Η σύνθετη εξίσωση του χαλλουμιού, η διαφύλαξη των εξαγωγών και ο κίνδυνος να καταστεί τυρί πολυτελείας
Μάριος Ιωάννου 06:30 - 10 Οκτωβρίου 2024

Σχεδόν 12 χρόνια μετά τη δημοσίευση από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας ενός αποδεδειγμένα προβληματικού φακέλου για αίτηση χαλλουμιού ΠΟΠ, καθορίζοντας το ποσοστό του αιγοπρόβειου γάλακτος στην παρασκευή μεικτού χαλλουμιού στο 50%, συνεχίζονται οι εντάσεις, οι διαφωνίες και οι διαβουλεύσεις εν μέσω προβληματικών ποσοστώσεων.
Παρόλο που μέχρι τον Ιούλιο του 2029 και τη λήξη της νέας πενταετούς μεταβατικής περιόδου που έχει δοθεί από τον Ιούλιο του 2024, σε συνέχεια της δεκαετούς μεταβατικής περιόδου από το 2014, το ποσοστό του αιγοπρόβειου γάλακτος στο χαλλούμι θα πρέπει να ανέλθει στο 51%, εντούτοις εμπράκτως οι συγκεκριμένες ποσότητες είναι αδύνατο να παραχθούν, με την εκτιμώμενη μείωση στην παραγωγή χαλλουμιού κατά την υλοποίηση ενός τέτοιου ενδεχόμενου να φτάνει μέχρι το 60%, με συνεπακόλουθο ένα τεράστιο πλήγμα στις εξαγωγές.
Η διαφύλαξη εξαγωγών, παραγωγής και θέσεων εργασίας
Το διακύβευμα δεν είναι άλλο από τις εξαγωγές χαλλουμιού την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η καταμέτρηση του αιγοπρόβειου γάλακτος, η οποία θα καταδείξει τις πραγματικές διαθέσιμες ποσότητες.
Με το χαλλούμι να αποτελεί το μεγαλύτερο εξαγωγικό όπλο της Κύπρου, καθίσταται επιβεβλημένη η διαφύλαξη του χαλλουμιού ΠΟΠ και η δημιουργία των συνθηκών για περαιτέρω ανάπτυξη.
Συγκεκριμένα, το 2024 οι εξαγωγές χαλλουμιού αναμένεται να ανέλθουν στους 42.000 τόνους ή €320 εκατ. σε σύγκριση με €313 εκατ. το 2023.
Στα €320 εκατ. θα πρέπει να προστεθούν γύρω στους 4.000 τόνους ή €32 εκατ. για τοπική κατανάλωση. Επομένως, η συνολική αξία που παράγει η βιομηχανία του χαλλουμιού ξεπερνά τα €350 εκατ. ή 46.000 τόνους.
- Διαβάστε εδώ: Τυροκόμοι: Η δυναμική του χαλλουμιού σε αριθμούς και το κομβικό εξαγωγικό προϊόν της Κύπρου
Επάναγκης επίσης θεωρείται η διαφύλαξη της παραγωγής και της χρήσης όλου του παραγόμενου γάλακτος στην Κύπρο που χρησιμοποιείται για το χαλλούμι, με τους αριθμούς να μιλούν από μόνοι τους,.
Αξίζει να αναφερθεί ότι, με βάση τα επίσημα στοιχεία του Τμήματος Γεωργίας, το 2023 εκτιμάται ότι χρησιμοποιήθηκαν 238 εκατ. λίτρα αγελαδινού γάλατκος και 77 εκατ. αιγοπρόβειου γάλακτος για την παρασκευή όλων των ειδών χαλλουμιού.
Για την παρασκευή 42 εκατ. κιλών μεικτού χαλλουμιού εκτιμάται ότι χρησιμοποιήθηκαν 238 εκατ. αγελαδινού γάλακτος και 48 εκατ. αιγοπρόβειου γάλακτος.
Εξάλλου, για την παρασκευή 4,5 εκατ. κιλών αιγοπρόβειου χαλλουμιού υπολογίζεται ότι χρησιμοποιήθηκαν 29 εκατ. αιγοπρόβειου γάλακτος.
