Κεφαλαιαγορά: Η ιδανικότερη λύση για την ενιαία εποπτική αρχή και η βασική ανησυχία

Παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, κυρίως λόγω εξωγενών παραγόντων, τα τελευταία τέσσερα χρόνια ο αριθμός των εποπτευόμενων οντοτήτων κατέγραψε άνοδο 12%, ενώ βρίσκονται σε διαδικασία αξιολόγησης για αδειοδότηση 78 αιτήσεις, κάτι που «αποτελεί ένδειξη ότι η Κύπρος εξακολουθεί να συγκεντρώνει ουσιαστικά πλεονεκτήματα ως επενδυτικός προορισμός», τόνισε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) Γιώργος Θεοχαρίδης.

Παράλληλα ανέφερε ότι ως αποτέλεσμα των εποπτικών ελέγχων, το 2023 επιβλήθηκαν διοικητικές κυρώσεις περίπου €2,2 εκατομμυρίων εκ των οποίων το €1 εκατ. ήταν σε μια μόνο Κυπριακή Εταιρεία Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών (ΚΕΠΕΥ).

Μιλώντας στο πλαίσιο δημοσιογραφικής διάσκεψης για τις σημαντικότερες εξελίξεις στον χώρο της Κεφαλαιαγοράς το 2023 και για τους στόχους και προτεραιότητες για το 2024, που έγινε στα γραφεία της Επιτροπής, στη Λευκωσία, ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι το Τμήμα Ερευνών και Παρακολούθησης της Αγοράς προχώρησε σε εισόδους-έρευνες σε έξι ΚΕΠΕΥ, ολοκλήρωσε 42 έρευνες και στο τέλος του 2023 βρίσκονταν σε εξέλιξη άλλες 48 έρευνες, ενώ απέστειλε μία υπόθεση στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για να αποφανθεί κατά πόσο προκύπτουν ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα εκ μέρους εταιρειών ή φυσικών προσώπων.

«Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συνεχίζει να επενδύει στην προληπτική εποπτεία και στην αυτοματοποίηση των διαδικασιών της, αξιοποιώντας σειρά εξειδικευμένων συστημάτων που της επιτρέπουν να συμβαδίζει με τη ραγδαία ψηφιοποίηση του τομέα», υπογράμμισε.

Ανέφερε, επίσης, ότι με την έγκριση πρόσφατα του προϋπολογισμού της ΕΚΚ για το 2024 εγκρίθηκαν 20 νέες θέσεις λειτουργών και εντός του έτους θα προχωρήσουν οι διαδικασίες πλήρωσης των θέσεων. Πρόσθεσε πως «είναι σημαντικό η ΕΚΚ να έχει στη διάθεσή της όλα τα μέσα για να μπορεί να ανταποκρίνεται στον ρόλο της ως εποπτική αρχή, καθώς οι εποπτικές της αρμοδιότητες συνεχώς διευρύνονται και κατ’ επέκταση και ο όγκος των εργασιών της».  

Ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι η ΕΚΚ εποπτεύει 830 οντότητες, εκ των οποίων οι 255 είναι ΚΕΠΕΥ, με τα συνολικά περιουσιακά τους στοιχεία να ανέρχονταν στα €4,2 δισ. στο τέλος Δεκεμβρίου του 2023 και 134 Εταιρείες Παροχής Διοικητικών Υπηρεσιών (ΕΠΔΥ), των οποίων τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία ανέρχονταν περίπου στα €150 εκατ.

Όσον αφορά τον τομέα των Συλλογικών Επενδύσεων, ανέφερε ότι η Επιτροπή έχει υπό την εποπτεία της συνολικά 310 Εταιρείες Διαχείρισης και Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕ) και το συνολικό Ενεργητικό Υπό Διαχείριση, το 3ο τρίμηνο του 2023 διαμορφώθηκε στα €8,6 δισ.

Είπε ακόμη ότι η ΕΚΚ επιβλέπει επίσης το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ) και τις 51 εταιρείες με κράτος μέλος καταγωγής την Κυπριακή Δημοκρατία που έχουν τίτλους εισηγμένους σε αυτό, και 12 εταιρείες με κράτος μέλος καταγωγής τη Δημοκρατία, οι τίτλοι των οποίων τυγχάνουν διαπραγμάτευσης σε ρυθμιζόμενες αγορές άλλων κρατών – μελών. Πρόσθεσε ότι η ΕΚΚ επιβλέπει και έναν Πολυμερή Μηχανισμό Διαπραγμάτευσης, καθώς επίσης και τις 58 εταιρείες που είναι εισηγμένες σε αυτόν.

Όσον αφορά στους Παρόχους Κρυπτο-περιουσιακών Στοιχείων, ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι τον Φεβρουάριο ήταν συνολικά 11 οντότητες.  

