσία να αντιμετωπίζει τις προαναφερόμενες προκλήσεις που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη.

Ψηφιοποίηση, ψηφιακό ευρώ, ενίσχυση ανταγωνισμού στον τομέα

Όσον αφορά τις προτεραιότητες του νέου Διοικητή και τι θα πρέπει να έχει ψηλά στην ατζέντα του με την ανάληψη των καθηκόντων του, όπως υποστηρίζει ο Τάσος Γιασεμίδης, είναι μεταξύ άλλων, θέματα ενίσχυσης της ψηφιοποίησης και εμπειρογνωμοσύνης, ενώ θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι και για το ψηφιακό ευρώ.

«Είναι σημαντικό να μελετηθεί διεξοδικά η στρατηγική της ΕΚΤ, ώστε να εφαρμοστεί και από την ΚΤΚ, να υπάρξουν τομές στον τρόπο διοίκησης και στις διαδικασίες εντός του οργανισμού μέσω της ενίσχυσης της ψηφιοποίησης και εμπειρογνωμοσύνης.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και προϊόντα που προσφέρονται από τους εποπτευόμενους, όχι μόνο στης Κύπρο, έχουν αναβαθμιστεί και γίνει περίπλοκα», υπογράμμισε.

Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να ολοκληρωθεί το ηλεκτρονικό μητρώο των πελατών, στο οποίο να συμμετέχουν οι εποπτευόμενοι για ανάκτηση πληροφοριών, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία ανοίγματος λογαριασμού και πίστωσης εμβασμάτων.

«Θα υπάρξουν σίγουρα εξελίξεις με το ψηφιακό ευρώ, οπότε πρέπει να είμαστε έτοιμοι, και γενικότερα με τις εξελίξεις στον τομέα, είτε αυτές αφορούν την Ευρώπη ή την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Στο μέτρο του δυνατού θα πρέπει να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στον τομέα με την κάθοδο ενδεχομένως μιας μεγάλης διεθνούς τράπεζας, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξουν νέες επενδύσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Σημαντικό είναι επίσης να συνεχιστεί η συνεργασία της Κεντρικής Τράπεζας και της Κυβέρνησης για το καλό του τόπου», τόνισε, συν τοις άλλοις, ο κ. Γιασεμίσης.

«Ο θεσμός του Διοικητή πρέπει να είναι ανεξάρτητος και να φαίνεται ανεξάρτητος»

Αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε για τον διορισμό του νέου Διοικητή, όπως υπογράμμισε ο Δρ. Μάριος Κληρίδης, είναι ότι ο θεσμός της Κεντρικής Τράπεζας είναι ανεξάρτητος, και ότι, γενικότερα οι Κεντρικές Τράπεζες δεν υπόκεινται σε πολιτικές πιέσεις και κατ’ επέκταση, ο διορισμός δεν θα πρέπει να είναι πολιτικός διορισμός.

«Σίγουρα διορίζεται από πολιτικό πρόσωπο. Όμως, δεν πρέπει να γίνεται με πολιτικό συμφέρον γιατί έτσι υποσκάπτεται η ανεξαρτησία του θεσμού. Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας πρέπει να είναι ανεξάρτητος και να φαίνεται ανεξάρτητος.

Το ίδιο θα έλεγα και για όλους τους ανεξάρτητους θεσμούς, π.χ. Επιτροπή Ανταγωνισμού, Κεφαλαιαγορά, ΕΑΣ κτλ. Αλλιώς θα υπάγονταν σε κάποιο κυβερνητικό τμήμα ή Υπουργείο», ανέφερε συγκεκριμένα.

Εισήγηση του Δρος Κληρίδη, είναι ο διορισμός του Διοικητή να περνά από το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο, του οποίο ο ρόλος είναι η διασφάλιση της ανεξαρτησίας των θεσμών.

«Αντιλαμβάνομαι ότι χρονικά δεν μπορεί να γίνει για τον επερχόμενο διορισμό, αλλά θα μπορούσε να εφαρμοστεί για το μέλλον», είπε.

Τέλος, ο Δρ. Μάριος Κληρίδης, τόνισε το γεγονός ότι θα πρέπει να ανατεθούν οι ρόλοι των δύο Εκτελεστικών Συμβούλων, καθώς γίνεται ο διορισμός αλλά το νομοσχέδιο για τον ρόλο τους εκκρεμεί εδώ και χρόνια.

«Ουσιαστικά διορίζονται αλλά δεν έχουν αρμοδιότητες. Δεν πέρασε κάποια νομοθεσία που να λέει για παράδειγμα ότι ο ένας θα ασχολείται με τη νομισματική πολιτική και ο άλλος με την εποπτεία. Το νομοσχέδιο κάπου χάθηκε», υπέδειξε.