Οργανωσιακή δέσμευση και αποτελεσματική διοίκηση εκπαιδευτικών οργανισμών

Η οργανωσιακή και επαγγελματική δέσμευση ως συναισθηματική προσκόλληση στους στόχους και τις αξίες του οργανισμού ( Buchanan 1974), προσδίδει στα μέλη του μια ισχυρή επιθυμία να παραμένουν σε αυτόν.

Οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί ως τα κατ’ εξοχήν κύτταρα «παραγωγής» πολιτισμού και παιδείας και ως μανθάνοντες οργανισμοί, αναπτύσσουν αξιακά συστήματα που τους καθιστούν πιο προνομιακούς στο θέμα της οργανωσιακής δέσμευσης.

Οι Mowday και Steer (1979), θεωρούν ότι «η οργανωσιακή δέσμευση είναι ένα υποκειμενικό μέτρο που αποτυπώνει τις αντιλήψεις των εργαζομένων για την ταύτισή τους με τις βασικές αξίες του οργανισμού, την πρόθεσή τους να παραμείνουν στον οργανισμό τους και την προθυμία τους να ασκήσουν περισσότερη προσπάθεια από ό, τι αναμενόταν από τον οργανισμό τους». Όπως λοιπόν σε όλους τους οργανισμούς έτσι και στους εκπαιδευτικούς η οργανωσιακή δέσμευση περιλαμβάνει τρία χαρακτηριστικά (Porter, Steer, Mowday & Boulian, 1974): τη δέσμευση αξίας, τη δέσμευση προσπάθειας και τη δέσμευση διατήρησης

Άρα λοιπόν η οργανωσιακή δέσμευση αντικατοπτρίζει την ψυχολογική σύνδεση ή τον δεσμό που συνδέει ένα άτομο με έναν οργανισμό. Αυτή η ψυχολογική σύνδεση εκδηλώνεται με διαφορετικές διαστάσεις: ως συναισθηματική (Affective Commitment), ως συνεχιζόμενη (Continuance commitment) και ως κανονιστική (Normative commitment) δέσμευση (Steyrer, Schiffinger & Lang, 2008).

Τι σημαίνουν πρακτικά αυτές οι διαστάσεις; Η πρώτη αφορά στις συναισθηματικές προσκολλήσεις. Άρα εκπαιδευτικοί με ισχυρή συναισθηματική δέσμευση με έναν εκπαιδευτικό οργανισμό εργάζονται σκληρότερα και αποδίδουν καλύτερα στους ρόλους τους από εκείνους που εμφανίζουν απλά συνεχιζόμενη δέσμευση. Και αυτό γιατί η συνεχιζόμενη δέσμευση αποδίδεται σε οικονομικά οφέλη ή φόβο απώλειας της θέσης εργασίας.

Τέλος η κανονιστική δέσμευση οφείλεται σε «υποχρεωτικά» συναισθήματα. Οι εργαζόμενοι με ισχυρή κανονιστική δέσμευση επιδεικνύουν το υψηλότερο επίπεδο πίστης ακόμη και σε δυσάρεστες συνθήκες. Αισθάνονται υποχρεωμένοι στο οργανισμό που εργάζονται, και για αυτόν τον λόγο, δεν έχουν διάθεση να φύγουν, έχουν υψηλά ποσοστά συμμετοχής σε κρίσιμες διαδικασίες, απουσιάζουν σπάνια από την εργασία τους και είναι ανοιχτοί να αποδεχθούν και να δεσμευτούν για οποιαδήποτε αλλαγή που πραγματοποιείται στον εκπαιδευτικό οργανισμό που εργάζονται (Brotheridge et. al., 2008).

Οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί οργανισμοί απαιτούν υγιή ηγεσία και διαχείριση/διοίκηση, όπου εργάζονται αρμονικά, ταυτόχρονα και αλληλοσυμπληρώνονται μέσα σε ένα πλαίσιο ουσιαστικής οργανωσιακής δέσμευσης όπου ο/η διευθυντής/ντρια – ηγέτης/δα διαχειρίζεται και διαδίδει καινοτομία και αλλαγή, πάντα σε άμεση επαφή με τους εκπαιδευτικούς. Έτσι λοιπόν αναπτύσσονται δεξιότητες των εκπαιδευτικών και στην οργανωσιακή συναισθηματική δέσμευση, ώστε να θέλουν να υιοθετήσουν εθελοντικά συμπεριφορές που θα βοηθήσουν στην επίτευξη των στόχων της ευημερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αποτελεσματικότητας του οργανισμού.

Η κατεύθυνση της Εκπαιδευτικής Διοίκησής του ΠΜΣ Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφος ούσα ενταγμένη στο Τμήμα Οικονομικών και Διοίκησης προσφέρει ουσιαστικά και ποιοτικά στοιχεία για την οργανωσιακή δέσμευση των εκπαιδευτικών και των στελεχών της εκπαίδευσης ακολουθώντας την αρχή της Αριστοτελικής αρετής της μεσότητας.

«H δε αρετή περί πάθη και πράξεις εστίν, εν οις η μεν υπερβολή αμαρτάνεται και η έλλειψις ψέγεται».

*Καθηγήτρια Εκπαιδευτικής Διοίκησης, Αναπληρώτρια Πρόεδρος του Τμήματος Οικονομικών και Διοίκησης και Δ/ντρια της Μονάδας εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφος / Κύπρου.