Μάκης Κεραυνός: Σε υγιή πορεία παρά τις σημαντικές προκλήσεις και αβεβαιότητες η κυπριακή οικονομία

Οι κύριοι και προγραμματισμένοι στόχοι της οικονομικής πολιτικής για τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη έχουν όλοι υλοποιηθεί ή βρίσκονται σε στάδιο ολικής υλοποίησης, τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι «η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε μια υγιή πορεία παρά τις σημαντικές προκλήσεις και αβεβαιότητες».

Μιλώντας στο πλαίσιο δημοσιογραφικής διάσκεψης για τον απολογισμό του 1ου έτους υλοποίησης προγράμματος διακυβέρνησης του Υπουργείου Οικονομικών, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «το Υπουργείο Οικονομικών νοιώθει ότι έχει επιτελέσει όλους τους στόχους, νοιώθουμε ότι έχουν γίνει επιτεύγματα μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα».

«Συνεχίζουμε τις προσπάθειες για μια οικονομική πολιτική, που θα στοχεύει στη δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος και του παραγόμενου πλούτου», υπογράμμισε.

Ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι δική του «προσωπική ευθύνη είναι η διατήρηση υγιών δημόσιων οικονομικών και η διασφάλιση μακροοικονομικής σταθερότητας και χρηματοοικονομικής σταθερότητας μέσα από ορθολογιστική διαχείριση των πόρων για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του κάθε πολίτη».

Ανέφερε ότι «στον πρώτο χρόνο διακυβέρνησης παράχθηκε ένα πολύ σημαντικό έργο σε ένα πολύ δύσκολο οικονομικό περιβάλλον».

«Συνεχίζουμε να παρακολουθούμε τις δυσκολίες και τις προκλήσεις και όποιες τυχόν εξελίξεις και να υιοθετούμε τα κατάλληλα μέτρα στα πλαίσια πάντοτε μιας ανθρωποκεντρικής οικονομικής πολιτικής, στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας, και πάντοτε άξονες τη δημοσιονομική πειθαρχία και τη χρηματοοικονομική σταθερότητα γιατί οι μνήμες είναι νωπές ακόμη για το τι είχε συμβεί όταν ξεπερνούσαν αυτές τις βασικές παραμέτρους», υπογράμμισε.

Όραμα, σύμφωνα με τον κ. Κεραυνό, «είναι η συνεχής ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας μας, σε συνθήκες δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της οικονομίας μας, καθώς και το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό μας, ώστε μέσα από μια ανθρωποκεντρική οικονομική πολιτική να βελτιώνουμε την ευημερία της κοινωνίας μας και να προστατεύουμε τις ευάλωτες ομάδες».

Από τις καλύτερες οικονομίες της ΕΕ

Αναφερόμενος στην υφιστάμενη κατάσταση της οικονομίας, ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι «η Κύπρος αναφέρεται ως μία από τις καλύτερες οικονομίες της ΕΕ», σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ και πρόσθεσε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης ανήλθε στο 2,5% το 2023 και προβλέπεται να ανέλθει στο 2,9% το 2024, που αποτελεί «ένα από τους καλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης στην ΕΕ», όταν στην Ένωση ο ρυθμός ανάπτυξης ανήλθε στο 0,4% το 2023.

Αναφέρθηκε επίσης τόσο στη μείωση του πληθωρισμού στο 3,9% το 2023 και στο 2,5% το 2024 όσο και στην εκτίμηση για μείωση της ανεργίας, από 6,1% το 2023 στο 5,8% το 2024 και στη μείωση του δημόσιου χρέους στο εκτιμώμενο 70,6% του ΑΕΠ το 2024.

«Με βάση την εκτίμηση του ΔΝΤ φαίνεται ότι θα μειώσουμε τον πληθωρισμό και θα είμαστε κοντά στο 2% πολύ πιο νωρίς από ό,τι εκτιμούμε», πρόσθεσε.

Επίσης, ο κ. Κεραυνός είπε ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ήταν το 2023 αρνητικό στο 12,1% και θα βελτιωθεί στο 11,9% το 2024 και ανακοίνωσε ότι για το θέμα αυτό έχει καταρτιστεί ομάδα με στελέχη του ΥΠΟΙΚ με στόχο «να εμπλουτίσουμε το οικονομικό μας μοντέλο με τρόπο που να αντιμετωπιστούν οποιαδήποτε τυχόν προβλήματα υπάρχουν στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών».

Στόχος είναι να ενθαρρύνουμε τις εξαγωγές μας και τις εξαγωγικές προσπάθειες», υπογράμμισε.

