Κρατικές ενισχύσεις ύψους €53 εκατ. το πρώτο εξάμηνο του 2023

Για το πρώτο εξάμηνο του 2023 έχουν εκδοθεί σε εθνικό επίπεδο 23 αποφάσεις συνολικού προϋπολογισμού €53 εκ., βάσει των Γενικών Κανονισμών Απαλλαγής κατά Κατηγορία δυνάμει του Άρθρου 10 των «Περί Ελέγχου των Κρατικών Ενισχύσεων Νόμων 2001 έως 2020», είπε η Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, Στέλλα Μιχαηλίδου, σε ενημερωτικό σεμινάριο προς τον Σύνδεσμο Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ) που έγινε την Τρίτη.

Συγκεκριμένα, έχουν εκδοθεί 18 αποφάσεις με προϋπολογισμό €25 εκ. για το Υπουργείο Γεωργίας, μία απόφαση για το Υπουργείο Υγείας με προϋπολογισμό €5 εκ., μία απόφαση για το Υφυπουργείο Πρόνοιας με προϋπολογισμό €18 εκ. και μία απόφαση για το Υφυπουργείο Τουρισμού με προϋπολογισμό €5 εκ.

Η Έφορος ανέφερε ότι οι κρατικές ενισχύσεις αποτελούν την πιο άμεση μορφή κρατικής παρέμβασης στη οικονομική διαδικασία, καθώς το κράτος δεν παρεμβαίνει απλώς στη διαμόρφωση των γενικών κανόνων ανταγωνισμού αλλά επηρεάζει με ευθύ τρόπο την υποκειμενική θέση μιας ωφελούμενης επιχείρησης σε σχέση με τους ανταγωνιστές της.

Πρόσθεσε ότι σε επίπεδο θεσμικής ισορροπίας μεταξύ κοινοτικών αρχών και εθνικών αρχών, η εφαρμογή των κοινοτικών διατάξεων για τις κρατικές Ενισχύσεις ενεργοποιεί σοβαρά θεωρητικά και πρακτικά ζητήματα, ενίοτε και σοβαρές τριβές.

Στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της κρατικής ενίσχυσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκεντρώνει εξουσίες και αναβαθμίζει τον ρόλο των κρατών μελών παρέχοντας τη δυνατότητα για εγκρίσεις σε εθνικό επίπεδο από τα ίδια τα κράτη μέλη, πρόσθεσε, σημειώνοντας ακόμα, ότι η Επιτροπή καθορίζει τους τομείς προτεραιότητας, ούτως ώστε όλα τα κράτη μέλη να συμπορεύονται στη κατεύθυνση που η ΕΕ επιθυμεί να τα οδηγήσει για διατήρηση της Ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, παρέχοντας εργαλεία για αντιμετώπιση του κόστους της ενέργειας, για προώθηση της καινοτομίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την παραγωγή αγαθών πράσινης μετάβασης κ.ά.

Η Έφορος ανέφερε ότι σε μήνυμα της προς τους ηγέτες των 27 κρατών-μελών σε ιστολόγιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λαίεν ανέφερε ότι πρέπει «να προσαρμόσουμε τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων για κάποια χρόνια ώστε να διευκολύνουμε τις δημόσιες επενδύσεις», κάτι το οποίο, όμως, έχει αξιολογηθεί από διάφορους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ανησυχητικό, αφού αυτό μπορεί να δώσει στις πλουσιότερες χώρες όπως η Γερμανία  και η Γαλλία τη δυνατότητα να επιδοτήσουν τις βιομηχανίες τους με πολλά δισεκατομμύρια, θέτοντας σε μειονεκτική θέση τις δημοσιονομικά ασθενέστερες χώρες.

«Και είναι εδώ που γίνεται ακόμα πιο σημαντικός ο ρόλος του Γραφείου μας αφού στις εκάστοτε διαβουλεύσεις που συμμετέχουμε στη Ευρωπαϊκή Επιτροπή όπως όλα τα Κράτη μέλη, μεταφέρουμε τις δικές μας ιδιαιτερότητες σαν Κράτος Μέλος και προβάλλουμε έντονα την αναγκαιότητα να ληφθούν υπόψη οι συνθήκες και τα δεδομένα ενός μικρού σε μέγεθος κράτους μέλους όπως είναι η Κύπρος μας», σημείωσε.

