Πόσο αυστηρός είναι ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου-Οι υπεύθυνοι συμμόρφωσης απαντούν

Πόσο αυστηρό είναι το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου; Οι «υπερβολικοί» κανονισμοί επιβαρύνουν τον τομέα;

Στο τεύχος Δεκεμβρίου 2023 του περιοδικού GOLD, οι υπεύθυνοι συμμόρφωσης τραπεζών, μοιράστηκαν το πώς το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου-καθώς και οι πελάτες του- επηρεάζονται από τους αυστηρούς κανονισμούς συμμόρφωσης.

Συγκεκριμένα, επτά υπεύθυνοι συμμόρφωσης από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Κύπρου απαντούν στο εξής ερώτημα:

«Τελευταία υπάρχουν παράπονα ότι ο τραπεζικός τομέας στην Κύπρο έχει καταστεί όλο και περισσότερο απαιτητικός και κάποιοι τον αντιλαμβάνονται ακόμη και υπερβολικό σε θέματα κανονισμών και απαιτήσεων συμμόρφωσης, κάτι που καθιστά δύσκολο το έργο για ολοκλήρωση συναλλαγών, τόσο για τις εταιρείες όσο και για τα φυσικά πρόσωπα. Ποια είναι η άποψή σας για αυτό το θέμα;»

Ακολουθούν πιο κάτω οι απαντήσεις των υπεύθυνων συμμόρφωσης:

• Μάριος Μ. Σκανδάλης, Chief Compliance Officer, Τράπεζα της Κύπρου:

Είναι προφανές ότι πρόσφατες εξελίξεις, όπως τα Cyprus Confidential, ξεπέρασαν την ανάγκη για να είμαστε «υπεραισθητοποιημένοι» σχετικά με την ρυθμιστική συμμόρφωση και να προσαρμοζόμαστε σε ένα αυστηρό πρωτόκολλο διακυβέρνησης.

Τώρα κατανοείται από όλους ότι ο τραπεζικός τομέας στην Κύπρο, όχι μόνο έχει διασφαλίσει τη βιωσιμότητά του μέσω των αυστηρών μέτρων που έχουν υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά έχει επίσης προστατεύσει το βασικό κύρος της χώρας.

Πρέπει να παραδεχθούμε ότι το οικονομικό μοντέλο της Κύπρου, όπως λειτουργούσε πριν μια δεκαετία και πιο πριν, απέτυχε.

Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ του να υιοθετούμε αυστηρά μέτρα αντιμετώπισης και να επανασχεδιάζουμε την επιχειρηματική κουλτούρα.

Το τελευταίο είναι ο δρόμος που ακολούθησε ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου τα τελευταία δέκα χρόνια, οδηγούμενος και ηγούμενος από τις λειτουργίες συμμόρφωσης των τραπεζών, και είναι σαφές ότι αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουν όλοι οι άλλοι φορείς χρηματοπιστωτικού τομέα στην Κύπρο, όσον το δυνατόν πιο σύντομα.

• Μαρία Αριστείδου, Chief Compliance Officer, Ελληνική Τράπεζα:

Μετά την κρίση του 2013, ο τραπεζικός τομέας αντιμετώπισε αρκετές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων της υποβάθμισης της φήμης, του ρυθμιστικού ελέγχου και των οικονομικών απωλειών που προήλθαν από πρόστιμα και απώλειες επιχειρήσεων.

Ο τομέας αναγκάστηκε να γίνει πιο προσεκτικός στις λειτουργίες του, να αναθεωρήσει την ανάληψη κινδύνου/ρίσκου και να επανεξετάσει το επιχειρηματικό μοντέλο περιορίζοντας τη διεθνή έκθεση, περιορίζοντας την επιχειρηματικότητα από χώρες και τομείς υψηλού κινδύνου και περιορίζοντας την εξάρτησή του από τρίτα μέλη ως προς τον έλεγχο δέουσας επιμέλειας των πελατών.

Το δύσκολο περιβάλλον με τις κυρώσεις έχει επίσης αυξήσει την ανάγκη για περαιτέρω έλεγχο των συναλλαγών.