Είπε ακόμη ότι η Κύπρος βρίσκεται στη 9η θέση στις χώρες με τον πιο υψηλό κατώτατο μισθό (€1.000) μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ, ενώ οι μέσες μηνιαίες απολαβές των Κυπρίων βρίσκονται στα €2.248 (2022) και οι διάμεσες απολαβές βρίσκονται στα €1.838 (2022), οι οποίες «συγκρίνονται ευνοϊκά με την πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών».

«Αυτό δεν σημαίνει ότι μας κάνει να επαναπαυόμαστε, δεν σημαίνει ότι λύσαμε όλα μας τα προβλήματα, αντίθετα, αναγνωρίζουμε τα προβλήματα, τη συνέχιση της ακρίβειας, τις μεγάλες αβεβαιότητες που δημιουργούν οι συνεχείς πόλεμοι στην περιοχή μας και το ΥΠΟΙΚ εργάζεται πάνω σε συνεχή και μόνιμη βάση για να βρίσκει τρόπους να αντιμετωπίζει όλες αυτές τις δυσκολίες, να ενισχύουμε κυρίως τη μεσαία τάξη, τις επιχειρήσεις μας, και να βάζουμε δίκτυ προστασίας για τις ευάλωτες ομάδες», τόνισε.

«Με την ανάληψη της διακυβέρνησης είχαμε και σοβαρές προκλήσεις και κάποιες αδυναμίες τις οποίες έπρεπε να χειριστούμε και που αφορούσαν τις συνέπειες του ρωσοουκρανικού πολέμου που άρχισε τον Φεβρουάριο του 2022 με πάρα πολλές αρνητικές επιπτώσεις όπως μεταξύ άλλων, πληθωρισμός, υψηλά επιτόκια και επιπτώσεις στις τροφοδοτική αλυσίδα», υπογράμμισε.

Αναφέρθηκε επίσης στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία και Λευκορωσία, ενώ σε σχέση με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είπε ότι υπήρχε τότε «μια σοβαρή καθυστέρηση στην υλοποίηση της 2ης και 3ης δόσης, που έπρεπε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να προωθήσουμε τις προτάσεις και ορόσημα για να μην χάσουμε λεφτά από την ΕΕ».

Οι απειλές που αντιμετώπισε η Κυβέρνηση

Επίσης, ο κ. Κεραυνός αναφέρθηκε και σε πρόκληση και απειλή που είχε να αντιμετωπίσει η Κυβέρνηση με την ανάληψη της διακυβέρνησης και η οποία αφορούσε το θέμα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, λέγοντας ότι «μπορεί να έχει μειωθεί δραστικά στους ισολογισμούς των τραπεζών, αλλά μεταφέρθηκε στην πραγματική οικονομία με πάρα πολλές αρνητικές επιπτώσεις».

Είπε ακόμη ότι υπήρχε και μια απειλή από ΕΕ όσον αφορά στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ για αγορά 1ης κατοικίας που «έπρεπε να διαχειριστούμε» αλλά και στην υλοποίηση της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας.

Ο Υπουργός Οικονομικών είπε ακόμη ότι «διαπιστώθηκε η ανάγκη για ένα νέο εμπλουτισμένο οικονομικό μοντέλο, που να οδηγεί στους στόχους που έθεσε το ΥΠΟΙΚ».

Αναφερόμενος στους κύριους στόχους του ΥΠΟΙΚ για τον 1ο χρόνο διακυβέρνησης, ο κ. Κεραυνός είπε ότι αυτοί ήταν ο καταρτισμός του 1ου Κρατικού Προϋπολογισμού, ο οποίος να χαρακτηρίζεται από δημοσιονομική υπευθυνότητα και ενδυνάμωση της οικονομίας, η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της συνέχισης του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου, βελτίωση του πλαισίου διαχείρισης των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων (πλαίσιο εκποιήσεων) και δημιουργία συνθηκών σταθερότητας του χρηματοοικονομικού τομέα, βελτίωση της εποπτείας και εφαρμογής των κυρώσεων, επίτευξη κοινά αποδεκτής συμφωνίας με την Ε. Επιτροπή για νέο πλαίσιο για τον μειωμένο συντελεστή 5% ΦΠΑ για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας, προώθηση της φορολογικής μεταρρύθμισης, καθώς και της πράσινης φορολογίας, προώθηση μέτρων για βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, ενίσχυση πλαισίου ξένων επενδύσεων και προώθηση των απαραίτητων ενεργειών για την εφαρμογή της Μεταρρύθμισης της Δημόσιας Υπηρεσίας.

