Η συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα καθορίζουν το πράσινο μέλλον της χώρας μας

Η πράσινη φορολογία και ιδιαίτερα το τέλος διανυκτέρευσης είναι κάτι που συνηθίζεται σε διάφορα μέρη του κόσμου και της Ευρώπης, με τα έσοδα να επενδύονται συνήθως για χρηματοδότηση περιβαλλοντικών έργων, για συντήρηση έργων και κτιρίων πολιτιστικής κληρονομίας και για βελτίωση των υποδομών που υποστηρίζουν τον τουρισμό.

Όταν εφαρμόζονται τα τέλη αυτά, χρεώνονται συνήθως ανά διανυκτέρευση και μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τη χώρα προορισμού, τον τύπο του καταλύματος και μερικές φορές τη διάρκεια της διαμονής.

Οι λεπτομέρειες για τον τρόπο καταβολής του τέλους αυτού, διαφέρουν ανά χώρα και είτε καταβάλλεται από τους επισκέπτες κατά την αποχώρησή τους από το χώρο διαμονής τους, είτε απορροφάτε απευθείας από το φορέα εκμετάλλευσης.

Στην αβεβαιότητα της πράσινης φορολογίας

Στη χώρα μας όμως, αν και έχουν ανακοινωθεί οι πράσινοι φόροι που περιλαμβάνουν τέλη διαμονής δεν έχει διασαφηνιστεί ακόμη η ημερομηνία εφαρμογής τους, ο τρόπος με τον οποίο θα επιβαρύνει τον πελάτη και όχι τον επιχειρηματία, αλλά και πως τα έσοδα της φορολογίας θα επενδυθούν στην πράσινη μετάβαση της χώρας μας και θα συνδεθούν με τα έργα που προνοεί το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Ως Παγκύπριος Σύνδεσμος Ξενοδόχων, μας προβληματίζει η αβεβαιότητα αυτή, όπως επίσης και η συγκυρία εφαρμογής του φόρου. Θεωρούμε πως θα ήταν καλύτερα πριν την ανακοίνωση της πράσινης φορολογίας, να παρουσιαζόταν στα ενδιαφερόμενα μέρη, ένα κοστολογημένο πλάνο με όλες τις δράσεις και πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης, που θα είχαν ως στόχο τον μηδενικό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις.

Αντίθετα η εξέλιξη αυτή έχει φέρει αρκετούς επιχειρηματίες του τομέα της φιλοξενίας προ τετελεσμένων, επηρεάζοντας σημαντικά μια βιομηχανία που προγραμματίζεται από 12 μέχρι και 14 μήνες πριν από κάθε σεζόν, και ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου οι προκλήσεις από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες ασκούν έντονες πιέσεις στα έσοδα και την κερδοφορία του τομέα και κατ’ επέκταση στη βιωσιμότητά του.

Οι τουρίστες που φτάνουν κάθε χρόνο στη χώρα μας, είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού μεμονωμένων τουριστών που διευθετούν από μόνοι τους τις κρατήσεις τους και αγγίζουν το 40% - 45% των αφίξεων, ενώ το υπόλοιπο 55% των τουριστικών ροών εξασφαλίζονται μέσω πακέτων και συμφωνιών με μεγάλους τουριστικούς εταίρους.

Στο πλαίσιο αυτό, έχει ήδη υπογραφεί σημαντικό ποσοστό των κρατήσεων του 2024 αλλά και του 2025, με αποτέλεσμα η εφαρμογή τους τέλους να αποτελεί «Δαμόκλειο σπάθη» για τον τουρισμό, καθώς εάν το κόστος €2,5 ανά διανυκτέρευση και ανά άτομο, μετακυληθεί στον πελάτη τότε μιλάμε για ένα σημαντικό επιπλέον κόστος που ενδεχομένως επιφέρει κάποιες απώλειες στις τουριστικές ροές.

Ένα κόστος που για αρκετούς μπορεί να φαίνεται αμελητέο, αλλά η εμπειρία μας από τις διαπραγματεύσεις που έχουμε με τους ταξιδιωτικούς πράκτορες μας διδάσκει πως οι συμφωνίες κρίνονται στο €1 - €1,5.

Ακόμη και ένα ποσοστό της τάξης του 3-5%, των τουριστικών ροών να επηρεαστεί από το τέλος διαμονής τότε θα έχουμε ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή, με αποτέλεσμα αυτομάτως περίπου 150.000 - 200.000 τουρίστες να μην έρθουν στο νησί μας, κάτι που συνεπάγεται σε μειωμένα έσοδα, ενώ καταρρίπτει επίσης τις εκτιμήσεις του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου, για έσοδα κοντά στα 34 εκατομμύρια ευρώ φέτος από την φορολογία.