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο ο τραπεζικός τομέας έχει γίνει πιο απαιτητικός κατά την κατάρτιση του προφίλ των πελατών ή την παρακολούθηση των συναλλαγών αφορά τις προσδοκίες όλων των ενδιαφερομένων στην αλυσίδα υπηρεσιών-ρυθμιστικές αρχές, κυβέρνηση, λογιστές, δικηγόροι, φορολογικοί σύμβουλοι κ.λπ.-ότι οι τράπεζες θα ενεργούν ως φύλακες της αλυσίδας.

Εάν όλοι οι πάροχοι της αλυσίδας υπηρεσιών ασκούσαν το ίδιο επίπεδο επαγρύπνησης, οι κίνδυνοι θα μειώνονταν για όλους και οι υπηρεσίες θα μπορούσαν να προσφέρονται ομαλά, χωρίς να επιβάλλονται υπερβολικές ευθύνες και κίνδυνοι σε έναν μόνο τομέα, γεγονός που θα είχε επίσης θετικό αντίκτυπο στη φήμη της χώρας.

• Γιώργος Αποστολίδης, Head, Compliance/AMLCO, Eurobank Cyprus:

Θα έλεγα γενικά ότι η δυσκολία ή η καθυστέρηση στην εκτέλεση συναλλαγών δεν οφείλεται στις απαιτήσεις συμμόρφωσης αυτές καθαυτές, αλλά σε μεγάλο βαθμό στα πρόσωπα/οντότητες που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε πολύπλοκες συναλλαγές με χώρες υψηλού κινδύνου ή με οντότητες/πρόσωπα υψηλού κινδύνου.

Τέτοιες συναλλαγές θεωρούνται εγγενώς πιο επικίνδυνες και ως εκ τούτου θα πρέπει να εφαρμόζεται αυξημένη δέουσα επιμέλεια (due diligence).

Αντιθέτως, θεωρώ ότι η αυξανόμενη ρύθμιση, καθώς και οι πρόσθετες απαιτήσεις συμμόρφωσης, έχουν ενισχύσει το πλαίσιο συμμόρφωσης των πιστωτικών ιδρυμάτων στην Κύπρο, καθιστώντας το ένα από τα πιο ισχυρά συστήματα συμμόρφωσης διεθνώς.

Τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τα προηγούμενα χρόνια, καθώς και η τεχνική εμπειρογνωμοσύνη και η ευαισθητοποίηση μεταξύ των επαγγελματιών της κυπριακής συμμόρφωσης, έχουν βελτιώσει το επίπεδο κατανόησης στην εφαρμογή των απαιτήσεων «Γνώριζε τις συναλλαγές σου» (Know Your Transaction-KYT).

Η μείωση του κινδύνου είναι ένας εύκολος τρόπος για τον εξορθολογισμό των εργασιών και τη μείωση των προκλήσεων, αλλά μια τέτοια απόφαση πρέπει να λαμβάνεται με τη δέουσα προσοχή, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών.

• Συμεών Συμεού, Head, Compliance and AMLCO, AstroBank:

Πρέπει να χωρίσουμε το ρυθμιστικό περιβάλλον σε δύο μέρη:

(1) Νόμοι περί AML και οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ) που επικεντρώνονται σε AML/CFT, Know Your Customer (KYC) και Customer Due Diligence (CDD), και

(2) Άλλοι κανονισμοί που διέπουν τις τραπεζικές συναλλαγές, τις επενδύσεις (MiFID) και τα πιστωτικά ανοίγματα.

Τα περισσότερα παράπονα των πελατών προέρχονται από την πρώτη, η οποία χρήζει περαιτέρω εξήγησης.

Παρά τα έξι χρόνια αρνητικών ΑΞΕ στην Κύπρο, το 2022 σημειώθηκε καθαρή εισροή 4,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, κυρίως στον χρηματοπιστωτικό και ασφαλιστικό τομέα.

Η Κύπρος έχει αποδειχθεί ελκυστικός προορισμός για τους ξένους επενδυτές, με τον τραπεζικό τομέα να διαθέτει τη γνώση και την ικανότητα να διευκολύνει μεγάλες και πολύπλοκες συναλλαγές.