Αναφέρθηκε επίσης στη βελτίωση του πλαισίου διαχείρισης των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων (Εκποιήσεις) και Δίχτυ Προστασίας των Ευάλωτων Ομάδων, στο Σχέδιο Ενοικίου έναντι δόσης, αλλά και στη φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία ανατέθηκε στο Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου για ετοιμασία προτάσεων.

«Η νέα φορολογική πρόταση πρέπει να σταθμίζει το σύγχρονο οικονομικό μοντέλο της οικονομίας και τις εξελικτικές προοπτικές π.χ. βασικοί και νέοι οικονομικοί τομείς, πράσινη οικονομία/φορολογία, ψηφιοποίηση», είπε, προσθέτοντας ότι στόχοι της μεταρρύθμισης είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στα πλαίσια των διεθνών και ευρωπαϊκών προτύπων, η μείωση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, το νέο σύστημα να είναι διαφανές και απλοποιημένο, χωρίς γραφειοκρατία και ενθαρρυντικό προς το επιχειρείν και ταυτόχρονα κοινωνικά δίκαιο και να είναι μηχανισμός βελτίωσης ισοκατανομής του εισοδήματος.

Ανέφερε ότι στόχοι είναι επίσης να μην απειλεί την κοινωνική συνοχή και να ενθαρρύνει την επενδυτική δραστηριότητα και να είναι δημοσιονομικά ουδέτερο και να χαρακτηρίζεται από σταθερότητα και πρόσθεσε πως το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 1ο εξάμηνο του 2025.

Πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση

Σε σχέση με την πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση, ο κ. Κεραυνός είπε ότι στόχος σε εθνικό επίπεδο είναι η μείωση των εκπομπών κατά 32% μέχρι το 2030 και πρόσθεσε ότι προωθείται η επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης στις επιχειρήσεις και ότι θα επιβληθούν τέλη σε καύσιμα κίνησης, νερό, λύματα, διανυκτερεύσεις και θα δοθούν «αντισταθμιστικά μέτρα με την εφαρμογή της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης».

«Όποιες εισπράξεις προκύψουν από αυτές τις εισπράξεις/τέλος θα επιστρέψουν πίσω στα νοικοκυριά, στις επιχειρήσεις», υπογράμμισε.

«Ενώ υπήρχε αρχική υποχρέωση να επιβληθούν τέλη τον περασμένο Νοέμβριο, με τους χειρισμούς και τις διαβουλεύσεις μας αυτό έχει μεταφερθεί και δεν νομιμοποιείται καμία κατηγορία ότι βιαζόμαστε ή βιαστήκαμε», σημείωσε.

Αναφέρθηκε επίσης στη βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων στην χρηματοδότηση μέσω της Σύσταση Ταμείου Χρηματοδότησης Κεφαλαίου (Equity Fund), στη Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Ανάπτυξης Επιχειρήσεων και στο Σχέδιο Δράσης για Παροχή Κινήτρων για την Προώθηση των Εξαγορών και Συγχωνεύσεων, αλλά και στην περαιτέρω ενίσχυση των ξένων επενδύσεων μέσω της θέσπισης πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων (Foreign Direct Investment – FDI) από τρίτες χώρες και στη ρύθμιση της λειτουργίας των Κυπριακών Εταιρειών Διοίκησης Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕ) και Συναφών Θεμάτων (Fund Administrations).

Σε σχέση με μεταρρυθμίσεις που έγιναν, στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ο κ. Κεραυνός αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη σύσταση και λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, στη ψήφιση νομοθεσίας για διευκόλυνση Στρατηγικών Επενδύσεων, στο ενιαίο Σύστημα Φορολογικής Διαχείρισης (Tax for all), ολοκλήρωση υπηρεσιών ΦΠΑ, ψηφιοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης έργων ΑΠΕ – One Stop Shop, ενδυνάμωση εξωδικαστικής προστασίας αγοραστών ακινήτων, ολοκλήρωση της κατασκευής μονάδας αιμοκάθαρσης στην Πάφο και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε 70+ σχολεία της Λάρνακας (405 σχολεία παγκύπρια).

Σε σχέση με τους άμεσους στόχους/δράσεις του ΥΠΟΙΚ που είναι σε εξέλιξη, ο κ. Κεραυνός είπε ότι μεταξύ άλλων αφορούν το Εθνικό Ταμείο Αλληλεγγύης, που αφορά τις αποζημιώσεις των «κουρεμένων» και για το οποίο έχει δημιουργηθεί η ηλεκτρονική πλατφόρμα, έχουν τεθεί €50 εκ. τον χρόνο στον Προϋπολογισμό, αντί €25 εκ., έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικές αιτήσεις από καταθέτες και κατόχους αξιογράφων που έχουν επηρεαστεί από την εξυγίανση των δύο συστημικών τραπεζών (λήγει αύριο η διορία και έχουν υποβληθεί 4.000 αιτήσεις) και θα γίνει αξιολόγηση και προσδιορισμός των δικαιούχων με σκοπό την ετοιμασία Σχεδίου μερικής αναπλήρωσης.