Την ίδια στιγμή, στην προσπάθεια να μην χάσουμε τουριστικές αφίξεις, μία λύση θα ήταν ενδεχομένως το κόστος να απορροφηθεί από τις επιχειρήσεις, κάτι όμως που εγκυμονεί κινδύνους για τη βιωσιμότητα αρκετών ξενοδοχείων καθώς είναι ένα πολύ σημαντικό κονδύλι για τα ξενοδοχεία τα οποία έχουν να αντιμετωπίσουν επίσης τις αυξημένες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος, την αύξηση των επιτοκίων κ.ά.

Ας μην ξεχνάμε επίσης πως πρόσφατα αντιμετώπισαν τον υψηλό πληθωρισμό, ενώ αρκετά από τα αποθέματά τους έχουν διατεθεί για να καλύψουν τις ζημίες που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού.

Στο πλαίσιο αυτό, ως ΠΑΣΥΞΕ πιστεύουμε πως η εφαρμογή του τέλους πρέπει να γίνει μεταβατικά, ώστε ο αντίκτυπος να είναι λιγότερο αισθητός τόσο στις αφίξεις, όσο και στη βιωσιμότητα των ξενοδοχείων.

Αυτό μπορεί να γίνει με αντισταθμιστικά μετρά, όπως για παράδειγμα με συγκεκριμένη έκπτωση στα τέλη διανυκτέρευσης που επιβάλλουν τα δημαρχεία ή εκπτώσεων στο ρεύμα.

Η ξενοδοχειακή βιομηχανία στο δρόμο της πράσινης ανάπτυξης

Οι προβληματισμοί μας για την εφαρμογή του τέλους διαμονής, αφορούν τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του κυπριακού τουρισμού και της ξενοδοχειακής βιομηχανίας, και δεν σχετίζονται σε καμία περίπτωση με την πρόοδο της πράσινης μετάβασης του τομέα μας, καθώς αναγνωρίζουμε πως είναι ζωτικής σημασίας να προσαρμοστούμε στις εξελίξεις αυτές, να καινοτομήσουμε και να υιοθετήσουμε βιώσιμες πρακτικές. Ήδη σε πολύ μεγάλο βαθμό αρκετές ξενοδοχειακές μονάδες ξεκινήσαν και πορεύονται προς αυτή την κατεύθυνση.

Η ενεργειακή αναβάθμιση των ξενοδοχειακών καταλυμάτων στην Κύπρο θα διασφαλίσει τη συνεχή επιτυχία και ανάπτυξη του κλάδου μας, αυτή όμως πρέπει να γίνει με σταθερά βήματα. Είμαστε μία βιομηχανία, που αποτελείται κατά κύριο λόγο από υποδομές που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 80’.

Εγκαταστάσεις, που απαιτούν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να αναβαθμιστούν και να καταστούν αυτόνομα ενεργειακές και με υψηλή τεχνολογία. Αναβαθμίσεις όπως οι προσόψεις των κτιρίων όμως, δεν θα φέρουν επιπλέον έσοδα στα ξενοδοχεία, ενώ θα δύσκολος είναι ανέφικτος και ο δανεισμός από τα τραπεζικά ιδρύματα υπο τις περιστάσεις.

Το κόστος για την ανάπτυξη αυτή είναι τεράστιο και δεν μπορεί να το απορροφήσει από μόνη της η βιομηχανία μας, αλλά ούτε και να το μετακυλήσει στους πελάτες καθώς αυτό θα ήταν καταστροφικό για την ανταγωνιστικότητά μας.

Είναι για αυτό, που το κράτος θα πρέπει να σταθεί αρωγός στο αύριο του ξενοδοχειακού τομέα, μέσα από κίνητρα και χρηματοδοτήσεις που θα ενισχύσουν τις προσπάθειές μας, όπως για παράδειγμα με την άντληση κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Πιστεύουμε πως η συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα είναι το κλειδί, τόσο για την ομαλή εφαρμογή του τέλους διαμονής, όσο και για την πράσινη μετάβαση του τομέα μας αλλά και της χώρας μας. Μία συνεργασία που δοκιμάστηκε αρκετές φορές στον παρελθόν με επιτυχία, όπως με την αναστύλωση της ξενοδοχειακής βιομηχανίας το 1974, με την αντιμετώπιση των πιέσεων της οικονομικής κρίσης του 2013 και με την πρόσφατη διαχείριση των πρωτόγνωρων συνθηκών που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού.

Ως ΠΑΣΥΞΕ, βρισκόμαστε στη διάθεση της Κυβέρνησης με στόχο να ενισχύσουμε τις προσπάθειες που γίνονται για την πράσινη μετάβαση με τις γνώσεις και την εξειδίκευσή μας.

*Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης, Γενικός Διευθυντής ΠΑΣΥΞΕ.