Ωστόσο, τα παράπονα του παρελθόντος περιστρέφονταν γύρω από το άνοιγμα, την εξυπηρέτηση και τη διατήρηση διεθνών πελατών από τις κυπριακές τράπεζες, με αποκορύφωμα από το 2018 έως το 2021, όταν οι τράπεζες υπέστησαν την απεξάρτηση από το ρίσκο των διεθνών επιχειρήσεων λόγω της εισαγωγής από την ΚΤΚ του ορισμού της «εταιρείας κέλυφος».

Αυτή η αλλαγή απαίτησε μια καμπύλη μάθησης για όλους τους παίκτες της αγοράς - κατά τη γνώμη μου, ήταν μια αλλαγή παιχνιδιού για τις διεθνείς επιχειρήσεις.

Οι ρωσικές κυρώσεις το 2014 και το 2022 έχουν περιπλέξει περαιτέρω τα πράγματα επηρεάζοντας, τόσο τους πελάτες με έδρα την Κύπρο που συναλλάσσονται με τη Ρωσία όσο και το γενικότερο τραπεζικό τοπίο.

Ωστόσο, τα ζητήματα αυτά ανήκουν πλέον στο παρελθόν, με τις τράπεζες να προσαρμόζονται στις νέες πρακτικές και τους συμμετέχοντες στην αγορά να εκπαιδεύονται στις νέες κανονιστικές απαιτήσεις.

Οι αποκαλύψεις του Al Jazeera πρόσφατα τα Cyprus Confidential ενίσχυσαν την απόφαση της ΚΤΚ να εισαγάγει τον ορισμό της «εταιρείας κέλυφος», βοηθώντας την αποδοχή των νέων κανόνων από την αγορά.

• Γιώργος Μαρκίδης, Head, Compliance, cdbbank:

Πρώτα απ' όλα, αξίζει να διευκρινίσουμε ότι οι κανονισμοί συμμόρφωσης είναι ίδιοι για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Επομένως, η επιβάρυνση δεν αφορά μόνο τους Κύπριους πελάτες.

Αυτοί οι κανονισμοί και οι απαιτήσεις είναι το αποτέλεσμα των αδυναμιών της αγοράς και του ελέγχου που εξακολουθεί να υφίσταται η Κύπρος όσον αφορά τα θέματα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML).

Οι νέοι κανονισμοί και η στενότερη παρακολούθηση από τις ρυθμιστικές αρχές έχουν αυξήσει την επιβάρυνση των τραπεζών και, έμμεσα, των πελατών τους. Η επιβάρυνση αυτή μεταφράζεται σε πρόσθετο κόστος και χρόνο.

Βραχυπρόθεσμα, πολλοί μπορεί να το θεωρήσουν υπερβολικό και περιττό, αλλά, κατά την άποψή μου, μακροπρόθεσμα θα αποδειχθεί κάτι το πολύτιμο και το αναγκαίο.

Στόχος αυτών των κανονισμών και απαιτήσεων είναι να προστατεύσουν το σύστημα, τις τράπεζες και τους πελάτες από κινδύνους στους οποίους δεν αντιλαμβάνονται ότι εκτίθενται.

Ενδέχεται να υπάρξουν κάποιες διορθωτικές ενέργειες για τον μετριασμό της επιβάρυνσης, όπως η ανάθεση της πληροφόρησης των πελατών από τρίτους ή η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, αλλά είμαι βέβαιος ότι αυτοί οι κανονισμοί και οι απαιτήσεις θα ωφελήσουν τελικά τους καταναλωτές και την κοινωνία.

• Μαρία Δημητρίου, Manager, Compliance and Corporate Governance Division, and MLRO, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρος):

Το τελευταίο διάστημα, ο κυπριακός τραπεζικός τομέας έχει αντιμετωπίσει ένα κύμα νομικών και κανονιστικών απαιτήσεων, αντανακλώντας μια ευρύτερη τάση εντός της Ε.Ε. αλλά και παγκοσμίως.