Ο κίνδυνος να γίνει ένα πολυτελές προϊόν
Την ίδια ώρα, η ενδεχόμενη εκτόξευση του κόστους παραγωγής χαλλουμιού λόγω υποχρεωτικής χρήσης αιγοπρόβειου γάλακτος, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στον αποκλεισμό του προϊόντος από υφιστάμενες και νέες αγορές του εξωτερικού, καθιστώντας το ως τυρί πολυτελείας, με επιπτώσεις τόσο στους Κύπριους καταναλωτές όσο και στους ξένους, οι οποίοι δείχνουν ξεκάθαρα την προτίμησή τους τα τελευταία χρόνια προς το χαλλούμι.
Παράλληλα, θα πρέπει να διαφυλαχθούν οι θέσεις εργασίας του κλάδου, καθώς οι εργαζόμενοι σε τυροκομεία, γεωργία, φάρμες και υποστηρικτικές υπηρεσίες ξεπερνούν τις 15.000.
Οι παρανομίες που δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνισμό
Στο κάδρο μίας ομολογουμένως σύνθετης εξίσωσης έρχονται να προστεθούν τα κρούσματα παρανομιών από τυροκόμους εκτός ελεύθερων περιοχών της Κύπρου, οι οποίοι προμηθεύουν σε αγορές τρίτων χωρών προϊόντα με την ονομασία χαλλούμι, χωρίς να πληρούν τις προδιαγραφές του χαλλουμιού ΠΟΠ, με αποτέλεσμα, οι ντόπιες επιχειρήσεις να δέχονται αθέμιτο ανταγωνισμό.
Μάλιστα, σε μία πρόσφατη εξέλιξη, γνωστή αλυσίδα παμπ και ξενοδοχείων, η οποία δραστηριοποιείται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, εξακολουθεί να χρησιμοποιεί παράνομα στο μενού της την ονομασία «halloumi style» για προϊόντα που προμηθεύεται από εργοστάσιο στην Πολωνία.
- Διαβάστε εδώ: «Halloumi style» για προϊόντα από την Πολωνία… Στη δίνη της «πειρατείας» και κίνδυνοι για τις εξαγωγές χαλλουμιού
Παράλληλα, η παράνομη χρήση της ονομασίας «halloumi» εντοπίστηκε σε διάφορες αγορές, όπως της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Σαουδικής Αραβίας.
Η πρακτική ποσόστωση
Η ποσόστωση του αιγοπρόβειου γάλακτος στο χαλλούμι κατά την περίοδο 10/7/2024-31/8/2024 διαμορφώθηκε στο 25%, ενώ από την 1/9/2024 μέχρι τις 31/1/2024 καθορίζεται στο 15% και από τον Φεβρουάριο του 2025 μέχρι το τέλος Αυγούστου του 2025 θα καθοριστεί στο 30%.
Ωστόσο, εκ των ουκ άνευ κρίνεται η διατήρηση της συμφωνίας του 2022, η οποία καθόρισε την ποσόστωση 25% για την γόνιμη/παραγωγική περίοδο (Φεβρουάριος-Αύγουστος) και 10% για την ξηρά περίοδο (Σεπτέμβριος-Ιανουάριος), η οποία θα διασφαλίσει τη συνέχιση και ενίσχυση της παραγωγής χαλλουμιού και συνεπώς των εξαγωγών.
Θα πρέπει να σημειωθεί και να τονίστει ότι οι όποιες αποφάσεις αναφορικά, τόσο με την ποσόστωση όσο και με άλλες παραμέτρους της παρασκευής χαλλουμιού ΠΟΠ αποτελούν αρμοδιότητα αποκλειστικά και μόνο της Κυπριακής Δημοκρατίας και πως η Ευρωπαϊκή Ένωση σε καμία περίπτωση δεν επιζητεί ούτε και έχει λόγο σε ό,τι αφορά με τις προδιαγραφές.
Δηλαδή, είναι η κυπριακή κυβέρνηση που σε διαβούλευση με τις εμπλεκόμενες επαγγελματικές ομάδες θα πρέπει να σταθμίσει όλα τα δεδομένα και να καταλήξει στις δέουσες εκείνες αποφάσεις που θα διασφαλίζουν, και όχι να θέτουν εν αμφιβόλω, την συνέχιση της μεγίστης αξίας συμβολή του χαλλουμιού στην οικονομία της χώρας μας ως το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν του τόπου.