Γιατί η χρηματοοικονομική επιμόρφωση πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου συμμετέχει και φέτος στη διεθνή εκστρατεία Παγκόσμια Εβδομάδα Επενδυτή, αναδεικνύοντας δύο πολύ σημαντικές θεματικές που αφορούν τη χρηματοοικονομική επιμόρφωση και την προστασία του κοινού και των επενδυτών.

Η Παγκόσμια Εβδομάδα Επενδυτή είναι πρωτοβουλία του Διεθνούς Οργανισμού Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO), στην οποία μετέχουν εποπτικές Αρχές και άλλοι οργανισμοί από 115 χώρες.

Οι δύο θεματικές αφορούν,

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) έχει ετοιμάσει δύο πολύ αναλυτικούς και εμπεριστατωμένους ενημερωτικούς Οδηγούς για τις συγκεκριμένες θεματικές, οι οποίοι είναι αναρτημένοι στην ιστοσελίδα της https://www.cysec.gov.cy

Κίνδυνος από ενέργειες των finfluencers

Η πρώτη θεματική αφορά τους κινδύνους από τη δράση των χρηματοοικονομικών influencers ή finfluencers.

Πρόκειται για διασημότητες και άτομα που δραστηριοποιούνται στον χώρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τα οποία συμβουλεύουν για δαπάνες, αποταμίευση, επενδύσεις, κ.ά.

Πολλοί finfluencers αποκτούν τεράστιο κοινό χωρίς να έχουν τα απαιτούμενα επαγγελματικά προσόντα ή να είναι αδειοδοτημένοι για παροχή χρηματοοικονομικών συμβουλών.

Η ΕΚΚ έχει εντοπίσει περιπτώσεις παραπλανητικών πληροφοριών ή ακατάλληλων συμβουλών και έχει διαπιστώσει ότι μεγάλο ποσοστό επενδυτών παρασύρεται από τέτοιες προωθήσεις.

Πρόσφατη έρευνα της ΕΚΚ, κατέδειξε ότι το 31% των ερωτηθέντων είχε κάνει τουλάχιστον μια επένδυση με βάση συμβουλή από finfluencer, ενώ το 26% παραδέχθηκε πως είχε επενδύσει περισσότερα χρήματα από όσα άντεχε οικονομικά να χάσει.

Στον σχετικό Οδηγό της ΕΚΚ υποδεικνύονται τρόποι με τους οποίους οι επενδυτές μπορούν να προστατευτούν από πιθανές απάτες.

Πρώτα απ’ όλα καλούνται να επενδύουν μόνο σε περιουσιακά στοιχεία που κατανοούν πλήρως και να βεβαιώνονται ότι έχουν ερευνήσει διεξοδικά κάθε επένδυση, αναζητώντας πληροφορίες από διαφορετικές πηγές.

Πρέπει πάντα να έχουν υπόψη τους ότι αν κάτι φαίνεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, πιθανότατα δεν είναι.

Να είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε όσους υπόσχονται γρήγορες και υψηλές αποδόσεις και να είναι ιδιαίτερα καχύποπτοι όταν τους ασκείται πίεση για να λάβουν μια επενδυτική απόφαση στα γρήγορα.

Πρώτα χρηματοοικονομικά «μαθήματα» από τους γονείς

Η παιδική και εφηβική ηλικία είναι καθοριστικές στη διαμόρφωση οικονομικών συμπεριφορών και ουσιαστικά οι γονείς καλούνται να παρέχουν τα πρώτα «μαθήματα» για τη διαχείριση των χρημάτων.

Απώτερος στόχος των γονέων πρέπει να είναι η καλλιέργεια στα παιδιά, από νωρίς, μιας νοοτροπίας που εκτιμά τις υπεύθυνες δαπάνες, τον οικονομικό προγραμματισμό για το μέλλον και τη γενναιοδωρία. Εκείνο που πρώτα απ’ όλα πρέπει να έχουν υπόψη τους οι γονείς είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν πολλά παρατηρώντας.

Αν οι γονείς επιδεικνύουν καλές οικονομικές συνήθειες, όπως ο προϋπολογισμός, η επαρκής και τακτική αποταμίευση και η υπεύθυνη δαπάνη, είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν και τα παιδιά αυτές τις πρακτικές.

Απ’ εκεί και πέρα, οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν στα παιδιά τους πώς εξασφαλίζονται τα χρήματα και πώς κατανέμονται στα διάφορα έξοδα της οικογένειας, όπως φαγητό, δόσεις, λογαριασμούς και αναψυχή, και πώς λαμβάνονται οικονομικές αποφάσεις, π.χ. για μια σημαντική αγορά.

Τα παιδιά πρέπει να μάθουν τη διαφορά μεταξύ αναγκών και επιθυμιών. Μπορούν οι γονείς να φέρουν παραδείγματα αγαθών που είναι απαραίτητα καθημερινά, όπως τρόφιμα και ρούχα, σε σύγκριση με αντικείμενα που μπορεί να θέλουν, αλλά δεν είναι απαραίτητα, όπως ένα πρόσθετο παιχνίδι. Μπορούν να πάνε με τα παιδιά τους στην υπεραγορά και να τους ζητήσουν να επιλέξουν τους καλύτερους συνδυασμούς προϊόντων με βάση την τιμή.

Η χρηματοοικονομική επιμόρφωση του κοινού και των επενδυτών αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα της ΕΚΚ και οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει είναι συνεχείς και καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων και ακροατηρίων. Μεταξύ άλλων, η Επιτροπή διατηρεί Πύλη Χρηματοοικονομικής Επιμόρφωσης στην ιστοσελίδα της με πλούσιο επιμορφωτικό υλικό, διενεργεί δικές της εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τρέχοντα θέματα για τα οποία πιστεύει ότι πρέπει να ενημερωθούν οι επενδυτές και εκδίδει τακτικά προειδοποιήσεις προς το κοινό όταν εντοπίζει νέους κινδύνους.

Επίσης, πραγματοποιεί ομιλίες και παρουσιάσεις σε συνέδρια και συζητήσεις, ενώ συμμετέχει ή διοργανώνει εκδηλώσεις όπου αναδεικνύει την ανάγκη ενδυνάμωσης του κοινού μέσω της επιμόρφωσής του σε βασικά χρηματοοικονομικά θέματα.

*Λειτουργός Α’ στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, υπεύθυνη για τη Χρηματοοικονομική Επιμόρφωση του Κοινού.