Τμήμα Παρεμπόδισης της Νομιμοποίησης Εσόδων

Σε σχέση με το Τμήμα Παρεμπόδισης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες, ο Πρόεδρος της ΕΚΚ είπε, μεταξύ άλλων, ότι εντός του 2023, το Τμήμα ολοκλήρωσε τη διαδικασία επιτόπιων ελέγχων σε 16 εποπτευόμενες οντότητες και βρίσκεται στη διαδικασία ολοκλήρωσης της εξέτασης άλλων 10 ελέγχων για ενδεχόμενες παραβάσεις του Νόμου περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες και της σχετικής Οδηγίας.

Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι το Τμήμα αξιολόγησε τις πληροφορίες που έλαβε από όλους τους εποπτευόμενους οργανισμούς για τις επιχειρηματικές σχέσεις με πρόσωπα που υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας και ολοκλήρωσε τη διεξαγωγή 22 θεματικών ελέγχων, οι οποίοι θα συνεχιστούν και το 2024.

Περαιτέρω, ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι το Τμήμα άρχισε τη διαδικασία διεξαγωγής θεματικών ελέγχων σε 6 ΕΠΔΥ, με θέμα τη συμμόρφωσή τους με τις απαγορεύσεις που ισχύουν σε υφιστάμενα εμπιστεύματα από τα περιοριστικά μέτρα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας.

Πρόσθεσε πως για 3 ΕΠΔΥ η διαδικασία ολοκληρώθηκε το 2023 χωρίς να διαπιστωθεί οποιαδήποτε παράβαση, ενώ σε μια από αυτές τις περιπτώσεις έχει παραπεμφθεί υλικό στην αστυνομία για διερεύνηση ενδεχόμενης παράβασης του Νόμου Κυρώσεων από τρίτη εταιρεία που δεν εποπτεύεται από την ΕΚΚ.

Για τις υπόλοιπες 3 ΕΠΔΥ η διαδικασία είναι στο τελικό στάδιο και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2024, ανέφερε, και πρόσθεσε ότι «έχουν αποσταλεί και επιστολές ενημέρωσης στον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο και τον ΣΕΛΚ, με τα ευρήματα που έχουν εντοπιστεί για εμπιστεύματα που περιλαμβάνονται στο Μητρώο Εμπιστευμάτων, τα οποία λαμβάνουν υπηρεσίες από ΕΠΔΥ υπό την εποπτεία τους».

Ανέφερε ότι το Τμήμα ολοκλήρωσε επίσης και θεματικούς ελέγχους σε 6 ΚΕΠΕΥ για ενδεχόμενες παραβάσεις για συναλλαγές με το National Settlement Depository (NSD) της Ρωσίας, χωρίς να διαπιστωθεί οποιαδήποτε παράβαση.

Επιπλέον, ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι το Τμήμα έχει εντοπίσει και διερευνήσει συναλλαγές μεταφοράς ρωσικών κινητών αξιών/τίτλων στη Ρωσία ‘Forced Transfers’ που έχουν διενεργηθεί από φυσικά και νομικά πρόσωπα στη Κύπρο.

«Η έρευνα ολοκληρώθηκε φέτος και από τη διερεύνηση των στοιχείων που υποβλήθηκαν διαφάνηκε ότι αριθμός συναλλαγών που πραγματοποίησαν νομικά και φυσικά πρόσωπα πελάτες εποπτευόμενων της ΕΚΚ χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης για ενδεχόμενες παραβάσεις της κείμενης νομοθεσίας γι’ αυτό και η ΕΚΚ θα αποστείλει τα στοιχεία στην αστυνομία», πρόσθεσε.

Αναφορικά με τις διοικητικές κυρώσεις των τελευταίων τριών ετών, ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι συνολικά έχουν επιβληθεί διοικητικές κυρώσεις ύψους €6 εκατ. εκ των οποίων €5,3 εκατ. ήταν σε ΚΕΠΕΥ για παραβάσεις της κείμενης νομοθεσίας.  

Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι σε πέραν των 103 περιπτώσεων ζητήθηκε από εποπτευόμενες οντότητες η λήψη διορθωτικών μέτρων, με βάση την κείμενη νομοθεσία, και υποδείχτηκε σε 35 εποπτευόμενες οντότητες να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, για την πλήρη συμμόρφωσή τους με τις πρόνοιες του νόμου και της Οδηγίας για θέματα παρεμπόδισης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Είπε ακόμη ότι έγινε ανάκληση ή και αναστολή άδειας λειτουργίας σε 19 περιπτώσεις ΚΕΠΕΥ, ενώ άλλες 2 περιπτώσεις αφορούσαν ανάκληση της άδειας λειτουργίας ΟΣΕ. 

MiCA

Ο Πρόεδρος της ΕΚΚ είπε ότι μια από τις σημαντικότερες αλλαγές που θα επέλθει προς το τέλος του 2024 είναι η εφαρμογή του Κανονισμού για τις Αγορές Κρυπτο - Περιουσιακών Στοιχείων (Markets in crypto assets) γνωστός ως MiCA, ο οποίος αφορά τους παρόχους υπηρεσιών κρυπτο – περιουσιακών στοιχείων και πρόσθεσε ότι ο MiCA, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, πρόνοιες με στόχο τη διασφάλιση της προστασίας των επενδυτών και της ακεραιότητας της αγοράς.