Αναφέρθηκε επίσης στην ετοιμασία ενός μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού-Διαρθρωτικού Σχεδίου (Medium Term Fiscal Structural Plan), στην ετοιμασία 4ετούς Σχεδίου, σύμφωνα με το νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου 2024, στην αντιμετώπιση του θέματος των Συνταξιοδοτικών ωφελημάτων των κρατικών αξιωματούχων και στον εξορθολογισμός του κρατικού μισθολογίου.

Αναφορικά με την ενίσχυση του Πλαισίου Κυρώσεων και Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες, ο κ. Κεραυνός είπε ότι οι εισηγήσεις των εμπειρογνωμόνων για σύσταση της Ενιαίας Μονάδας Εφαρμογής Κυρώσεων (ΕΜΕΚ) παρουσιάστηκαν στις αρχές του 2024 και αξιολογούνται από το Υπουργείο Οικονομικών και τη Συντονιστική Επιτροπή με στόχο η σύσταση της ΕΜΕΚ το 4ο τρίμηνο 2024.

Σε σχέση με την συμβολή του ΥΠΟΙΚ σε ευρωπαϊκά θέματα, ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι «στηρίξαμε ενεργά τις προσπάθειες για επίτευξη συμβιβασμού επί των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης».

«Να τελειώνουμε με τις πολλαπλές συντάξεις»

Σε παρατήρηση ότι γίνεται λόγος για το θέμα των πολλαπλών συντάξεων την στιγμή που οι βουλευτές δεν συνεισφέρουν στις κοινωνικές ασφαλίσεις, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «αυτό θα πρέπει να το απαντήσουν οι ίδιοι οι βουλευτές και ιδιαίτερα εκείνοι οι βουλευτές που κάνουν μια αυστηρή κριτική, κάποτε έξω από κάποια πλαίσια», ενώ αναφέρθηκε και σε «προσπάθεια που κατέβαλε το ΥΠΟΙΚ και εγώ προσωπικά για να καταθέσουμε μία πρόταση, που να είναι απόλυτα νομικά ελεγμένη που να μην ξαναμπούμε σε αντιπαραγωγικές συζητήσεις και αντισυνταγματικά θέματα και να λήξει μια και πάντα».

Ερωτηθείς αν υπάρχει πρόθεση της Κυβέρνησης να ρυθμίσει το θέμα όπως το θέμα των πολλαπλών συντάξεων, ο κ. Κεραυνός είπε ότι στα πλαίσια των διαβουλεύσεων, που ελπίζουμε να ακολουθήσουν για αυτό το θέμα, ελπίζω να αγγιχτούν όλα αυτά τα θέματα».

Σε ερώτηση αν οδεύουμε σε ολική φορολογική μεταρρύθμιση, ο κ. Κεραυνός απάντησε αρνητικά, λέγοντας ότι το πρώτο παραδοτέο το συζητήσαμε σε δημόσια διαβούλευση και υπάρχουν και άλλα παραδοτέα που θα συζητήσουμε στο επόμενο διάστημα και ό,τι μπορεί να ενσωματωθεί θα ενσωματώνεται».

Ερωτηθείς για τα αντισταθμιστικά μέτρα για την πράσινη φορολογία, ο κ. Κεραυνός είπε ότι τυγχάνουν τώρα επεξεργασίας μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, προσθέτοντας ότι «έχουμε χρόνο μέχρι το Φθινόπωρο».

Κληθείς να αναφέρει τι θα γίνει με τα μέτρα αντιμετώπισης της ακρίβειας που λήγουν τον ερχόμενο Ιούνιο, ο κ. Κεραυνός είπε ότι το ΥΠΟΙΚ παρακολουθεί τις εξελίξεις «και αν υπάρξει ανάγκη να ενισχύσουμε τη μεσαία τάξη και τις ευάλωτες ομάδες θα το κάνουμε», προσθέτοντας ότι τα δημοσιονομικά πλεονάσματα είναι «και για να εφαρμόζουμε κοινωνική πολιτική».

«Τα οριζόντια μέτρα είναι κάτι που θέλουμε να τελειώσουν και να τα αποφύγουμε», κατέληξε.