Πρόσθεσε ότι οι νέοι κανονισμοί διευκολύνουν τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μέτρων που προωθούν την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα σε μια ενιαία αγορά, ενώ τα αναθεωρημένα πλαίσια των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων προσφέρουν στα Κράτη μέλη σημαντική καθοδήγηση και εργαλεία για να εφαρμόσουν με ευκολία και χωρίς εμπόδια το Σχέδιο  Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Πρόσθεσε ότι το Γραφείο της συμμετέχει στην τεχνική Επιτροπή υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους €1,2 δισ. και με τις θέσεις, γνωματεύσεις και καθοδηγήσεις του προς όλες τις αρμόδιες αρχές «μεριμνούμε στην τήρηση των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων υποδεικνύοντας το κατάλληλο νομικό πλαίσιο για εφαρμογή των σχεδίων».

Επίσης, το Γραφείο αξιολογεί και γνωμοδοτεί επί σχεδίων βάσει του νομικού πλαισίου de minimis, στη βάση των γενικών αρχών των κρατικών Ενισχύσεων, όπως της αρχής της αναλογικότητας, της αναγκαιότητας, της διαφάνειας και του χαρακτήρα κινήτρου,  και καθοδηγεί σε όλα τα στάδια τις Αρμόδιες Αρχές. 

Ενημέρωσε ότι ο αποτελεσματικότερος έλεγχος και η άμεση και ορθή πληροφόρηση σχετικά με τα σωρευτικά ποσά που επιτρέπεται να παραχωρηθούν σε ενισχύσεις βάσει των Κανονισμών de minimis, επιτυγχάνεται μέσω της εφαρμογής της πρώτης φάσης του Κεντρικού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων και Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας, το οποίο από 01/01/2022 λειτουργεί και εφαρμόζεται με επιτυχία από όλες τις Αρμόδιες Αρχές.

«Η αποτελεσματικότητα του συστήματος και η ψηλής σημασίας χρήση του έχει αναγνωριστεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία αξιολόγησε το Σύστημα μας σαν περιπτωσιολογική μελέτη και κάλεσε τα υπόλοιπα Κράτη Μέλη όπως το υιοθετήσουν», υπογράμμισε.

Για το 2023 μέχρι σήμερα, έχουν καταχωρηθεί στο Κεντρικό Σύστημα ενισχύσεις de minimis συνολικού ποσού €67 εκ. από δεκαεπτά Υπηρεσίες, με πρώτο το Τμήμα Εργασίας να έχει καταχωρήσει €32 εκ., η Υπηρεσία Βιομηχανίας του ΥΕΕΒ να έχει καταχωρήσει €15 εκ., η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρωπίνου Δυναμικού €10 εκ. και οι Υπηρεσίες Κοινωνικής ευημερίας €5 εκ. και οι υπόλοιπες Υπηρεσίες χαμηλότερα ποσά, ανέφερε η Έφορος.

Πρόσθεσε ακόμα, ότι τα γεγονότα των τελευταίων ετών, η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση, έχουν φέρει πιο κοντά τα κράτη μέλη ως Έθνη, ως θεσμικά όργανα και ως ανθρώπους, ενώ υπενθύμισαν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κάτι περισσότερο από μια αγορά ή μια οικονομική δύναμη, αφού αντιπροσωπεύει αξίες που όλοι συμμεριζόμαστε και υπερασπιζόμαστε. «Μας υπενθύμισαν το πόσο ισχυρότεροι είμαστε στην ίδια ομάδα και αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνεχίσουν να ενώνουν τις δυνάμεις τους και να οικοδομούν ένα κοινό μέλλον», σημείωσε.

Ο ηγετικός ρόλος που επιθυμεί να αναλάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν περιορίζεται στην πράσινη μετάβαση, ανέφερε, αλλά και στη γενιά των ψηφιακών τεχνολογιών μέσω μιας δίκαιης μετάβασης ώστε να στηριχθούν οι άνθρωποι που θα επηρεαστούν περισσότερο από τον αντίκτυπο των αλλαγών.

«Το Γραφείο μας όπως και ο ΣΕΛΚ, έχουμε ρόλο και έργο να επιτελέσουμε προς αυτό το Ευρωπαϊκό όραμα με ενέργειες στα πλαίσια των δικών μας αρμοδιοτήτων», κατέληξε.