«Ήδη όλες οι εποπτικές αρχές στην ευρωπαϊκή επικράτεια, περιλαμβανομένης και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, προετοιμαζόμαστε για την υιοθέτηση αυτών των αλλαγών, ενημερώνοντας και τις εποπτευόμενες οντότητες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα γενικότερα», ανέφερε.

Πρόσθεσε ότι «είναι σημαντικό οι εποπτευόμενες οντότητες να προετοιμαστούν έγκαιρα για την υιοθέτησή τους, μέσω της απόκτησης των κατάλληλων συστημάτων ή και την περαιτέρω στελέχωσή τους με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις».       

Ο κ. Θεοχαρίδης κάλεσε τους επενδυτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν επενδύουν σε κρυπτο-περιουσιακά στοιχεία διότι εμπερικλείουν σειρά κινδύνων, όπως είπε.

«Η έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης για την πολυπλοκότητα και το υψηλό ρίσκο που ενέχουν αυτά τα προϊόντα, σε συνδυασμό με τον διάχυτο διαδικτυακό ενθουσιασμό γύρω απ’ αυτά, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες για τους επενδυτές», πρόσθεσε. 

Όσον αφορά στην επιμόρφωση των επενδυτών το 2023, ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συμμετείχε ενεργά σε μία πληθώρα εκδηλώσεων, ημερίδων και συνεδρίων που προωθούν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό και την χρηματοοικονομική επιμόρφωση, ενώ αποτελεί ένα από τα μέλη της Ad-Hoc Επιτροπής για τη διαμόρφωση Εθνικής Στρατηγικής για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο.

Περαιτέρω, ανέφερε ότι η ΕΚΚ προέβη σε προειδοποιήσεις προς το επενδυτικό κοινό και σε εξειδικευμένη εκστρατεία στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης για φυσικά και νομικά πρόσωπα που παρουσιάζονταν ως λειτουργοί ή εκπρόσωποι της ΕΚΚ, καθώς και για ιστοσελίδες που μιμούνταν αυτήν της ΕΚΚ ή και άλλων εποπτικών Αρχών.     

Δημιουργία ενιαίας εποπτικής αρχής

Ερωτηθείς για την απόφαση της Κυβέρνησης για δημιουργία ενιαίας εποπτικής αρχής για τις εταιρείες που παρέχουν διοικητικές υπηρεσίες, ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι σήμερα υπάρχουν τρεις επόπτες, που είναι ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου και η ΕΚΚ, η οποία διαθέτει ένα μικρό μέρος της αγοράς των διοικητικών υπηρεσιών, και πρόσθεσε ότι «μας έχει σταλεί επιστολή από το Υπουργείο Οικονομικών με ένα περίγραμμα σε σχέση με την εικόνα που έχει το Υπουργείο σχετικά με αυτή τη νέα εποπτική αρχή».

Ανέφερε ότι σε κοινή συνάντηση που θα υπάρξει στο Υπουργείο Οικονομικών όλων των εμπλεκόμενων φορέων θα συζητηθεί το «πως θα είναι η νέα αυτή εποπτική αρχή και πως θα είναι πιο αποτελεσματική από το τι έχουμε τώρα», και πρόσθεσε ότι κατά τη συνάντηση θα παραθέσει και η ΕΚΚ τις απόψεις της επί του θέματος «για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε μια πρόταση».

Ο Πρόεδρος της ΕΚΚ είπε ότι η Επιτροπή είναι ανοικτή στον διάλογο και πρόσθεσε ότι «ο σχεδιασμός πρέπει να γίνει με ένα τρόπο», ώστε η Επιτροπή να διαθέτει το αναγκαίο προσωπικό για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της.

Κληθείς να αναφέρει ενδεχόμενες σκέψεις της Επιτροπής για τη νέα εποπτική αρχή, ο κ. Θεοχαρίδης είπε ότι αυτό θα πρέπει να συζητηθεί, και πρόσθεσε ότι «η ιδανικότερη λύση για εμάς – δεν ξέρω αν θα είναι η εφικτή λύση – θεωρούμε ότι θα ήταν μια καινούργια, ανεξάρτητη εποπτική αρχή που θα αναλάβει να αδειοδοτήσει και να εποπτεύσει όλο τον τομέα» των διοικητικών υπηρεσιών.

Επεσήμανε ότι στην ανακοίνωση του Υπουργού Οικονομικών αναφέρεται ότι η ΕΚΚ μαζί με τους άλλους δύο φορείς θα προβαίνουν σε «κοινούς ελέγχους για θέματα που έχουν να κάνουν με νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες», ενώ όταν θα υπάρχουν κάποια δυσφημιστικά δημοσιεύματα θα μπορεί η Επιτροπή μαζί με τους δύο άλλους φορείς να κάνουν κοινή εποπτεία.