Παρά τις προκλήσεις που θέτουν οι κανονιστικές απαιτήσεις, είναι ζωτικής σημασίας να τονιστούν τα πλεονεκτήματα της τήρησης, κάτι που δημιουργεί εμπιστοσύνη και σιγουριά μεταξύ των πελατών, σηματοδοτώντας τη δέσμευση να δοθεί προτεραιότητα στην οικονομική τους ευημερία.

Η προστασία των καταναλωτών, που επιβάλλεται από τα ρυθμιστικά μέτρα, προστατεύει τους πελάτες από αθέμιτες πρακτικές, απάτες και οικονομικά παραπτώματα.

Μέσω της σαφούς και ολοκληρωμένης πληροφόρησης, η διαφάνεια δίνει στους πελάτες τη δυνατότητα να περιηγηθούν στο χρηματοπιστωτικό τοπίο με εμπιστοσύνη. Η συμμόρφωση, δεν ευθυγραμμίζεται μόνο με τις κανονιστικές εντολές, αλλά καλλιεργεί επίσης μια ανοιχτή και ειλικρινή σχέση μεταξύ των τραπεζών και των πελατών τους.

Επιπλέον, τα μέτρα ασφαλείας που έχουν σχεδιαστεί για την πρόληψη της απάτης (fraud) και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και η ενισχυμένη ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ωφελούν άμεσα τους πελάτες, διασφαλίζοντας ότι οι συναλλαγές και οι προσωπικές πληροφορίες τους τυγχάνουν της μεγαλύτερης εκτίμησης.

Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρος) στοχεύει στην άμεση ευθυγράμμιση με τους επιχειρηματικούς μας στόχους, το ταξίδι και την ικανοποίηση των πελατών μας μέσω απλούστερων διαδικασιών σύμφωνα με το τοπικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο συμμόρφωσης και τα διεθνή πρότυπα.

• Μαριάννα Ακκίδου Μαμαντοπούλου, Head, Compliance/Anti-Money Laundering Compliance Officer, Ancoria Bank:

Στον τραπεζικό τομέα επιβάλλονται ολοένα και περισσότεροι κανονισμοί και απαιτήσεις συμμόρφωσης, ενώ ταυτόχρονα ο στόχος είναι η ενίσχυση της οικονομικής σταθερότητας, η προστασία των πελατών και η πρόληψη παράνομων δραστηριοτήτων, όπως το ξέπλυμα χρημάτων και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Ενώ αυτά τα μέτρα είναι ουσιώδη για την προστασία του χρηματοοικονομικού συστήματος και τη διασφάλιση της συνολικής ακεραιότητας, μπορούν πράγματι να δημιουργήσουν προκλήσεις τόσο για τα τραπεζικά ιδρύματα όσο και για τους πελάτες.

Αυτές οι προκλήσεις περιλαμβάνουν την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις σε προσωπικό, αυτοματοποίηση και τεχνολογία, εκπαίδευση προσωπικού και πιο λεπτομερείς διαδικασίες διοικητικού χαρακτήρα.

Επιπλέον, οι αυξημένες μέθοδοι συμμόρφωσης που βοηθούν τις τράπεζες να προστατεύουν το χρηματοοικονομικό σύστημα της Κύπρου μπορεί να οδηγήσουν περιστασιακά σε αυστηρότερες διαδικασίες ελέγχου των πελατών, που πιθανών να απαιτείται και περισσότερος χρόνος επεξεργασίας των εγγράφων.

Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι μια ισορροπία μεταξύ της ρύθμισης και της προώθησης ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την οικονομική δραστηριότητα είναι μια πολύπλοκη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες.

Αυτό απαιτεί ειδίκευση που επιτρέπει την εφαρμογή μιας προσεκτικής προσέγγισης που επιτρέπει επίσης ένα καλύτερο εργασιακό περιβάλλον τόσο για τις τράπεζες όσο και για τους πελάτες.

*Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το cover story του τεύχους Δεκεμβρίου του περιοδικού GOLD όπως κυκλοφόρησε ΕΔΩ.